ภาวะ "กล้ามเนื้อลายสลาย" จาก ออกกำลังกาย หนัก เช็คสัญญาณเตือน

จากกรณีที่มีนักเรียนที่เข้ารับการฝึก รด.ชั้นปีที่ 1 ใน จ.นราธิวาส เข้ารับการรักษาตัว จำนวน 17 คน ภายหลังเกิดภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรง ซึ่งในจำนวนนี้ต้องทำการฟอกไตหรือล้างไต จำนวน 6 ราย โดยแพทย์ระบุสาเหตุเกิดจากการฝึกโดยที่ร่างกายเด็กไม่มีความพร้อม และสภาพอากาศที่ร้อน รวมไปถึงการขาดน้ำ ส่วนอีกหลายราย หมอระบุ เกิดจาก กล้ามเนื้อลายสลาย

 

ภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย (Rhabdomyolysis) เป็นภาวะอันตรายที่มาจากการที่กล้ามเนื้อลายส่วนที่เสียหายสลายตัว แล้วปล่อยสารที่อยู่ภายในเซลล์เข้าสู่กระแสเลือด จนอาจทำให้ไตวายได้ 

 

ส่วนสาเหตุที่ทำให้กล้ามเนื้อลายสลายอาจเกิดขึ้นได้เมื่อออกกำลังกายหนักมากเกินไป หรือนานเกินไป และอาจมีความเสี่ยงต่อภาวะนี้มากขึ้นหากมีปัจจัยอื่น ๆ เพิ่มเติม เช่น ออกกำลังกายในที่ที่อุณหภูมิร้อนจัด หรือร่างกายอยู่ในภาวะขาดน้ำ ดื่มน้ำไม่เพียงพอ 

 

อาการของภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย

 

• กล้ามเนื้ออ่อนแรง โดยเฉพาะกล้ามเนื้อมัดใหญ่ที่บริเวณแขนขา และเคลื่อนไหวลำบาก
• ปวดกล้ามเนื้อบริเวณหัวไหล่ หลังส่วนล่าง หรือต้นขา
• ปัสสาวะเป็นสีน้ำตาลแดงหรือสีเหมือนน้ำโคล่า

 

อาการอื่น ๆ ที่อาจพบได้ มีดังนี้

 

• กระหายน้ำ ปัสสาวะน้อย
• รู้สึกไม่สบาย อ่อนเพลีย มีไข้
• น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นโดยไม่มีสาเหตุ
• มีรอยฟกช้ำตามตัว
• ปวดตามข้อ
• ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
• หัวใจเต้นเร็ว
• สับสน กระวนกระวาย
• ชัก หมดสติ

 

สัญญาณอันตราย ภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย

 

1. ปวดกล้ามเนื้อบริเวณที่ออกกำลังกายมากผิดปกติ
2. มีไข้ ซึม สับสน
3. ปัสสาวะสีเข้มขึ้น จนเป็นสีแดงอมน้ำตาล

 

หากมีความผิดปกติทางร่างกายในลักษณะดังที่กล่าวมา ควรรีบพบแพทย์ เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงโดยเร็ว เพราะหากล่าช้าอาจทำให้เกิดภาวะไตวาย และอาจเสียชีวิตได้

       

วิธีป้องกันภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย

      

1. ไม่ออกกำลังกายนาน หรือมากเกินไป
2. ดื่มน้ำให้เพียงพอ

 

    

 

ด้าน "หมอหมู" หรือ "รศ.นพ. วีระศักดิ์ จรัสชัยศรี" อาจารย์แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ได้ให้ข้อมูล โดยยกเคสตัวอย่าง ระบุว่า เมื่อหลายปีก่อน ได้มีโอกาสตรวจพิสูจน์ผู้เสียชีวิตรายหนึ่ง เป็นชาย อายุ 36 ปี ซึ่งเสียชีวิตอย่างกะทันหัน ขณะทำกิจกรรมออกกำลังกาย

 

โดยประวัติเป็นคนที่สุขภาพแข็งแรงดีมาดีตลอด ไม่มีโรคประจำตัว แต่เป็นคนที่ชอบเล่นกีฬาเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง วิ่งมาราธอน และปั่นจักรยานทางไกล ในช่วงก่อนเสียชีวิตหลายวัน ผู้ตายฝึกหนัก เพื่อเตรียมลงแข่ง ทั้งที่มีอาการบาดเจ็บที่กล้ามเนื้อขา

       

เมื่อทำการผ่าชันสูตร ก็พบว่า ไม่สามารถที่จะระบุสาเหตุการเสียชีวิตในเบื้องต้นได้ เนื่องจากอวัยวะต่าง ๆ ไม่มีความผิดปกติเพียงพอที่จะเป็นสาเหตุของการเสียชีวิต

       

แต่ด้วยความสงสัยว่า ผู้เสียชีวิตรายนี้ น่าจะเสียชีวิตด้วยภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย (จากประวัติ) จึงปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ และก็มีคำแนะนำให้ตรวจหา myoglobin จากเลือดและปัสสาวะของผู้เสียชีวิต

       

สุดท้ายจึงสามารถสรุปได้ว่า ผู้เสียชีวิตรายนี้ เสียชีวิตจาก ภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย โดยมีหลักฐานการตรวจพบ myoglobin และ ท่อไตถูกทำลายเฉียบพลัน (acute tubular necrosis) จากการดูเนื้อเยื่อไตด้วยกล้องจุลทรรศน์