'การระงับข้อพิพาททางเลือก'แทนการขึ้นศาล | คมชัดลึก

          ประเทศที่มี สถาบันอนุญาโตตุลาการ ถือเป็นสัญลักษณ์หนึ่งที่แสดงถึงความทันสมัยในกระบวนการยุติธรรมของประเทศนั้นๆ ในการระงับข้อพิพาทด้านการค้าและการลงทุน การสร้างความเข้าใจในระบบอนุญาโตตุลาการเพื่อระงับข้อพิพาท ปัจจุบันที่ใช้กันในทางสากล สร้างความมั่นใจให้แก่นักลงทุนต่างชาติ ว่า ประเทศนั้นๆ อยู่ในระบบการค้าการลงทุนสมัยใหม่ แสดงความทันสมัยในด้านธุรกิจ การค้าและการลงทุน

          พสิษฐ์ อัศววัฒนาพร ผู้อำนวยการสถาบันอนุญาโตตุลาการ (ที เอช เอ ซี) กล่าวว่า ในประเทศที่พัฒนาแล้ว เมื่อมีข้อพิพาท มักจะเลือกไม่ต้องขึ้นศาล แต่นำกระบวนการระงับข้อพิพาททางเลือก เช่น การอนุญาโตตุลาการ การประนอมข้อพิพาท เป็นหลักในการพิจารณาระงับข้อพิพาทในทางธุรกิจและทางการค้า การลงทุนในกลุ่มประเทศเพื่อนบ้านอาเชียน อินโดนีเซีย มาเลเซีย สิงคโปร์ เวียดนาม กัมพูชา บรูไน ฟิลิปปินส์ เริ่มดำเนินการแล้ว ยังขาดแต่เพียง เมียนมาร์ สปป.ลาว ที่ยังไม่มีระบบอนุญาโตตุลาการ ที่เป็นรูปธรรม

          "สำหรับประเทศไทย เพิ่งเริ่มทำงานจริงๆ ในการให้บริการ ให้ความรู้ ความเข้าใจการอนุญาโต และการประนอม เมื่อสองปีที่แล้วนี่เอง เดิมเป็นเพียงแผนกหนึ่งของศาล แต่รัฐบาลเห็นความสำคัญและจำเป็นในการใช้การอนุญาโตในการค้าการลงทุนระหว่างประเทศ จึงตั้ง ที เอช เอ ซี ขึ้นมา เป็นศูนย์ที่เป็นอิสระ แม้ พ.ร.บ.สถาบันอนุญาโตตุลาการ คลอดออกมาเมื่อปี 2550 แต่ ที เอช เอ ซี เริ่มทำงานจริงๆ กลางปี 2557 เนื่องจากกระบวนการสรรหาบุคลากรที่จะมาทำหน้าที่บอร์ดบริหาร ที่มีความเชี่ยวชาญมีน้อยในไทย เน้นความเป็นกลาง มีคุณวุฒิ มีความเชี่ยวชาญ อนุญาโตตุลาการหรือผู้ประนอมข้อพิพาท ไม่จำเป็นต้องมีคุณสมบัติด้านกฎหมาย แต่องค์ความรู้ด้านการบริหารธุรกิจ การค้า การลงทุน และการค้าระหว่างประเทศ หรือความเชี่ยวชาญในสาขานั้นๆ จะเป็นตัวช่วยในการระงับข้อพิพาทได้ตรงจุดขึ้น ประหยัดเวลา ลดค่าใช้จ่าย และยังรักษาความลับทางการค้าได้ ไม่จำเป็นต้องไปสู่กระบวนการฟ้องศาล" พสิษฐ์ กล่าว

          ผู้อำนวยการ ที เอช เอ ซี กล่าวอีกว่า การดำเนินการระงับข้อพิพาทในระบบที่ไม่ต้องขึ้นฟ้องศาล ยังเป็นการรักษาความสัมพันธ์มีความสำคญที่จะร่วมมือทางธุรกิจกันได้ในอนาคต จึงมีการพัฒนาเพื่อหลีกเลี่ยงการใช้ศาลที่จะยุติข้อพิพาทความคิดนี้ รวมเรียกว่า วิธีการระงับข้อพิพาททางเลือก (Alternative Dispute Resolution) หมายถึง การใช้กระบวนการอื่น เช่น การอนุญาโตตุลาการ (มีการตัดสินชี้ขาดผลโดยอนุญาโตตุลาการ) หรือการประนอมข้อพิพาท (หาจุดที่สองฝ่ายพึงใจในการระงับข้อพิพาท)

