"กิน อาหาร" น้อย แบบไหน ลดการ ตาย จาก "ติดโควิด" และ โรค อื่น ๆ

ศ.นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา หรือ หมอดื้อ หัวหน้าศูนย์วิทยาศาสตร์ สุขภาพโรคอุบัติใหม่ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ให้ข้อมูลเรื่อง การ "กิน อาหาร" ยิ่งกินน้อยความเสี่ยงในการเสียชีวิตจากการติดโควิด ก็จะลดน้อยลง โดยระบุว่า รากฐานซึ่งนำมาถึงหลักการความเชื่อ จนกระทั่งถึงการประพฤติและปฏิบัติของการ "งดอาหาร" เป็นระยะ หรือลดอาหาร จนกระทั่งถึงการกิน เข้าใกล้มังสวิรัตินั้น มาจากการที่มีกลไกในการปรับการใช้พลังงาน โดยเผาผลาญกลูโคส และไกลโคเจน จนกระทั่งถึงกระบวนการในการสร้างกลูโคส หมด แล้วปรับเปลี่ยนโหมดเป็นการสร้างคีโตน ในขณะที่มีการผลิตคีโตนนั้น จะทำให้มีกรดไขมันซึ่งรวมถึงกรดไลโนลีอิก (linoleic acid) เพิ่มขึ้นในกระแสเลือด 

 

 

 

 

 

ทั้งนี้ กรดไลโนลีอิกนี้เอง ที่พิสูจน์แล้วในการทดลอง รายงานในวารสาร Science ในปี 2020 ว่าจะไปจับกับโปรตีนหนาม สไปค์ของโควิดได้อย่างแน่นหนา และทำให้โควิดนั้นไปจับกับตัวรับในเซลล์ของมนุษย์คือ ACE2 ได้ลดลง ความสำคัญของตัวรับนี้คือเป็นตัวควบคุมการปรับเปลี่ยนให้กลไกเบี่ยงเบนเข้าหาระบบของการอักเสบ หรือระบบที่ละลาย และต่อต้านการอักเสบ

 

 

นอกจากนั้น การ "งดอาหาร" ยังส่งผลป้องกันในระยะยาวจากผลกระทบที่เกิดจากการติดเชื้อโควิด ทั้งนี้ อธิบายจากการที่มีโปรตีน galectin-3 เพิ่มขึ้น โดยไม่เกี่ยวข้องกับการที่จะผอมลงหรือไม่ก็ตาม โดยเป็นผลจากการศึกษาที่มีชื่อว่า WONDERFUL trial (Water only fasting interventional trial) โดยออกแบบการศึกษาทอดระยะเวลายาว 6 เดือน และในแต่ละอาทิตย์ จะมี 1 วัน ที่กินแต่น้ำอย่างเดียวเท่านั้น ตัว galectin-3 ที่ว่า ช่วยต่อสู้กับเชื้อโรค ในช่วงที่มีการติดเชื้อในระยะเฉียบพลัน โดยช่วยในระบบต่อต้านเชื้อโรคที่เป็นปราการด่านแรก innate immune system ทั้งผ่าน PRR และ DAMP และในระยะถัดมา หลังจากที่การติดเชื้อสงบไปแล้ว จะออกฤทธิ์ไปในทางสงบการอักเสบเรื้อรัง การอักเสบเรื้อรังในร่างกายที่เป็นผลตาม จากการติดเชื้อ หรือที่เกิดขึ้นในโรคเมตาบอลิก เช่น เบาหวาน และโรคหัวใจ หัวใจวาย จะมีระดับของ galectin-3 สูงขึ้น

นอกจากบทบาทในเรื่องของการอักเสบดังกล่าว galectin-3 ยังสามารถจับติดกับเชื้อโรคหลายชนิด ส่งสัญญาณไปยังระบบต่อสู้ด่านแรกและกระตุ้นเตือนยีนมนุษย์ ให้สร้างโปรตีนที่มีผลสู้กับไวรัสได้โดยตรง รวมทั้งระงับยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อการที่ทำการอดอาหารเป็นระยะ เช่น inter mittent fasing ไม่กินอาหารอย่างน้อย 12 ถึง 14 ชั่วโมงต่อวัน มีรายงานแล้วว่า สามารถลดความเสี่ยงของโรคเส้นเลือดหัวใจ โรคเบาหวาน และในคนไข้ที่ประพฤติปฏิบัติตัวในการลดงดอาหารอย่างต่อเนื่องมากกว่า 42 ปี จะมีชีวิตยืนยาวขึ้น และโอกาสที่จะเสี่ยงต่อหัวใจวายนั้น ลดลงอย่างมาก โดยที่ไม่ต้องถึงกับผอมก็ได้

