มนต์เสน่ห์'บ้านน้ำเชี่ยว'เมืองตราด | คมชัดลึก

                อาจกล่าวได้ว่า มนต์เสน่ห์บ้านน้ำเชี่ยว อ.แหลมงอบ จ.ตราด  หนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวที่เลื่องชื่อของจังหวัด อยู่ห่างจากตัวเมืองไปตามทางสายตราด-แหลมงอบ ประมาณ 8 กม. วันนี้ไม่เพียงมีชื่อเสียงในเรื่องการแปรรูปอาหารทะเล เช่น กะปิ น้ำปลา กุ้งแห้งเท่านั้น ยังมีผลิตภัณฑ์ที่โดดเด่นฝีมือชาวบ้าน อันเป็นหัตถกรรมพื้นบ้านของ จ.ตราด ที่ได้รับมรดกตกทอดมาตั้งแต่บรรพบุรุษ นั่นก็คือ การทำงอบ หรือที่รู้จักกันในนาม "งอบน้ำเชี่ยว" 

                "ท่องโลกเกษตร" จะพาไปตะลุยสุดเขตแผ่นดินสยามทางด้านตะวันออก เพื่อสัมผัสวิถีชุมชนบ้านน้ำเชี่ยว แหล่งรวมสองศาสนาสามวัฒนธรรม อันได้แก่ ศาสนาพุทธ และศาสนาอิสลาม และวัฒนธรรมไทย จีน และมุสลิม ที่ปัจจุบันกำลังได้รับความนิยมของนักท่องเที่ยวจำนวนมากทั้งจากในพื้นที่และต่างถิ่นได้เดินทางเข้ามาสัมผัสกลิ่นอายวิถีชุมชนดั้งเดิมที่ไม่เคยเปลี่ยน แม้วันเวลาจะเปลี่ยนไปก็ตาม

               สุรัตนา ภูมิมาโนช ประธานกลุ่มท่องเที่ยวบ้านน้ำเชี่ยว คือหัวเรี่ยวหัวแรงสำคัญในการผลักดันวิถีชุมชนให้ผู้คนได้รับรู้ไปสู่โลกกว้าง ด้วยการตั้งกลุ่มท่องเที่ยวชุมชนบ้านน้ำเชี่ยว หวังเป็นอีกทางในการสร้างรายได้ให้แก่ชุมชน เริ่มจากความเป็นอยู่ของชุมชนแห่งนี้น่าศึกษาและน่าติดตามเป็นอย่างยิ่ง โดยนำจุดขายคือ ชุมชน 2 ศาสนา (พุทธและอิสลาม) 3 วัฒนธรรม (ไทย จีน และมุสลิม) แต่ไม่ว่าจะเป็นไทยพุทธหรือไทยมุสลิม ชาวบ้านที่นี่ต่างก็อยู่อาศัยอย่างพึ่งพา เกื้อหนุนจุนเจือ และถ้อยทีถ้อยอาศัย ใครเห็นแล้วต่างก็อดชื่นชมในความรักใคร่กลมเกลียวของชาวชุมชนนี้ไม่ได้

              ถึงแม้คนในชุมชนจะมีรายได้หลักจากอาชีพประมงและผลิตภัณฑ์แปรรูปจากประมง อาทิ กะปิ น้ำปลาและกุ้งแห้ง แต่ก็มีรายได้เสริมจากการทำงอบขายหรือที่รู้จักกันในนาม "งอบน้ำเชี่ยว" โดยใช้วัตถุดิบจากใบจาก ซึ่งมีขึ้นอยู่มากมายตามป่าชายเลน โดยกลุ่มท่องเที่ยวเป็นผู้ดูแลและอนุรักษ์ ห้ามมีการตัดป่าในบริเวณดังกล่าว

              "เวลามีนักท่องเที่ยวเข้ามาก็ให้นักท่องเที่ยวไปปลูก เด็กก็จะได้มีรายได้เองด้วย แล้วเขาจะรู้สึกผูกพัน เพราะเขามีส่วนในการดูแลให้กล้าไม้โต เรามีแค่มีหน้าที่ปลูก แต่เด็กๆ เหล่านี้จะเป็นคนที่ดูแลต่อ" สุรัตนาย้อนวิถีชุมชนจากอดีตจนปัจจุบัน ก่อนพาไปดูศูนย์บริการนักท่องเที่ยวที่ภายในเต็มไปด้วยผลิตภัณฑ์ฝีมือชาวบ้าน โดยเฉพาะงอบน้ำเชี่ยวหรือหมวกใบจากนั้น ถือเป็นผลิตภัณฑ์เด่นสุดที่ผู้มาเยือนมักจะเลือกหาซื้อเพื่อเป็นของที่ระลึกก่อนกลับ

