ดาซัน… ส้มโอทับทิมสยามของเวียดนาม | คมชัดลึก

ดาซัน… ส้มโอทับทิมสยามของเวียดนาม

           ส้มโอ เป็นไม้ผลไม้ที่เติบโตได้ดีในเขตร้อนชื้นในอดีตไม่เป็นที่ชัดเจนว่ามีถิ่นกำเนิดมาจากที่ใด บ้างก็ว่าเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดมาจากภาคใต้ของจีน บ้างก็ว่ามาจากหมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิก แต่จากการสำรวจโดยคณะกรรมการนานาชาติสำหรับทรัพยากรพันธุกรรมพืช (ไอบีพีจีอาร์) ลงความเห็นร่วมกันว่าส้มโอเป็นพืชที่มีถิ่นศูนย์กลางของการกำเนิดอยู่ในแถบภาคใต้ของไทยและภาคเหนือของมาเลเซีย 

           ทั้งนี้ เพราะในพื้นที่ดังกล่าวมีความหลากหลายของพันธุกรรมส้มโอมากที่สุด เส้นทางการค้าทางทะเลในสมัยโบราณมีส่วนสำคัญทำให้พันธุ์ส้มโอขยายตัวไปในอินโดจีนไ ด้แก่ เวียดนามและกัมพูชา เอเชียตะวันออก ได้แก่ ญี่ปุ่น และภาคใต้ของจีน ตลอดจนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้แก่ อินโดนีเซียและฟิลิปปินส์ เป็นต้น

           สายพันธุ์ส้มโอนั้นมีจำนวนมาก สำหรับในประเทศไทยมีการรวบรวมพันธุ์ส้มโอที่มีการเพาะปลูกเชิงพาณิชย์ไว้มากกว่า 30 สายพันธุ์ พันธุ์ที่เป็นที่นิยมได้แก่ ทองดี ขาวน้ำผึ้ง ขาวใหญ่ ขาวพวง ขาวแตงกวา ท่าค่อย และทับทิมสยาม เป็นต้น นอกจากนี้สีเนื้อส้มโอจะมีความแตกต่างไปตามพันธุ์ ตั้งแต่สีขาว สีครีมอ่อน สีชมพู และสีทับทิม อีกด้วย

            ส้มโอเป็นผลไม้ที่อุดมไปด้วยธาตุอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายได้แก่ วิตามินต่างๆ เช่น วิตามินซี ช่วยป้องกันเลือดออกตามไรฟันและกระตุ้นภูมิคุ้มกัน วิตามินบี 1 ช่วยในการย่อยอาหาร วิตามินบี 2 ช่วยป้องกันไขมันอุดตันในเส้นเลือด ทำให้ความต้องการบริโภคส้มโอขยายตัวจากความต้องการเฉพาะตลาดภายในประเทศไปสู่ตลาดต่างประเทศทั้งในเอเชีย ยุโรป และอเมริกา

           ในจำนวนพันธุ์ส้มโอที่มีการเพาะปลูกเชิงพาณิชย์ในประเทศไทย ส้มโอพันธุ์ทับทิมสยามซึ่งมีแหล่งผลิตอยู่ที่ลุ่มน้ำปากพนังในภาคใต้ของไทย นับเป็นพันธุ์ส้มโอที่มีชื่อเสียงและความโดดเด่นที่สุดเพราะนอกจากจะมีรสหวานนุ่มแล้วยังมีสีเนื้อเป็นสีทับทิม ทำให้มีเสน่ห์ต่อผู้พบเห็นที่อยากจะลองชิมหรือซื้อเป็นของฝาก

           ลักษณะจำเพาะดังกล่าวของส้มโอทับทิมสยาม ทำให้เป็นเอกลักษณ์ของสินค้าชุมชนที่สำคัญและกลายเป็นสินค้าโอท็อป 5 ดาวของชุมชนลุ่มน้ำปากพนัง มีราคาค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับส้มโอพันธุ์อื่นๆ

           เชื่อกันว่าส้มโอทับทิมสยามมีปลูกจำกัดเฉพาะถิ่นอยู่ในลุ่มน้ำปากพนังภาคใต้ของไทย แต่เมื่อไม่นานมานี้ผู้เขียนได้เดินทางไปที่ จ.เบนตรี ซึ่งเป็นจังหวัดหนึ่งที่มีพื้นที่ติดชายทะเลอยู่ในภาคใต้ของเวียดนาม จ.เบนตรี มีการปลูกไม้ผลหลากหลายชนิดในพื้นที่ดอนและทำนาในพื้นที่ลุ่ม

           หนึ่งในผลไม้ที่มีชื่อเสียงของจังหวัดได้แก่ส้มโอดาซัน หรือ “Da Xanh” ซึ่งเป็นส้มโอที่กล่าวกันว่ามีคุณภาพดีที่สุดของเวียดนาม มีรสหวานนุ่มและมีเนื้อสีทับทิมเหมือนส้มโอทัมทิมสยามของไทย นอกจากนี้ยังทราบว่าส้มโอดังกล่าวของเวียดนามกำลังได้รับการส่งเสริมให้เป็นสินค้าดาวเด่นของประเทศเพื่อการส่งออกอีกด้วย

           ดังนั้น หากใครคิดว่าส้มโอทับทิมสยามจะมีอยู่ที่ลุ่มน้ำปากพนังแห่งเดียวคงจะไม่จริงเสียแล้ว เพราะการค้าในยุคโบราณน่าจะมีการนำเอาส้มโอพันธุ์ทับทิมสยามจากไทยไปยังภาคใต้ของเวียดนาม จนปัจจุบันกลายเป็นส้มโอดาซัน อันลือชื่อทั้งในเวียดนามและในตลาดส่งออก