มังราย-งำเมือง-พระร่วง ควบคุมการค้าสองฝั่งโขง | คมชัดลึก

                  พระยามังราย แห่งเมืองเชียงราย เป็นเครือญาติกับพระยางำเมือง แห่งพะเยา มีบรรพบุรุษร่วมกันคือขุนเจือง หรือท้าวเจือง เมืองพะเยา เชื้อสายปู่เจ้าลาวจกแห่งดอยตุง ราชวงศ์ลาว (ลวจังกราช) และเป็นพระสหายกับพญาร่วง แห่งเมืองสุโขทัย

                  พระยามังราย, พระยางำเมือง, พระร่วง เครือญาติ และเครือข่ายไทย-ลาว ควบคุมเส้นทางการค้ายูน นาน และสองฝั่งโขงลงอ่าวไทย

                  หลัง พ.ศ.1500 รัฐน่านเจ้าทางตอนเหนือของยูนนานล่มสลาย รัฐต้าหลี่ขึ้นแทน แต่ไม่มีอำนาจควบคุมชนเผ่าในยูนนาน ทำให้ชนเผ่าต่างๆ ทางใต้ลงมาตามลำน้ำโขง-สาละวิน รวมกันเป็นบ้านเมืองขึ้น เช่น ชนชาติที่ใช้ตระกูลภาษาไทย-ลาว แล้วสร้างเครือข่ายทางสังคมวัฒนธรรม การค้าลงไปถึงละโว้-สุโขทัย กับหลวงพระบาง-เวียงจัน จนถึงเข้าครองลุ่มน้ำปิงที่หริภุญชัย

                  พระยามังรายที่เกี่ยวดองเป็นเครือญาติกับพระยางำเมือง เจ้าเมืองพะเยา ที่เกี่ยวดองเป็นเครือญาติและเครือข่ายบนเส้นทางการค้าของรัฐละโว้ทางลุ่มน้ำเจ้าพระยา โดยผ่านรัฐสุโขทัยของพระร่วง ที่รัฐละโว้สนับสนุน ควบคุมทรัพยากรและเส้นทางคมนาคมลุ่มน้ำยม-น่าน ราวหลัง พ.ศ.1700

                  บ้านเมืองบริเวณโยนกทางที่ราบลุ่มเขตเชียงราย-พะเยา (ลุ่มน้ำแม่กก-แม่อิง) ควบคุมเส้นทางการค้าข้ามภูมิภาคทางตอนเหนือ ระหว่างลุ่มน้ำโขงกับลุ่มน้ำสาละวิน มีศูนย์ใหญ่อยู่เมืองเชียงแสน ราวหลัง พ.ศ.1700 เกิดความวุ่นวายในบ้านเมือง โดยเฉพาะน่านเจ้า (ต้าหลี่) เป็นแรงผลักให้รัฐละโว้ (ลพบุรี) ขยายเครือข่ายการค้าผ่านรัฐสุโขทัยขึ้นมาตามลำน้ำยมถึงรัฐพะเยา

                   แม่น้ำอิง เมืองพะเยา ไหลลงแม่น้ำโขง เมืองเชียงของ (จ.เชียงราย) เชื่อมโยงจนถึงเมืองเชียงแสน (จ.เชียงราย) และเมืองเชียงรุ่ง (สิบสองพันนา) ขึ้นไปถึงยูนนาน และจากแม่น้ำโขงไปถึงเมืองหลวงพระบางกับเวียงจัน ออกอ่าวไทย เป็นเครือข่ายการค้าครอบคลุมกว้างขวางโดยความร่วมมือของรัฐใหญ่ ที่ช่วยสนับสนุนให้รัฐบ้านเมืองตามแนวเส้นทางการค้าเติบโตอย่างรวดเร็ว

...........................................
(ชุมชนคนท้องถิ่น : มังราย-งำเมือง-พระร่วง ควบคุมการค้าสองฝั่งโขง โดย...เรือนอินทร์ หน้าพระลาน)