ไลฟ์สไตล์

ใครมีสิทธิเหนือใคร? 'เจ้าบ้าน' และ 'เจ้าของบ้าน' มีหน้าที่อะไร

ใครมีสิทธิเหนือใคร? 'เจ้าบ้าน' และ 'เจ้าของบ้าน' มีหน้าที่อะไร

16 พ.ค. 2567

ใครมีสิทธิเหนือใคร? ไขข้อสงสัย 'เจ้าบ้าน' และ 'เจ้าของบ้าน' มีหน้าที่อะไร ใครมีกรรมสิทธิ์ในบ้านมากกว่ากัน?

ไขข้อสงสัย?  "เจ้าบ้าน" และ "เจ้าของบ้าน" มีหน้าที่อะไร ใครมีกรรมสิทธิ์ในบ้านมากกว่ากัน หากต้องแจ้งเกิด แจ้งตาย แจ้งย้ายเข้า ย้ายออก "เจ้าบ้าน" หรือ "เจ้าของบ้าน" ใครต้องเป็นคนแจ้ง?

ตามพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ.2534

 "เจ้าบ้าน" หมายถึง ผู้ซึ่งเป็นหัวหน้าครอบครองบ้านในฐานะเป็นเจ้าของ ผู้เช่า หรือในฐานะอื่นใดก็ตาม โดยมีหน้าที่แจ้งต่างๆ เกี่ยวกับกฎหมายทะเบียนราษฎร เช่น แจ้งเกิด ตาย ย้ายเข้า - ย้ายออก ปลูกบ้านใหม่ หรือรื้อบ้าน ฯ ซึ่งการเป็นเจ้าบ้านมิได้หมายความว่าจะต้องเป็นกรรมสิทธิ์ในที่ดิน หรือตัวบ้านนั้น ผู้ที่ครอบครองบ้านอาจเป็นผู้เช่า ผู้อาศัย ผู้ดูแลบ้าน

 

 

 

"เจ้าของบ้าน" หมายถึง เจ้าของกรรมสิทธิ์ ในตัวบ้าน และที่ดิน หรืออาจเฉพาะตัวบ้าน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ คือ ผู้ทรงกรรมสิทธิ์ หรือผู้มีอำนาจที่จะใช้สอย จำหน่าย จ่ายโอน ได้ดอกผล กับทั้งติดตามและเอาคืน ซึ่งทรัพย์สินของตน รวมถึงขัดขวางมิให้ผู้อื่นสอดเข้าเกี่ยวข้องกับทรัพย์สินนั้นโดยมิชอบด้วยกฎหมาย พิจารณาจาก ผู้มีชื่อตามเอกสารสิทธิ์ต่างๆ เช่น โฉนดที่ดิน สัญญาซื้อขาย ฯลฯ

 

 

 

เมื่อพิจารณาให้ดีจะเห็นว่า ความหมายของ "เจ้าบ้าน" และ "เจ้าของบ้าน" ทั้งสองอย่างนั้นมีความเหมือนกันในเรื่องของความเป็นเจ้าของ หรือเป็นผู้มีอำนาจ ในการอนุญาตหรือไม่อนุญาตให้ผู้อื่นเข้ามามีชื่อในทะเบียนบ้าน หรือเข้ามาอาศัยอยู่ในบ้านหลังที่ตนเป็นเจ้าของบ้านหลังนั้น ๆ

 

ความแตกต่างระหว่าง "เจ้าบ้าน" และ "เจ้าของบ้าน" ก็คือ อำนาจการครอบครอง ตามที่กฎหมายกำหนดไว้คนละฉบับ "เจ้าบ้าน" จะเป็นผู้ครอบครองบ้านในฐานะเป็นเจ้าของ ผู้เช่า หรือมิใช่เจ้าของ "เจ้าของบ้าน" ก็ได้ มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายทะเบียนราษฎรเท่านั้น และมิได้ทำให้เกิดสิทธิในการครอบครอง "บ้าน" ตามกฎหมายอื่น

 

 

ส่วน "เจ้าของบ้าน" เป็นเจ้าของทรัพย์สินหรือ "เจ้าของบ้าน" ซึ่งกฎหมายการทะเบียนราษฎรไม่ได้บังคับว่าจะต้องเป็นเจ้าบ้าน และการที่ให้บุคคลอื่นทำหน้าที่เป็น "เจ้าบ้าน" ก็มิได้ทำให้สิทธิการครอบครองบ้านเสียไป ในกรณีที่เจ้าของบ้านไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่เป็น "เจ้าบ้าน" สามารถให้ผู้อื่นปฏิบัติหน้าที่เป็นเจ้าบ้านแทนตนเองได้

 

 


ปัจจุบัน พระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ.2534 และแก้ไขเพิ่มเติมถึง (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2562 มาตรา 34 วรรคสี่ ได้บัญญัติว่า "การกําหนดเลขประจําบ้านตามวรรคหนึ่ง และการจัดทําทะเบียนบ้านตามมาตรา 36 มีวัตถุประสงค์เพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อยและคุ้มครองสิทธิพื้นฐานของประชาชน ผู้ใดจะอ้างการกําหนดเลขประจําบ้านหรือการจัดทําทะเบียนบ้าน เพื่อแสดงว่าตนมีสิทธิในที่ดิน หรือเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินมิได้"

 

 

 

ดังนั้น ผู้ใดจะอ้างการกําหนดเลขประจําบ้าน หรือการจัดทําทะเบียนบ้าน เพื่อแสดงว่าตนมีสิทธิในที่ดินหรือเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินมิได้ ซึ่ง "เจ้าบ้าน" ก็ได้ระบุไว้ใน ทะเบียนบ้าน เพื่อแสดงว่าตนมีสิทธิในที่ดินหรือเป็นเจ้าของ กรรมสิทธิ์ ในที่ดิน

 

 

 

เมื่อ "เจ้าของบ้าน" ซึ่งมีกรรมสิทธิ์ได้ให้ผู้เช่าหรือผู้อาศัย มาพักอาศัยในบ้านและย้ายทะเบียนบ้านมา ณ บ้านเลขที่นั้น โดยให้เป็น "เจ้าบ้าน" ท่านที่เป็น "เจ้าของบ้าน" อย่าตกใจว่า "เจ้าบ้าน" จะมีสิทธิเหนือท่าน ในกรรมสิทธิ์ของบ้าน เว้นแต่ "เจ้าบ้าน" จะแสดงออกมาว่าเจตนาจะยึดถือครอบครองบ้านเพื่อตน แล้วทำผิดสัญญาเช่า ให้รีบดำเนินการฟ้องร้องดำเนินคดี มิฉะนั้น "เจ้าบ้าน" ” อาจได้เป็น "เจ้าของบ้าน"  ที่มีสิทธิดีกว่าก็ได้

 

 

ข้อมูลอ้างอิงจาก : นายสมคิด ใหมคำ นิติกรชำนาญการ องค์การบริหารส่วนตำบลสร้างมิ่ง อำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร