ไปอิหร่าน | คมชัดลึก

            ผมไปอิหร่านมา 10 วัน ก่อนจะไปก็คาดเดาไม่ถูกเหมือนกันครับว่า สภาพการณ์ทางการเมืองและสภาพบ้านเมืองของอิหร่านในวันนี้จะเป็นเช่นไร จะมีความเคลื่อนไหวเรียกร้องสิทธิเสรีภาพอันเป็นผลพวงของการปฏิวัติดอกมะลิที่กำลังแพร่ระบาดอยู่ในภูมิภาคแอฟริกาเหนือ อาหรับ และตะวันออกกลางหรือไม่ ชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนจะแร้นแค้นแสนเข็ญ และอยู่ภายใต้กฎระเบียบที่เข้มงวดหรือเปล่า และสำหรับชาวต่างชาติจะต้องระวังตัวแจเพื่อไม่ให้ละเมิดข้อห้ามของทางการและศาสนาหรือไม่ แต่ 10 วัน ในอิหร่านก็ทำให้ผมได้ความรู้สึกและมุมมองที่แตกต่างไปจากเดิม
 
            อิหร่านหรือเปอร์เซียในกาลก่อน เป็นดินแดนที่มีความรุ่งเรืองทางอารยธรรมมาหลายพันปี และเป็นจักรวรรดิที่ครองอำนาจในอาณาบริเวณคาบสมุทรเปอร์เซีย เอเชียกลาง ระเรื่อยไปจนถึงอัฟกานิสถาน และปากีสถาน นอกเหนือจากการเป็นชาตินักรบ อิหร่านก็เป็น นักการค้าตัวยง ในสมัยสุลต่านสุไลมาน ซึ่งตรงกับรัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช อิหร่านก็เคยส่งกองเรือพาณิชย์มายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และมีความสัมพันธ์ทั้งทางการค้าและการทูตกับไทยเป็นอย่างดี สมเด็จพระนารายณ์ทรงส่งคณะทูตเดินทางไปอิหร่าน และไทยก็มีอัครราชทูตซึ่งเป็นคนอิหร่านที่เป็นข้าราชการไทยประจำที่ประเทศนี้ด้วย ดังนั้น ความสัมพันธ์ของไทยกับอิหร่านจึงนับย้อนกลับไปได้มากกว่า 400 ปี
 
            จากสนามบินอิหม่ามโคไมนีเข้าไปยังตัวเมืองเตหะรานใช้เวลาพอสมควร เนื่องจากสนามบินแห่งนี้เป็นสนามบินที่อยู่ห่างไกลจากตัวเมืองด้วยเหตุผลทางยุทธศาสตร์ แต่เมื่อเข้ามาถึงเตหะรานแล้วก็พบกับตึกรามที่ใหญ่โต สวยงาม ทันสมัย ถนนที่กว้างขวาง และผังเมืองที่เป็นระเบียบรวมทั้งผู้คนที่ใช้ชีวิตอย่างปกติสุข สตรีมีทั้งที่คลุมศีรษะและสวมชุดดำ กับที่เพียงโพกผม สวมเสื้อแขนยาว กางเกงขายาว และสวมกระโปรงที่ยาวคลุมสะโพกทับอีกชั้นหนึ่ง ท่าทางปราดเปรียว นำสมัย คนอิหร่านเท่าที่เห็นจะมีรูปร่างหน้าตาดี ค่อนข้างเป็นมิตรกับคนต่างชาติ เวลาไปไหนก็จะมีคนเข้ามาทักทายเสมอว่ามาจากไหน และว่ากันว่าคนอิหร่านจะพอใจมากถ้าบอกว่ามาจากเกาหลี ทั้งนี้ก็ด้วยอิทธิพลของสินค้าประเภทอิเล็กทรอนิกส์ รถยนต์ และสินค้าเชิงวัฒนธรรมอย่างแดจังกึม หรือจูมง แต่คนไทยก็ไม่ใช่คนที่แปลกหน้า เพราะคนอิหร่านเดินทางมาท่องเที่ยวเมืองไทย ปีละร่วมสองแสนคน จึงรู้จักพัทยา ใบหยก หรือซอยนานา เป็นอย่างดี และสินค้าไทยประเภทเสื้อผ้าที่นักท่องเที่ยวชาวอิหร่านบางกลุ่มขนกลับมาขายในอิหร่าน ก็ได้รับความนิยมว่ามีคุณภาพดี(กว่าของจีน) และราคาพอสมควร (เมื่อเทียบกับแหล่งอื่น)
 