 

 

ด้วยประโยชน์ดังที่ว่า ทำให้คณะผู้วิจัยทำการศึกษาระยะยาวที่ Salt Lake City, Utah USA ทั้งนี้ ผ่านระบบผู้ลงทะเบียน INSPIRE ในช่วงระยะเวลาของปี 2013 ถึง 2020 โดยขึ้นทะเบียนการวิจัย clinical trials NCT 02450006 และวิเคราะห์คนที่ติดเชื้อโควิดระหว่างเดือนมีนาคม 2020 ถึงเดือนกุมภาพันธ์ 2021 เป็น Prospective longitudinal observational cohort โดยประเมินการเสียชีวิต หรือการที่ต้องเข้าโรงพยาบาล และการติดเชื้อ จำนวนประชากรที่ศึกษา 5,795 ราย อยู่ในระบบลงทะเบียนส่วนตรวจเส้นเลือดหัวใจ และอยู่ในระบบการติดตาม INSPIRE อย่างครบถ้วน พร้อมทั้งมีข้อมูลส่วนตัว ข้อมูลสุขภาพ ความเสี่ยงของโรคต่าง ๆ รวมทั้งโรคหัวใจและการตรวจเส้นเลือดทั้งหมด ในจำนวนนี้ 1,682 ราย หรือ 29% ได้รับการตรวจโควิดระหว่างวันที่ 16 มีนาคม 2020 และ 25 กุมภาพันธ์ 2021 และ 1,457 ราย ได้ผลลบ และ 225 ราย ได้ผลบวก คือมีการติดโควิด เกณฑ์ของการเข้ากลุ่มอดอาหารเป็นระยะ (periodic fasting หรือ faster) คือต้องปฏิบัติอย่างสม่ำเสมออย่างน้อย 5 ปี และกลุ่ม non-faster คือไม่เคยปฏิบัติเลย หรือทำไม่ประจำ หรือหยุดทำ ก่อนที่จะจบการศึกษา ดังนั้น มี 158 คน ที่แม้จะมีการทำอดอาหารเป็นระยะมานานกว่า 5 ปี แต่หยุดทำไป ไม่ได้นำรวมในการประเมินผลของการลดความเสี่ยง อาการหนักและการตาย กลุ่มคนที่ศึกษาไม่ได้จำกัดอยู่แต่ในกลุ่มที่เคร่งศาสนาที่ไม่ดื่มแอลกอฮอล์ ไม่สูบบุหรี่ เพราะตัวแปรเหล่านี้ ต้องนำมาควบรวมในการพิจารณาด้วย พร้อมกับเชื้อชาติ รายได้เศรษฐานะ ระดับการศึกษา สภาพการแต่งงาน สภาพการจ้างงาน ชนิด และความเข้มข้นของการออกกำลัง และแน่นอน รวมข้อมูลต้นทุนทางด้านสุขภาพทั้งหมดด้วย

 

 

กลุ่ม faster เป็น 35.6% ของกลุ่มศึกษาทั้งหมด (73 ในจำนวน 205 ราย) โดยได้ปฏิบัติสม่ำเสมอเป็นประจำเป็นอย่างน้อย 40.4+/- 20.6 ปี โดยยาวนานมากที่สุดคือ 81.9 ปี ตัวแปรทั้งหมด (co-variables) ได้นำมาพิจารณาโดยละเอียด อายุโดยเฉลี่ยของกลุ่มอด และไม่อด คือ 63.1+/-14.8 และ 63.7+/-15.3 ปี และเป็นผู้หญิงในจำนวนใกล้เคียงกันประมาณ 35 ถึง 40% ความอ้วนผอมดัชนีมวลกายใกล้เคียงกัน คือ 30.4+/-8.2 และ 31.5+/-7.7

 

 

