
ยาฆ่าเชื้อในบ้าน 'สัตว์เลื้อยคลาน'
05 ต.ค. 2557
พิชิตปัญหาสัตว์เลี้ยง : ยาฆ่าเชื้อในบ้าน 'สัตว์เลื้อยคลาน' : โดย ... รศ.นสพ.ปานเทพ รัตนากร
งู เต่า กิ้งก่า เป็นสัตว์ในตระกูลสัตว์เลื้อยคลานที่เดิมอยู่นอกบ้าน แต่ปัจจุบันได้รับเชิญเข้ามาร่วมชายคาในฐานะสมาชิกใหม่ สัตว์เลี้ยงอินเทรนด์ครับ!
อย่างไรก็ตาม สัตว์เลื้อยคลานทั้งหลายอาจมีเชื้อโรคที่อาจเป็นอันตรายต่อคนได้ ฉะนั้นเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างเป็นสุข คุณจึงควรรู้จักวิธีการใช้ยาฆ่าเชื้อโรคชนิดต่างๆ ที่เหมาะกับการควบคุมมิให้เชื้อแบคทีเรีย เช่น เชื้อซัลโมเนลลา ที่ก่อโรคท้องร่วงมิให้เป็นอันตรายต่อลูกหลานและตัวคุณเอง รวมถึงยาฆ่าเชื้อที่ปลอดภัยต่อตัวสัตว์เลี้ยงเลื้อยคลานด้วย
- ฟีนอล หรือครีซอล ให้พอดีต่อการฆ่าเชื้อแบคทีเรียได้กว้างขวางหลายหลากชนิด แต่ไม่ได้ผลต่อเชื้อราและสปอร์ของมัน ทว่า ข้อควรระวัง : มันเป็นพิษต่อสัตว์เลื้อยคลานเนื่องจากระคายเคืองต่อผิวเมื่อสัมผัส และดูดซึมผ่านรูบนผิวหนังเข้าสู่ร่างกายสัตว์เลื้อยคลานได้ ทั้งล้างออกยาก
- ฟอร์มัลดีไฮน์ ใช้ได้ดีออกฤทธิ์กำจัดเชื้อได้กว้างขวาง และฆ่าเชื้อไวรัสด้วย แต่เป็นพิษต่อตัวสัตว์หากสัมผัส หรือสูดดม ฉะนั้นจึงเหมาะแก่การใช้ล้างตู้ บ่อ หรือกรง แล้วล้างออกให้หมด
- แอมโมเนียมคอมปาวนด์ ใช้ได้กว้างขวางในการกำจัดเชื้อแบคทีเรีย ยกเว้นบางชนิด เช่น ซูโดโมนาส รวมถึงเชื้อราและสปอร์ของเชื้อรา มันถูกยับยั้งฤทธิ์ด้วยเศษสิ่งสกปรกอื่นๆ ข้อดีอื่นๆ คือ ค่อนข้างปลอดภัยต่อสัตว์ อย่างไรก็ตามห้ามกินหรือสูดเข้าไปเพราะอาจทำให้ระบบหายใจเป็นอัมพาตได้
- คลอเฮกซิดีน ออกฤทธิ์กว้างและคงฤทธิ์แม้จะมีเศษสิ่งสกปรกอยู่ด้วย แต่ไม่สามารถกำจัดเชื้อวัณโรค สปอร์ และไวรัสบางตัวรวมถึงเชื้อซูโดโมนาส ข้อดีคือ ปลอดภัยต่อตัวสัตว์เมื่อสัมผัส เหมาะแก่การแช่หรืออาบ
- ไฮโปคลอไรท์ ออกฤทธิ์กว้าง แต่ไม่สามารถฆ่าเชื้อราหรือสปอร์ของเชื้อแบคทีเรีย มีฤทธิ์กัดกร่อน และเมื่อระเหยอาจระคายเคืองต่อตาและการหายใจ ต้องชะล้างออกหลังจากใช้แช่หรือล้างภาชนะ หรือตู้
- ไอโดโดฟอร์ ออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรียได้ดีรวมถึงเชื้อราและไวรัสด้วย ยกเว้นเชื้อวัณโรคและสปอร์ของแบคทีเรีย มีความปลอดภัยสูง มีราคาสูง ทำให้สีตัวของสัตว์เปลี่ยนไป (ชั่วคราว) เพราะน้ำยามีสีน้ำตาล
- โดเดซิลไดกลายซีน เป็นตัวยาฆ่าเชื้อที่ออกฤทธิ์ได้กว้างขวางมาก จึงฆ่าเชื้อได้ดี รวมถึงมีความปลอดภัยในการใช้ด้วย
ฉะนั้นจากข้อมูลสารเคมีที่ใช้เป็นองค์ประกอบยาฆ่าเชื้อชนิดต่างๆ คือเป็นแนวทางการเลือกใช้ให้เหมาะสมกับสัตว์เลื้อยคลาน อนึ่ง ต้องตระหนักว่าไม่ว่าจะเป็นตัวยาอะไร ไม่ว่าจะปลอดภัยแค่ไหน ผู้ใช้ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำ สัดส่วนการผสมและวิธีใช้อย่างเคร่งครัด การผสมผิดสัดส่วน เข้มข้นไปหรือเจือจางไป อาจเป็นพิษหรือใช้ไม่ได้ผล
รวมถึงการกำจัดยาที่ใช้แล้วมิให้เป็นผลเสียต่อสภาวะแวดล้อมด้วย ช่วยๆ กันหน่อยครับ!
--------------------------------
(พิชิตปัญหาสัตว์เลี้ยง : ยาฆ่าเชื้อในบ้าน 'สัตว์เลื้อยคลาน' : โดย ... รศ.นสพ.ปานเทพ รัตนากร)