            การท่องเที่ยวในอิหร่านเหมาะสำหรับผู้ที่สนใจเรื่องวัฒนธรรม เพราะด้วยความที่เป็นชาติเก่าแก่ ทำให้มีโบราณสถานที่น่าชมเป็นจำนวนมากทั่วทั้งประเทศ ซึ่งแต่ละแห่งมีความมโหฬารตระการตาและความวิจิตรพิสดารอย่างมาก นอกเหนือจากนั้นอิหร่านยังเป็นชาติที่ขึ้นชื่อในเรื่องศิลปะ ตั้งแต่การทอพรม การประดับกระจก เครื่องไม้ เครื่องทอง ภาพเขียน สิ่งทอ ไปจนถึงการประพันธ์ ทั้งบทกวี และร้อยแก้ว ซึ่งศิลปินแขนงต่างๆ ได้รับการยกย่องอย่างสูง
 
            กลับมาพูดถึงความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองการปกครองที่เกิดขึ้นโดยรอบอิหร่านในเวลานี้ ผมได้มีโอกาสพูดคุยกับคนในอิหร่านหลายคน ซึ่งสรุปได้ว่า ความเปลี่ยนแปลงใดๆ ในอิหร่านในเวลานี้ คงจะเกิดขึ้นได้ยาก เนื่องจากอิหร่านเองได้ผ่านการเปลี่ยนแปลงในลักษณะนี้มาแล้วในสมัยการโค่นล้มพระเจ้าชาห์ ในปี ค.ศ.1979 ซึ่งอาจเรียกได้ว่าเป็นต้นตำรับของการปฏิวัติดอกมะลิในเวลานี้ เนื่องจากมีปัจจัยที่ใกล้เคียงกัน ทั้งการที่ผู้ปกครองอยู่ในอำนาจเป็นเวลายาวนาน (พระเจ้าชาห์ครองราชย์ 37 ปีเศษ) การปกครองที่ลิดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชาติ ความฟุ้งเฟ้อของราชวงศ์ และการคอรัปชั่น เป็นต้น
 
            ขณะเดียวกัน โครงสร้างการปกครองของอิหร่านในปัจจุบันก็มีลักษณะที่แข็งแรง ทั้งในด้านสังคมที่ยึดถือศาสนาเป็นหลัก และด้านการเมืองที่มีเสถียรภาพสูง รวมทั้งยังมีผู้นำทางศาสนาเป็นผู้นำทางจิตวิญญาณสูงสุดอีกชั้นหนึ่ง นอกจากนี้อิหร่านยังดำเนินมาตรการในการรักษาความมั่นคงของประเทศด้วยความเฉียบขาดอีกด้วย

            อย่างไรก็ตาม สิ่งที่น่าเป็นห่วงในเวลานี้ก็คือ ผลกระทบจากวิกฤติเศรษฐกิจโลกที่ทำให้รัฐบาลอิหร่านต้องระงับสวัสดิการต่างๆ ที่เคยให้แก่ประชาชน ทั้งราคาน้ำมันในประเทศและสินค้าต่างๆ ที่สูงขึ้นจากเดิมอย่างมาก ซึ่งหากปล่อยให้ปัญหาเหล่านี้ลุกลามต่อไปก็อาจมีเรื่องที่ไม่คาดคิดเกิดขึ้นในอิหร่านได้เหมือนกันครับ