               เธอบอกว่า งอบน้ำเชี่ยวที่นี่มีหลากหลายรูปทรงที่ผู้สวมใส่จะได้เลือกใช้ให้เหมาะสมกับการทำงาน หรือเพื่อความสวยงามตามวาระโอกาส ซึ่งได้แก่ ทรงกระทะคว่ำ, ทรงกระดองเต่า, ทรงยอดแหลม, ทรงสมเด็จ และทรงกะโหลก โดยเฉพาะทรงกระทะคว่ำ เป็นลักษณะดั้งเดิมของบ้านน้ำเชี่ยว ที่มีมานานแล้ว ส่วนใหญ่ชาวสวนมักนิยมใช้ในการคลุมแดดคลุมฝน ส่วนทรงหมวกทหาร หรือกะโหลก สำเภาเรือจะเป็นผู้ใช้ เพราะเวลาเหวี่ยงแหจะได้ไม่ติดหมวก ขณะที่ทรงกระดองเต่าเหมาะสำหรับชาวนา เวลาฝนตกดำนาน้ำก็จะไม่ไหลลงหน้า และจะได้ไม่ชนกับคนข้างๆ 

               "คนโบราณเขาจะเรียกงอบว่า เหละ แล้วเพี้ยนมาเป็นงอบ ก็เลยเรียกว่าแหลมงอบ ทรงดั้งเดิมคือทรงกระทะคว่ำ แต่ถ้าทรงโบราณเลยต้องแหลมนิดๆ เพราะมีคนจีนนำเข้ามา ตอนนี้ก็ยังมีการใช้งานกันอยู่ เพราะงอบทำจากใบจาก จะทนน้ำเค็มมาก ใบหนึ่งถ้าใช้กันฝนกันแดดจะอยู่ประมาณ 10 ปี พอคนเอาไปใช้แล้วเกิดความทนทาน ไม่ต้องถือร่ม กันได้ทั้งฝน ทั้งแดด แล้วก็ใช้ตักน้ำได้"

               ประธานกลุ่มท่องเที่ยวบ้านน้ำเชี่ยวอธิบายถึงวิธีการทำงอบ เริ่มจากนำใบจากสดประมาณ 30-32 ใบ ถ้าใบเล็กจะใช้ 36 ใบ มาเย็บตรงกลางของทุกใบแล้วมัดรวมกัน จากนั้นคลี่ออกให้เป็นวงกลม นำเชือกมามัดใบที่อยู่ด้านบนแต่ละใบเพื่อไม่ให้ใบกระดก แล้วกลับด้านนำอีกด้านเสียบให้ตรงตามช่อง แล้วจึงเย็บโดยใช้เข็มวนให้เป็นวงกลม ความห่างของแต่ละแถวเท่าๆ กัน แล้วจึงเย็บจากจุดกึ่งกลางออกมาเรื่อยๆ เสร็จแล้วนำไปตากให้แห้ง จากนั้นนำมาเย็บขอบไม้ติดตรงปลาย ใส่ที่สวมศีรษะ ทาชะแล็กเพื่อความสวยงาม ก็ถือว่าเสร็จเรียบร้อย 

               ขณะที่ โสฬส แรงสาริกรรม นักวิชาการพัฒนาชุมชนปฏิบัติการ ผู้ประสานงานตำบล กล่าวเสริมว่า บ้านน้ำเชี่ยว อ.แหลมงอบ จ.ตราด ถือเป็นหมู่บ้านนำร่องที่ได้รับการเสนอชื่อเป็นหมู่บ้านโอท็อป (OTOP) เพื่อการท่องเที่ยว จากกรมพัฒนาชุมชนมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2549 ซึ่งขณะนั้นมีอยู่ประมาณ 80 หมู่บ้าน โดยจุดเด่นของหมู่บ้านก็คือ มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องในเรื่องการผสมผสานการท่องเที่ยว ทั้งระบบธรรมชาติ ระบบเชิงนิเวศ และตัวผลิตภัณฑ์สินค้าที่โดดเด่น ทำให้มีนักท่องเที่ยวเข้ามาอย่างต่อเนื่อง

               ไม่เพียงเท่านั้น ยังมีผลิตภัณฑ์ชุมชนน่าสนใจอย่าง เรือจำลอง ขนมตังเมกรอบ สุรากลั่นชุมชน ซึ่งทั้งหมดที่กล่าวมาถือเป็นมนต์เสน่ห์แห่งบ้านน้ำเชี่ยว ที่รอให้ผู้สนใจได้ไปสัมผัส และในปี 2555 ชุมชนแห่งนี้ก็ได้รับคัดเลือกให้เป็นหมู่บ้านโอท็อป 1 ใน 8 จังหวัดจากกรมพัฒนาชุมชน เพื่อการพัฒนาท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์อย่างยั่งยืน สนใจผลิตภัณฑ์หรือสัมผัสกลิ่นอายวิถีชุมชนบ้านน้ำเชี่ยวโทร.08-4892-5344, 08-6777-5033 ทุกวันไม่มีวันหยุด

...............................................
(มนต์เสน่ห์'บ้านน้ำเชี่ยว'เมืองตราด  ดูวิถีชุมชน-ยลความงาม'งอบใบจาก' ท่องโลกเกษตร : โดย... สุรัตน์ อัตตะ)