กลุ่มอด ไม่ดื่มเหล้า 89% เทียบกับ 61.4% ในกลุ่มไม่อด ทั้งสองกลุ่มมีความดันสูง ไขมันสูง เบาหวาน ใกล้เคียงกัน รวมทั้งตัวแปรสุขภาพอื่น ๆ ทางหัวใจ เส้นเลือดอัมพฤกษ์ หัวใจวาย หัวใจเต้นระริก ภาวะสมองเสื่อม สุขภาพจิต โรคตับไต และทั้งสองกลุ่มพบว่า ในกลุ่มอดจะมีประวัติการสวนหัวใจใส่ขดลวด และเปลี่ยนเส้นเลือดหัวใจน้อยกว่า แต่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ

 

ผลของการติดตามพบว่า ในจำนวน 205 รายที่ติดเชื้อโควิดกลุ่ม faster เข้าโรงพยาบาลหรือเสียชีวิต 11% ในขณะที่กลุ่ม non-faster สูงถึง 28.8% และการวิเคราะห์ทางสถิติจนกระทั่งถึง multivariable analyses ได้ผลตรงกันคือประโยชน์ของการงดอาหารเป็นระยะ จะได้ผล ไม่ว่าอายุน้อยกว่า หรือมากกว่า 65 ปีก็ตาม แต่การงดอาหาร ไม่มีผลในการป้องกันการติดโควิดคือ 14.3% เทียบกับ 13%

 

 

การศึกษานี้มีความสำคัญตรงที่ ข้อมูลที่ได้เป็นข้อมูลก่อนที่จะมีการใช้วัคซีนโควิด กลไกที่มีประโยชน์ในการงดอาหาร ไม่ว่าจะเป็น IF หรือกินแต่น้ำ 1 ใน 7 วัน น่าจะมีกลไกในการควบคุมป้องกันการติดเชื้อที่ไม่ใช่แต่โควิด และก็ยังมีผลในการลดหรือบรรเทาการอักเสบที่มากเกินไป อันเกิดจากการติดเชื้อ และที่เกิดต่อเนื่อง แม้การติดเชื้อนั้นจะสงบไปแล้วก็ตาม 

นอกจากนี้ ระบบเซลล์จะทำการปรับตัวเพื่อให้มีชีวิตยาวนานขึ้น โดยใช้กลไก autophagy เหมือนกับ กบจำศีล หรือหมีจำถ้ำ ในฤดูน้ำแข็ง โดยปรับให้ร่างกายมีการใช้พลังงานอย่างประหยัดมัธยัสถ์ และระบายของเสียได้หมดจด และรีไซเคิลของเสียกลับมาใช้ประโยชน์ได้ใหม่

 

การศึกษานี้และผลของการศึกษาที่ผ่านมา ทางระบาดวิทยาจากการติดตามระยะยาว รวมทั้งการศึกษาในหลอดทดลองในสัตว์ทดลอง ต่างยืนยันไปในทางเดียวกัน ของผลดีที่เกิดขึ้นต่อการป้องกันและลดความเสี่ยงความรุนแรงของโรคติดเชื้อ และโรคไม่ติดเชื้อเรื้อรังต่าง ๆ หรือโรคเมตาบอลิก และการลดการอักเสบที่เกิดทอดยาวนาน แม้ติดเชื้อสงบแล้วก็ตาม ที่เป็นปัญหาสำคัญที่ทั่วโลกกำลังประสบ คือลองโควิด การงดลดอาหารในลักษณะนี้ ควรจะเป็นตัวช่วยที่สำคัญอีกประการ โดยไม่ต้องใช้ยา

 

ข้อควรระวังของการงดอาหารเป็นระยะเช่นนี้ ไม่ได้หมายความว่าในช่วงที่กินอาหารได้จะกินอย่างมโหฬาร ซึ่งอาจกลายเป็นมากกว่าที่เคยกินตามปกติด้วยซ้ำ และในช่วงที่ไม่กิน ต้องไม่ดื่มเครื่องดื่มหวาน น้ำอัดลมใด ๆ ไม่เช่นนั้น น่าจะเป็นการหลอกตัวเอง และไม่ประสบผลสำเร็จในที่สุด

 

 

 

ที่มา : ศ.นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา 
 

 

 

 

เพื่อไม่พลาด ข่าวสารต่างๆ คมชัดลึก ไปที่
Youtube - https://www.youtube.com/channel/UCnniqWGq9lOqYd5sGWxVi7w
LineToday - https://today.line.me/th/v2/publisher/100057