'วันไหว้พระจันทร์ 2566' ตรงกับวันไหน แล้วทำไมต้องมีประเพณี 'ไหว้พระจันทร์'

หลังจากวันสารทจีน 2566 ประเพณีที่สำคัญของชาวจีนถัดไปก็คือวัน ไหว้พระจันทร์ ซึ่งจะมีขึ้นในคืนวันเพ็ญเดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติ ดังนั้น วันไหว้พระจันทร์ 2566 จึงตรงกับวันศุกร์ที่ 29 ก.ย. 2566 และในเทศกาลไหว้พระจันทร์นี้ ในบางประเทศ เช่น ฮ่องกง, ไต้หวัน, สิงคโปร์ หรือเวียดนาม จะจัดเป็นประเพณีใหญ่ มีการเฉลิมฉลองด้วยโคมไฟสีแดง เป็นสีสันยามค่ำคืน หรือบางแห่งอาจมีการเชิดมังกร ทั้งนี้จะมีชื่อเรียกต่างกันออกไปตามแต่ท้องถิ่น

เทศกาล ไหว้พระจันทร์ มีชื่อทางการภาษาจีนว่า "จงชิวเจี๋ย" หรือ "ตงชิวโจ็ยะ" ในภาษาแต้จิ๋ว หมายถึง กึ่งกลางฤดูสารท จึงเรียกกันว่าเทศกาล "ปาเย่ว์ปั้น" แปลว่า "กลางเดือนแปด" หรือ "ปาเย่ว์เจี๋ย" หรือ "เทศกาลเดือนแปด" วันไหว้พระจันทร์ นี้ จึงถือเป็นหนึ่งวันสำคัญประจำปีตามธรรมเนียมของชาวจีนอีกวันหนึ่ง

เทศกาลไหว้พระจันทร์ของทุกปี ทุกๆ ครัวเรือนจะซื้อ ขนมไหว้พระจันทร์ มาไหว้พระจันทร์ พร้อมกับการชมพระจันทร์ จนกลายเป็นประเพณีของจีนตลอด

สำหรับประเพณีรับประทานขนมไหว้พระจันทร์ใน วันไหว้พระจันทร์ นั้น เกิดขึ้นเมื่อสมัยมองโกลเข้ามาปกครองแผ่นดินจีน เมื่อชาวมองโกลกดขี่ข่มเหง และทำร้ายชาวจีนอย่างโหดเหี้ยม และเพื่อควบคุมดูแลชาวจีนอย่างใกล้ชิด ชาวมองโกลจึงส่งทหารของตนไปประจำอยู่ในบ้านของชาวจีนครอบครัวละ 1 คน เป็นอันว่าชาวจีนทุกๆ ครัวเรือนต่างต้องเลี้ยงดูทหารมองโกล 1 คน ทหารมองโกลเหล่านี้ยังก่อกรรมทำชั่วทำให้ชาวจีนขุ่นเคืองใจเป็นอย่างยิ่ง ต่อมาท่านหลิวปั๋วเวิน คิดได้วิธีหนึ่ง คือ ให้นำกระดาษเขียนข้อความ แล้วสอดไส้ไว้ในขนม เรียกร้องให้ชาวจีนทุกคนลงมือสังหารทหารมองโกลที่ประจำอยู่ในบ้านของตนอย่างพร้อมเพรียงกันในวันเพ็ญเดือนแปด ทั้งนี้ เพื่อให้ชาวจีนที่ไปซื้อขนมมารับประทานกัน ต่างได้อ่านข้อความดังกล่าวและช่วยกันกระจายข่าวนี้ออกไป เพื่อก่อการปฏิวัติโดยพร้อมเพรียงกัน ในวันเพ็ญเดือนแปด ทำให้สามารถโค่นล้มอำนาจการปกครองของมองโกลในที่สุด

เพื่อเป็นการฉลอง และรำลึกการกอบกู้แผ่นดินที่ประสบความสำเร็จ ประเพณีรับประทาน ขนมไหว้พระจันทร์ ใน วันไหว้พระจันทร์ จึงมีการสืบทอดกันตลอดมาจนถึงปัจจุบัน ไม่ว่าแห่งหนใดที่มีชาวจีนเดินทางไปถึง ก็จะพาประเพณีรับประทานขนมไหว้พระจันทร์ ไปด้วย

เทศกาลไหว้พระจันทร์ หรืออีกนัยหนึ่งเชื่อว่า การไหว้พระจันทร์จะทำให้ร่ำรวย สุขภาพแข็งแรง และมีความสุข ดังนั้น การไหว้พระจันทร์จึงเป็นการแฝงความเชื่อเพื่อระลึกถึงบรรพบุรุษ และผู้มีบุญคุณต่อแผ่นดิน รวมถึงการสร้างความร่ำรวยและการมีความสุขให้กับครอบครัวนั่นเอง โดยทุกวันนี้ คนจีนหรือแม้แต่คนไทยเชื้อสายจีน จึงยังคงรักษาธรรมเนียมการไหว้พระจันทร์มาจนถึง วันไหว้พระจันทร์ 2566