'วันไหว้ขนมบัวลอย 2566' เทศกาลตังโจ่ย ที่มีความสำคัญไม่แพ้ วันตรุษจีน

'วันไหว้ขนมบัวลอย 2566' หรือ เทศกาลตังโจ่ย คือ วันเปลี่ยน เทศกาลฤดูหนาว เรียกได้หลายแบบ ทั้ง ตังโจ่ย หรือ ตังจี๋ หรือ ตงเจี่ย (ตามสำเนียงแต้จิ๋ว) หรือ ตั่งเจะ (ตามสำเนียงฮกเกี้ยน) มีความหมายถึง เทศกาลเฉลิมฉลอง วันเหมายัน คือ วันที่พระอาทิตย์จะส่องแสงสั้นที่สุด หรือ วันที่เป็นจุดที่สุดของ ฤดูหนาว

 

 

ในยุคโบราณชาวจีนจะเรียกวันดังกล่าวนี้ว่า เฉี่ยงจี่ (สุดยาว) เป็นหลักการโคจรของ ดวงอาทิตย์ ในแต่ละปี ภายหลัง ฤดูสารทชิวฮุง (เทศกาลกินเจ) ในเดือนตุลาคมแล้ว พระอาทิตย์เริ่มเคลื่อนลงสู่ทางทิศใต้ ถึงเส้นรุ้งที่ 23 องศา 26 ลิปดา 59 พิลิปดาใต้ ดังนั้น ทางขั้วโลกเหนือและขั้วโลกใต้ ภูมิอากาศย่อมมีความแตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัด ในซีกโลกเหนือแสงแดดในเวลากลางวันนั้นสั้น แต่เวลากลางคืนกลับยาว แต่ที่ทางซีกโลกใต้นั้นกลับตรงกันข้าม วันตังโจ่ย เป็นวันที่ดวงอาทิตย์โคจรอยู่ทางซีกโลกใต้นานที่สุด

 

 

ดังนั้น วันนี้ จึงถูกเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า น่ำจี่ (สุดใต้) และเมื่อผ่านพ้นวันนี้ไปแล้ว ดวงอาทิตย์ก็จะเริ่มโคจรกลับสู่ทางด้านทิศเหนือ วันเวลายามกลางวันก็จะเริ่มต้นยาวขึ้นตามลำดับ วันตังโจ่ย ถือเป็นวันตายตัวของวันที่ 22 (หรือวันที่ 21) ธันวาคม ตามปฏิทินทางสุริยคติสากล แต่สำหรับในปฏิทินจีน ได้ใช้หลักตามจันทรคติ

 

 

ดังนั้น เมื่อถือตามหลักของปฏิทินจีน วันตังโจ่ย จึงไม่ตายตัวทุกๆ ปี แต่จะตรงกับเดือน 11 ตามปฏิทินจีน (เดือนธันวาคม) ซึ่งเรียกว่า เกี๋ยวง๊วย

 

ในยุคโบราณ ชาวจีนให้ความสำคัญกับ เทศกาลตังโจ่ย ไม่แพ้ วันตรุษจีน เพราะถือเสมือนเทศกาลสิ้นปี ผู้คนจะปิดร้านรวงและบ้านเรือน ทำบุญตามวัดหรือไหว้เจ้า เอกลักษณ์ที่สำคัญในเทศกาลนี้ คือ ผู้คนจะปั้นและกินขนมที่มีลักษณะคล้าย ขนมบัวลอย ของไทย ซึ่งทำจากแป้งและต้มกับน้ำเชื่อม เพื่อเพิ่มความอบอุ่นให้แก่ร่างกาย ในภูมิภาคแต่ละที่ของจีนจะกินขนมชนิดนี้และมีชื่อเรียกแตกต่างออกไป เช่น ทางเหนือจะกินเกี๊ยวน้ำ ทางใต้จะกินขนมชนิดนี้ที่มีลูกใหญ่และเรียกว่า "ยุเหวียนเซียว" โดยมีความเชื่อว่า เมื่อรับประทานแล้วคนในครอบครัวจะรักผูกพันกันยิ่งขึ้น เพราะเมื่อถึงเทศกาลนี้แล้ว ญาติพี่น้องที่จากไปอยู่แต่ละที่ จะหวนคืนกลับบ้านมาอยู่พร้อมหน้ากันอีกครั้ง อีกทั้งยังเชื่อว่าเป็นมงคลเพราะอายุเพิ่มขึ้นอีกหนึ่งปี

 

 

ดังนั้นเทศกาลนี้จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า เทศกาลไหว้ขนมบัวลอย ซึ่งประเพณีการรับประทาน ขนมบัวลอย นี้ก็ยังคงปฏิบัติมาจนถึงปัจจุบัน

 

 

ของที่ใช้สำหรับ ไหว้บัวลอย ประกอบด้วย

 

• กระถางธูป
• เทียนแดง 1 คู่
• ขนมบัวลอย 5 ถ้วย
• ผลไม้ 5 อย่าง
• น้ำชา 5 ถ้วย
• ธูปสำหรับจุดไหว้ คนละ 3 ดอก หรือ 5 ดอก (จำนวนแล้วแต่ความเชื่อตามแต่ละท้องที่)
• กระดาษเงินกระดาษทอง และเครื่องบรรณาการต่างๆ