          ข้อดีสำหรับการใช้การระงับข้อพิพาททางเลือก คือ คู่กรณีสามารถที่จะเลือกผู้เชี่ยวชาญมาเป็นคนกลางที่มีความเข้าใจในธุรกิจนั้นๆ ไม่ได้อิงแต่ข้อกฎหมาย ซึ่งอาจไม่สอดคล้องกับธุรกิจสมัยใหม่อันหลากหลายในปัจจุบัน สามารถเลือกหลักเกณฑ์ที่จะมาใช้ในการระงับข้อพิพาท เลือกสถานที่ เลือกภาษาที่จะใช้คุยกันได้ กรณีการอนุญาโตฯ คำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการสามารถนำไปบังคับใช้ได้กว่า 155 ประเทศทั่วโลกตามอนุสัญญากรุงนิวยอร์กฯ จึงใช้กันอย่างแพร่หลายในการระงับข้อพิพาทธุรกรรมเชิงพาณิชย์ระหว่างประเทศ ไม่ต้องไปขึ้นศาลทีละประเทศ

          กล่าวง่ายๆ เมื่อมีข้อพิพาทในการค้าระหว่างประเทศ นักธุรกิจนักลงทุน ไม่อยากจะขึ้นศาลในอีกประเทศนั้นๆ ทั้งไม่เคยชิน มีปัญหาด้านสื่อสาร ด้านภาษาที่ใช้ไม่สันทัด แม้แต่ด้านตัวบทกฎหมายเองด้วย การใช้วิธีอนุญาโตตุลาการนี้ จะช่วยลดปัญหาอุปสรรคลงไปได้ที่จะช่วยได้ ความเร็ว ไม่ต้องรอผลนานระหว่างนั้นยังสามารถค้าขายกันไปต่อได้

          พสิษฐ์ กล่าวถึงจุดเริ่มต้นการอนุญาโตตุลาการ คู่ค้าแค่ตกลง และระบุในสัญญาค้าขายว่า หากมีข้อพิพาทอันเนื่องจากสัญญาในทางธุรกิจ การลงทุน ทั้งสองฝ่ายตกลงที่จะใช้วิธีอนุญาโตตุลาการในการระงับข้อพิพาท เมื่อข้อพิพาทเกิดขึ้นจริง ทั้งสองฝ่ายก็เริ่มหาที่หาคนที่เรียกว่าอนุญาโตตุลาการที่ทั้งสองฝ่ายเห็นว่า มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ และยินดีให้มาเป็นผู้ตัดสินชี้ขาดข้อพิพาท ตามวิธีการที่สองฝ่ายจะตกลงกัน โดยสมัครใจ จากนั้นก็มาดำเนินการพิจารณาเหมือนศาล เพียงแต่ว่า คนชี้ขาดก็คือ อนุญาโตตุลาการ มีวิธีการยืดหยุ่นกว่าศาล มีความเข้าใจในสาขาวิชา หรือการค้า การลงทุนจริง เมื่อเสร็จแล้ว คณะอนุญาโตตุลาการ จะคำชี้ขาดออกมา เช่นเดียวกับคำพิพากษาให้ทั้งสองฝ่ายปฏิบัติตามวิธีการนี้ ทำให้การโต้แย้งข้อพิพาทเป็นคดีไปศาลจะลดลง ยกระดับงานยุติธรรมของประเทศ

          “ถ้านักธุรกิจไทยได้ใช้ จะมีประโยชน์เวลาทำธุรกรรมกับนักลงทุนต่างชาติ สามารถใช้บริการการระงับข้อพิพาททางเลือก โดยเลือกให้ ที เอช เอ ซี เป็นผู้ดำเนินงาน ณ ประเทศไทย ได้ แต่เดิมบริษัทไทยมักจะได้การเรียกร้องการคู่สัญญาให้ไปใช้ศูนย์อนุญาโตฯ ในต่างประเทศ เช่น สิงคโปร์ ฮ่องกง ปารีส ที่มีค่าใช้จ่ายสูงในการระงับข้อพิพาท”

          ที เอช เอ ซี สถาบันอนุญาโตตุลาการ ตั้งอยู่ที่ชั้น 26 อาคารภิรัชทาวเวอร์  แอท เอ็มควอเทียร์ กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย พร้อมช่วยธุรกิจไทยในการระงับข้อพิพาททุกกรณี ด้วยค่าใช้จ่ายที่ถูกกว่าไปดำเนินการในต่างประเทศแน่นอน อนุญาโตตุลาการของไทยมีความเชี่ยวชาญมากกว่าสิบปีทุกคน ได้มาตรฐานเทียบเท่าต่างประเทศ

