สี ของ "เสมหะ" บอก โรค ได้ เสมหะสีชมพู ส่งสัญญาณโรคอะไร เช็คก่อนสาย

บทความตอนที่แล้ว คมชัดลึกออนไลน์ ได้รวบรวมข้อมูล ไขข้อข้องใจ กับคำถาม "หายโควิดแต่ยังมีเสมหะ" เป็นเพราะอะไร หลายคน ติดโควิด หายแล้ว 
แต่ยังพบว่า มี "เสมหะ" ในลำคอ อยู่ตลอดเวลา ซึ่งนอกจากความรู้เรื่องของเสมหะแล้ว สีของเสมหะยังบ่งบอกโรค ที่แตกต่างกันอีกด้วย

อย่างที่ทราบกันเบื้องต้นแล้ว เสมหะ เป็นสารคัดหลั่งที่ร่างกายสร้างขึ้น เมื่อเจอสิ่งระคายเคือง เช่น ฝุ่น เกสร หรือการติดเชื้อโรคต่าง ๆ โดยร่างกายจะสร้างมูกออกมา และเมื่อมูกในจมูกไหลลงคอ หรือมูกที่อยู่ในคอเอง หรือมูกในหลอดลมที่ถูกขับขึ้นมาอยู่ที่คอ ก็จะกลายเป็นเสมหะอยู่ในลำคอ แต่บางคนมีข้อสงสัยว่า หลังตื่นนอนทุกครั้ง ทำไมมีเสมหะ

สาเหตุของการมีเสมหะหลังตื่นนอน

การ ระคายเคืองใน ลำคอ

พฤติกรรมขณะนอนหลับบางอย่างอาจทำให้อากาศเข้าสู่ลำคอ ส่งผลให้ลำคอแห้งและเย็น ร่างกายจึงส่งความชุ่มขึ้นเป็นเสมหะออกมา ทำให้มีเสมหะในลำคอตอนตื่นนอน

ไซนัสอักเสบ

ผู้ป่วยโรคไซนัสอักเสบมักมีน้ำมูกไหลลงคอ และกลายเป็นเสมหะที่มักมีสีเขียวหรือเหลือง

โรคจมูกอักเสบ ภูมิแพ้ และไม่ใช่ ภูมิแพ้

ผู้ป่วยภูมิแพ้มักมีอาการคัดจมูก คันจมูก จาม และน้ำมูก บางคนมีอาการไอโดยเฉพาะเมื่อพบสิ่งระคายเคืองหรืออากาศเปลี่ยน เมื่อน้ำมูกไหลลงคอจะทำให้มีเสมหะขาวใสในคอ

โรค หลอดลมอักเสบ เรื้อรัง

มีการอักเสบของเยื่อบุหลอดลม มูกในหลอดลมจะถูกขับออกมา ผู้ป่วยจึงมีเสมหะในลำคอ โดยเฉพาะตอนนอนหลับ ที่ร่างกายขับเสมหะได้ไม่ดี ทำให้ตอนตื่นอนพบว่า มีเสมหะเหนียวข้นอยู่ในลำคอ

ทั้งนี้ แพทย์แนะนำว่า หากมีเสมหะหลังตื่นนอน ควรดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อละลายเสมหะ แต่ถ้ายังมีเสมหะมากนานหลายวัน ควรพบแพทย์หู คอ จมูก เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย

สีของเสมหะบ่งบอกโรค

เวลาที่ไอ มีเสมหะ คันคอ ลองเช็คดูก่อนได้ว่า เสมหะของเราเป็นสีอะไรอย่างเสมหะสีเขียว เสมหะเป็นเลือด หรือเสมหะมีสีขาวขุ่น เพราะสีของเสมหะ สามารถบ่งบอกปัญหาสุขภาพที่กำลังเป็นอยู่ได้ เช่น เสมหะเกิดจากการติดเชื้อ เสมหะเกิดจากฝุ่น มลพิษต่าง ๆ หรือเป็นเสมหะที่สัมพันธ์กับโรคปอด เป็นต้น 

1. เสมหะสีขาว หรือขุ่น

หากมีอาการคัดจมูก จาม ไอ มีเสมหะสีขาวหรือสีเทา สีเสมหะแบบนี้เป็นสีที่พบได้บ่อย โดยอาจเกิดจากโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ และจมูกอักเสบชนิดไม่แพ้ ที่เยื่อบุระคายเคืองจากสิ่งเร้า เช่น ฝุ่น ควัน มลพิษทางอากาศ หรือสารก่อภูมิแพ้อื่น ๆ แล้วกระตุ้นการเกิดน้ำมูกในจมูก ซึ่งน้ำมูกก็อาจไหลลงคอ กลายเป็นเสลด หรือเสมหะสีขาวหรือขุ่นในคอ พอเราขับเสมหะออกมา ก็จะเห็นเสมหะเป็นสีขาว หรือสีขุ่น ๆ ได้

