วัดม่อนจำศีลจ.ลำปาง | คมชัดลึก

           วัดม่อนจำศีล เป็นวัดที่สร้างอยู่บนเนินดินที่สูง ตามคติจักรวาล อันเป็นสัญลักษณ์แทนเขาพระสุเมรุ ซึ่งเป็นศูนย์กลางของจักรวาล ตามคติการสร้างวัดของชาวมอญแต่โบราณ ที่เข้ามามีอิทธิพลต่อลำปาง ราวพุทธศตวรรษที่ 14 ในนามการเสด็จมาสร้างเมืองเขลางค์นคร (ลำปาง) ของพระนางจามเทวี เนินดินที่ใช้ในการสร้างวัดนั้น ชาวมอญเรียกว่า “โหมกตอก” ซึ่งเป็นคำเดียวกับชื่อของ “พระธาตุมุเตา” แห่งเมืองหงสาวดีของมอญในอดีต ซึ่งในปัจจุบันนี้คือประเทศพม่า

            คติการสร้างวัดอยู่บริเวณเนินดินสูง ที่คนล้านนาเรียกว่า “ม่อน” นั้น ก็เป็นไปเพื่อไม่ให้บริเวณของวัด อันถือเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ให้มาอยู่ปะปนกับที่อยู่อาศัยของชาวบ้าน วัดม่อนจำศีล ที่ตั้งอยู่ริมคลองชลประทาน บนถนนสายลำปาง-แพร่ ก็คงสร้างตามคติ และเหตุผลดังที่ได้กล่าวมา ประกอบกับตำนานของวัดได้กล่าวว่า วัดแห่งนี้เมื่อครั้งที่พระนางจามเทวีเสด็จมาสร้างเมืองเขลางค์นคร ได้ใช้วัดแห่งนี้เป็นที่จำศีลบำเพ็ญภาวนา วัดแห่งนี้จึงได้ชื่อว่า “วัดม่อนจำศีล”

            ครั้นต่อมาเมื่อเมืองลำปางได้เป็นศูนย์กลางในการทำอุตสาหกรรมป่าไม้ของประเทศสยาม นับแต่ปี พ.ศ.2428 ได้มีชาวพม่าย้ายมาอยู่ที่เมืองลำปาง เพื่อทำอุตสาหกรรมป่าไม้กันเป็นจำนวนมาก ด้วยชาวพม่าเป็นผู้มีประสบการณ์ในการทำอุตสาหกรรมป่าไม้อยู่เป็นทุนเดิม ประกอบกับคนพื้นถิ่นในเมืองลำปางยังติดอยู่ในระบบมูลนาย ชาวพม่าจึงเป็นผู้เข้ามามีบทบาทในการทำไม้ในยุคนั้น และได้กลายเป็นคหบดี ต้นตระกูลสำคัญหลายตระกูลของเมืองลำปางในเวลาต่อมา

            จากการเป็นผู้มีรายได้จำนวนมหาศาลของชาวพม่าดังกล่าว ประกอบกับชาวพม่ามีความเชื่อว่า ในต้นไม้ทุกต้นมีเทวดาอาศัยอยู่ เพื่อเป็นการขอขมาลาโทษต่อรุกขเทวดา ชาวพม่าจึงได้สร้างวัดขึ้นที่เมืองลำปางเป็นจำนวนหลายวัดด้วยกัน “วัดม่อนจำศีล” ก็เป็นอีกวัดหนึ่งที่ชาวพม่าได้สร้างขึ้นตามรูปแบบสถาปัตยกรรมของตน ซึ่งในช่วงเวลาดังกล่าว “ศิลปะพม่าแบบมัณฑะเลย์” กำลังเป็นที่นิยม โดยที่วัดนี้ได้มีการสร้างพระเจดีย์ตามศิลปะดังกล่าวถึง 3 องค์ด้วยกัน

            นอกไปจากนั้นที่วัดม่อนจำศีลแห่งนี้ ยังมีวิหารไม้สักโบราณ ที่สร้างตามสถาปัตยกรรมพม่า มีหลังคาซ้อนกันขึ้นไปเป็นชั้นๆ ที่เรียกว่า “จอง” อายุเก่าแก่นับร้อยปีที่มีความงดงาม ซึ่งปัจจุบันนี้ได้ทรุดโทรมลงไปตามกาลเวลา ควรค่าแก่การอนุรักษ์ ในบทความนี้จึงถือโอกาส บอกบุญมายังท่านผู้อ่านว่า ในวันที่ 5 พฤศจิกายน พ.ศ.2554 ที่จะถึงนี้ การเคหะแห่งชาติ และ “มูลนิธิ ดร.วทัญญู ณ ถลาง” จะได้จัดให้มีการทอดกฐินเพื่อนำรายได้ไปบูรณะวิหารไม้สัก ของวัดม่อนจำศีล ให้มีความงดงามดังเดิม ติดต่อร่วมทำบุญได้ที่ การเคหะแห่งชาติ โทร.0-2351-7213

            ศุกร์นี้ลาท่านผู้อ่านไปก่อน วันจันทร์หน้าเล่าเรื่อง “ศรีปราชญ์ กวีเอกในแผ่นดินพระนารายณ์” ครับ