          ในทางทฤษฎี คู่ความตกลงกันได้ ตกลงกันตั้งอนุญาโตตุลาการ แต่การทำงานนี้ สลับซับซ้อนกินเวลา รายละเอียดการระงับข้อพิพาทหลากหลาย สถาบันจะช่วยจัดการเรื่องต่างๆ ครบวงจร ตั้งแต่ช่วยจัดการบัญชีรายชื่อ อนุญาโตตุลาการที่มีความเชี่ยวชาญทางสาขานั้นๆ มีเครื่องมือในการดำเนินคดี มีเจ้าหน้าที่จัดเก็บคำชี้ขาดและดำเนินการเก็บเอกสารที่เป็นความลับอย่างเป็นระบบ มีสถานที่พิจารณาดีที่สะดวก ใจกลางย่านธุรกิจของไทย ทีเอช เอซี ช่วยให้นักธุรกิจเข้าใจรูปแบบและประโยชน์การอนุญาโตตุลาการในการนำไปใช้ทางธุรกิจให้ง่าย และสะดวกขึ้น โดยเรามาสัมมนาให้ความรู้โดยไม่มีค่าใช้จ่ายอยู่เป็นประจำ

          ในส่วนของการประนอมข้อพิพาท หรือเรียกง่ายๆ ว่า การไกล่เกลี่ย ผู้อำนวยการ ที เอช เอ ซี กล่าวว่า เรามีหน้าที่ช่วยเหลือให้คู่พิพาทสามารถเจรจาตกลงกัน ในการระงับข้อพิพาทกันได้ เมื่อมีความจำเป็นเวลาที่สองคนคุยกันไม่รู้เรื่อง บรรยากาศการพูดคุย ดำเนินการต่อไปได้ ในการหาทางออกร่วมกัน ช่วยให้มีทางออกที่ดีกว่า ที เอช เอ ซี ช่วยจัดหาผู้ประนอมที่เข้าใจธุรกิจ มีความรู้ในสายธุรกิจนั้น คุยภาษาเดียวกัน เพื่อเป็นผู้ช่วยในการเจรจาตกลงกันระหว่างคู่กรณี หาจุดที่พึงใจ (วิน-วิน) แก่ทั้งสองฝ่ายมากที่สุด ไม่ต้องไปฟ้องร้องกันที่ศาล รักษาความลับและความสัมพันธ์ทางการค้า ด้วยกระบวนการเจรจาอย่างสร้างสรรค์

          สถาบันอนุญาโตตุลาการ ช่วยส่งมิติยุติธรรมยุคใหม่ที่พร้อมรองรับการค้าการลงทุนระหว่างประเทศที่มีความหลากหลายขึ้น ยังช่วยส่งเสริมภาพลักษณ์อันดีทางเศรษฐกิจ รวดเร็วในการยุติข้อพิพาทเพื่อให้เกิดการสูญเสียทางธุรกิจน้อยที่สุด เร็วที่สุด...สุดยอดของกระบวน ระงับข้อพิพาทที่คู่พิพาทร่วมหาทางออกด้วยกัน ร่วมกำหนดผลด้วยกัน เพราะทุกเวลาที่ใช้ไปกับข้อพิพาท คือ โอกาสทางธุรกิจที่เสียไป

          นักธุรกิจ นักลงทุน และผู้ที่คิดว่า ไม่ต้องการไประงับข้อพิพาทที่ศาล เป็นทางเลือกที่มีการพิสูจน์ และใช้จริงอย่างเป็นรูปธรรมในต่างประเทศที่พัฒนาแล้ว นิยมที่จะเลือกใช้วิธีการนี้ เป็นเทรนด์ เป็นกระแสมากขึ้นและแนวโน้มใช้วิธีระงับข้อพิพาทนี้ เริ่มมีเพิ่มมากขึ้น และมีการพัฒนาวิธีการเพิ่มมากขึ้นในเศรษฐกิจยุคปัจจุบัน

          นอกจากนี้ ที เอช เอ ซี ยังได้เปิดใช้ระบบ “ระงับข้อพิพาท ทางออนไลน์” สำหรับระงับข้อพิพาททางการซื้อขายสินค้าออนไลน์ ซึ่งสินค้ามีมูลค่าน้อย เรานำระบบออนไลน์มาช่วย ระงับข้อพิพาทระหว่างผู้ซื้อผู้ขายสินค้าออนไลน์ที่เข้าร่วมโครงการ สามารถร้องเรียนปัญหาการซื้อขาย อาทิ สินค้าไม่ตรงสเปก ล่าช้า ไม่ตามข้อตกลงสั่งซื้อ และช่วยประนอมผ่านออนไลน์ ได้เลย ผ่าน

          “ทอล์คดีดี ระบบระงับข้อพิพาทเพื่อการซื้อขายสินค้าออนไลน์ครั้งแรกของไทย” ดูรายละเอียดที่ www.talkDD.com