ถึงเวลาบอกลา"โทรเลข" | คมชัดลึก

  ซึ่งเป็นวันที่ไทยยกเลิกการให้บริการโทรเลข ซึ่งในวันสุดท้ายนั้นเองก็มีผู้ใช้บริการโทรเลขเป็นจำนวนมาก เพื่อเก็บโทรเลขฉบับสุดท้ายไว้เป็นที่ระลึก ก่อนที่จะหยิบโทรศัพท์สมาร์ทโฟนขึ้นมาบรรจงกดเอสเอ็มเอสไปบอกเพื่อนว่า "ฉันได้โทรเลขแล้วนะ"

 เหตุการณ์ในลักษณะเดียวกันกำลังจะเกิดขึ้นในประเทศศรีลังกา เมื่อนายเฮมาสิริ เฟอร์นานโด รัฐมนตรีกระทรวงไปรษณีย์ ออกประกาศเมื่อวันพุธ (8 มิ.ย.) ที่ผ่านมาว่าจะยกเลิกการให้บริการโทรเลขเสียที เพราะมีต้นทุนค่าบริการสูงมากจนไม่สามารถแข่งขันกับอีเมล การจัดส่งเอกสาร และข้อความสั้น (เอสเอ็มเอส) ผ่านโทรศัพท์มือถือได้
 
 การไปรษณีย์ศรีลังกาคิดค่าบริการโทรเลข 90 สตางค์ต่อ 10 คำจากผู้ส่ง แต่การส่งโทรเลขแต่ละครั้งการไปรษณีย์มีต้นทุนในการจัดส่งสูงถึง 69 บาท และมีผู้ใช้บริการเฉพาะในกลุ่มนักการเมือง และนักธุรกิจที่ต้องการส่งสารไปยังผู้รับที่อยู่ในพื้นที่ไกลปืนเที่ยงเท่านั้น ซึ่งปริมาณการใช้งานโทรเลขลดลงจากสมัยที่ศรีลังกาอยู่ภายใต้การปกครองของอังกฤษอย่างเทียบกันไม่ได้

 แม้เจ้าหน้าที่ของการไปรษณีย์ศรีลังกาจะพยายามปรับตัวเพิ่มบริการพิเศษตั้งแต่ทศวรรษ 2543 หรือกว่า 20 ปีที่แล้ว เช่นการแจ้งข่าวจากโรงพยาบาลหรือสถานีตำรวจไปยังญาติผู้เสียชีวิตหรือผู้ประสบอุบัติเหตุ แต่ก็ยังไม่สามารถต้านทานกระแสความนิยมการส่งเอสเอ็มเอสผ่านโทรศัพท์มือถือได้

 ระบบโทรเลขของศรีลังกายังเป็นระบบที่เก่าแก่ มีการจัดสร้างตั้งแต่ยุคอาณานิคมเนเธอร์แลนด์เมื่อปี 2341 จึงไม่น่าแปลกใจที่ต้นทุนการบำรุงรักษาจะเพิ่มขึ้นสวนทางกับปริมาณการใช้บริการ ทำให้ในปี 2553 การไปรษณีย์ขาดทุนในส่วนการให้บริการโทรเลขถึง 825 ล้านบาท จึงไม่น่าแปลกใจที่ศรีลังกาจะยกเลิกการให้บริการโทรเลข

 นั่นหมายความว่า ภาพของพนักงานไปรษณีย์ขี่ม้านำส่งโทรเลขที่อังกฤษเคยนำมาใช้ในยุคที่ปกครองศรีลังกา จะกลายเป็นอดีตที่หลงเหลืออยู่เพียงในความทรงจำของผู้สูงอายุ และอาจจะเลือนหายไปกับกาลเวลาเมื่อลมหายใจของผู้เฒ่าร่วมสมัยหยุดลง

ต้นกำเนิดโทรเลข

ระบบโทรเลขตามสายระบบแรกที่เปิดให้บริการทางการค้าสร้างโดย เซอร์ ชาลส์ วีตสโตน และ เซอร์ วิลเลียม ฟอเทอร์กิลล์ คุก และวางสายตามรางรถไฟ ของบริษัท เกรท เวสเทิร์น เรลเวย์ เป็นระยะทาง 13 ไมล์ จากสถานีแพดดิงตัน ถึงเวสต์เดรย์ตัน ในอังกฤษ เริ่มดำเนินงานเมื่อวันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2382 ระบบนี้ได้มีการจดสิทธิบัตรเมื่อ พ.ศ. 2380

 ระบบโทรเลขนี้พัฒนาและจดสิทธิบัตร พร้อมๆ กันในประเทศสหรัฐอเมริกา ในปี พ.ศ. 2380  โดยซามูเอล มอร์ส และผู้ช่วยคือ อัลเฟรด เวล  ประดิษฐ์รหัสมอร์ส เพื่อใช้ในกิจการต่างๆ รวมทั้งโทรเลข

 สายโทรเลขข้ามมหาสมุทรแอตแลนติก สร้างเสร็จสมบูรณ์เมื่อ พ.ศ. 2409 ทำให้สามารถส่งโทรเลขข้ามมหาสมุทรระหว่างยุโรปกับอเมริกาเป็นครั้งแรก ก่อนหน้านั้นมีความพยายามสร้างในปี พ.ศ. 2400 และ 2401 แต่ก็ทำงานได้ไม่กี่วันหรือไม่กี่สัปดาห์ก่อนที่จะเสีย การศึกษาสายโทรเลขใต้น้ำทำให้เกิดความสนใจการวิเคราะห์เรื่องการวางสายส่ง และปัจจัยทางคณิตศาสตร์