2. เสมหะสีเหลือง หรือเสมหะสีเขียว

ในกรณีที่เสมหะค้างอยู่ในจมูกหรือลำคอเป็นเวลานาน อาจเปลี่ยนจากสีขาวเป็นสีเหลืองได้ โดยเสมหะดังกล่าว อาจเกิดจากการแพ้อากาศ จมูกอักเสบภูมิแพ้อย่างข้อข้างต้น ซึ่งสามารถสังเกตอาการได้จากการไอ จาม เมื่อสัมผัสสารก่ออาการแพ้ โดยเมื่อขับเสมหะระหว่างวัน เสมหะจะเป็นสีขาว แต่หลังตื่นนอนขับเสมหะแล้วเป็นสีเหลือง ทั้งนี้ เสมหะสีเหลือง ยังบอกโรคอื่นได้เช่นกัน อย่างไข้หวัดที่ใกล้จะหายดี อาจพบเสมหะข้นเหนียว มีสีเหลืองหรือเขียวได้ หรือโรคไซนัสอักเสบ จากการติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งเสมหะจะมีสีเหลืองหรือสีเขียวตลอดเวลา ขับเสมหะครั้งไหนก็เป็นสีเหลืองหรือสีเขียวตลอด ร่วมกับลมหายใจมีกลิ่นเหม็น อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ปวดจมูก กดเจ็บที่โหนกแก้ม รอบตา หรือหน้าผาก

3. เสมหะสีน้ำตาล

เสมหะสีน้ำตาล พบได้บ่อยในคนที่สูบบุหรี่จัด เนื่องจากสารเรซินและทาร์จากบุหรี่ เข้าสู่ร่างกายในปริมาณมาก แล้วถูกขับออกมาปนกับน้ำลาย จึงพบเสมหะสีน้ำตาลในคนกลุ่มนี้ได้ แต่ถ้าเสมหะมีสีน้ำตาล คล้าย ๆ สีสนิมเหล็ก ร่วมกับอาการเจ็บแปลบหน้าอกเวลาหายใจเข้า หรือไอแรง ๆ หรือมีอาการปวดร้าวไปที่หัวไหล่ สีข้างหรือบริเวณท้อง และหายใจหอบเร็ว อาจมีความเสี่ยงโรคปอดอักเสบสูง นอกจากนี้ ยังอาจพบเสมหะสีน้ำตาลเข้ม หรือเสมหะสีดำในผู้ป่วยที่มีอาการอาเจียนเป็นเลือดได้ด้วย

4. เสมหะสีชมพู

หลายคนน่าจะมีความงงกันบ้างเล็กน้อย ว่า เอ๊ะ เสมหะสีชมพู มีด้วยหรือ ซึ่งเสมหะสีนี้ บ่งบอกถึงสัญญาณอันตราย เพราะเสมหะสีชมพูอาจบ่งชี้ปัญหาสุขภาพปอด อย่างโรคปอดบวม ปอดอักเสบ ที่มีภาวะเลือดออกในระบบทางเดินหายใจ มีอาการไอเป็นเลือด เสมหะเป็นฟอง นอกจากนี้ เสมหะสีชมพู ยังอาจเกี่ยวกับโรคหัวใจได้ด้วย

5. เสมหะสีแดง เสมหะเป็นเลือด

เสมหะสีแดงส่วนใหญ่ เกิดจากการมีเลือดปนมากับเสมหะและน้ำลาย ซึ่งอาจบ่งชี้ถึงโรคหลอดลมอักเสบ ภาวะเลือดออกในระบบทางเดินหายใจ ภาวะเลือดออกในอวัยวะภายในไหลลงมาที่ปอด วัณโรค มะเร็ง ลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด ซึ่งควรต้องรีบมาพบแพทย์

อย่างไรก็ตาม การมีสีของเสมหะที่แตกต่างกันออกไป ใน 5 ลักษณะนี้ ควรต้องเอะใจไว้ตั้งแต่ต้น แล้วรีบไปพบแพทย์ เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง และไม่ควรซื้อยามารับประทานเอง โดยเฉพาะหากมีเสมหะสีเขียว หรือสีเหลืองเข้ม เพราะบางทีอาจไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ดังนั้น จึงไม่ควรซื้อยาปฏิชีวนะมากินเอง เพราะนอกจากจะไม่หายแล้ว ยังเพิ่มความเสี่ยงภาวะเชื้อดื้อยาที่อันตรายอีกด้วย

ขอบคุณข้อมูล คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, ราชวิทยาลัย โสต ศอ นาสิกแพทย์ แห่งประเทศไทย, หมอชาวบ้าน, เฟซบุ๊กนิตยสารชีวจิต, คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล , โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย

เพื่อไม่พลาด ข่าวสารต่างๆ คมชัดลึก ไปที่
Youtube - https://www.youtube.com/channel/UCnniqWGq9lOqYd5sGWxVi7w
LineToday - https://today.line.me/th/v2/publisher/100057

เช็กรายชื่อศิลปินเข้าชิง "คมชัดลึก ลูกทุ่ง Awards 2565" ใครคือ 6 Candidate กับ 8  สาขา Popular Vote  https://www.komchadluek.net/entertainment/524524