ทำไม? คนกัมพูชาถึงอยากให้เรียกว่า 'กัมพูชา' มากกว่า 'เขมร' | คมชัดลึก

"กัมพูชา" เป็นประเทศเพื่อนบ้านที่สำคัญของประเทศไทย และมีความสัมพันธ์ทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และภาษาที่ซับซ้อนและยาวนาน  ส่วนใหญเรามักได้ยินคำว่า "เขมร" ถูกใช้แทนชื่อประเทศกัมพูชาและกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ในกัมพูชา แล้วคำว่า "เขมร" นี้มีที่มาอย่างไร? 

 

รากฐานและที่มาของคำว่า "เขมร" มีรากฐานที่ลึกซึ้งในประวัติศาสตร์และภาษาศาสตร์ 

 

จากชื่อกลุ่มชาติพันธุ์และภาษา

• "เขมร" (Khmer) คือชื่อเรียก กลุ่มชาติพันธุ์หลัก ที่อาศัยอยู่ในประเทศกัมพูชาปัจจุบัน และยังเป็นชื่อของ ภาษาหลัก ที่ใช้กันในประเทศนั้นด้วย สันนิษฐานว่าชื่อนี้มีมาตั้งแต่สมัยโบราณ และปรากฏในหลักฐานทางประวัติศาสตร์ต่างๆ มาอย่างต่อเนื่อง

 

• ในทางวิชาการ คำว่า "เขมร" จึงหมายถึงชนชาติ ภาษา และวัฒนธรรมที่เจริญรุ่งเรืองในอดีต ตั้งแต่ยุคอาณาจักรเจนละ อาณาจักรขอม (ซึ่งเป็นชื่อที่ไทยใช้เรียกอาณาจักรเขมรโบราณ) และต่อเนื่องมาจนถึงประเทศกัมพูชาในปัจจุบัน

 

หลักฐานทางจารึกและวรรณคดี 

• คำว่า "เขมร" ปรากฏอยู่ในจารึกโบราณและเอกสารทางประวัติศาสตร์หลายฉบับ ทั้งของกัมพูชาเองและของอาณาจักรใกล้เคียง เช่น จารึกในประเทศไทยก็มีการกล่าวถึง "เขมร" ในฐานะชนชาติหรือกลุ่มคนที่อยู่ทางทิศตะวันออก

 

• ในวรรณคดีไทยโบราณหลายเรื่อง  ก็มีการใช้คำว่า "เขมร" เพื่ออ้างถึงกัมพูชาหรือกลุ่มคนจากอาณาจักรเขมร แสดงให้เห็นว่าคำนี้เป็นที่รับรู้และใช้กันมานานแล้วในสังคมไทย

 

 

 

ทำไมชาวกัมพูชาบางส่วนจึงมองว่าการเรียกชื่อชาติว่า "เขมร" เป็นการหยามเหยียด 

 

 

 

ความหมายแฝงทางประวัติศาสตร์การเมือง 

• ในช่วงเวลาที่ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับกัมพูชามีความตึงเครียด หรือในช่วงที่เกิดความขัดแย้งทางประวัติศาสตร์และเขตแดน การใช้คำว่า "เขมร" โดยคนไทย อาจถูกมองว่าเป็นการสื่อถึง "สถานะที่ต่ำกว่า" หรือ "การด้อยค่า" จากมุมมองของบางคนในกัมพูชา ซึ่งอาจมีส่วนหนึ่งมาจากความรู้สึกที่ว่าสยามเคยมีชัยชนะหรืออิทธิพลเหนือดินแดนเขมรในอดีต

 

• โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคฟื้นฟูชาติและสร้างเอกลักษณ์ของกัมพูชาหลังสงคราม การเน้นย้ำชื่อประเทศ "กัมพูชา" ซึ่งเป็นชื่อทางการที่ได้รับการยอมรับในระดับสากล จึงมีความสำคัญต่อการแสดงออกถึงอธิปไตยและความเท่าเทียม

 

 

การแยกแยะระหว่างชื่อชนชาติกับชื่อประเทศ 

 

• ชาวกัมพูชาต้องการให้ชื่อของประเทศที่ถูกกล่าวถึงในระดับสากลและในบริบททางการทูตคือ "ราชอาณาจักรกัมพูชา" หรือ "กัมพูชา" (Cambodia) ซึ่งเป็นชื่อที่ใช้ในเวทีโลกอย่างเป็นทางการ

 

• การใช้คำว่า "เขมร" โดยคนต่างชาติ อาจถูกตีความว่าเป็นการไม่ให้เกียรติชื่อประเทศ และลดทอนความสำคัญของประเทศให้กลายเป็นเพียงชื่อกลุ่มชาติพันธุ์เท่านั้น ซึ่งอาจไม่เหมาะสมในบางสถานการณ์

 

ประสบการณ์ร่วมสมัยและการปลูกฝัง

ในกัมพูชา มีการรณรงค์และให้ความรู้แก่ประชาชนให้ใช้ชื่อ "กัมพูชา" ในบริบทที่เป็นทางการ เพื่อส่งเสริมความภาคภูมิใจในชาติและเอกราช ดังนั้น เมื่อชนชาติใดใช้คำว่า "เขมร" ชาวกัมพูชาบางคนอาจมองว่าเป็นความไม่เข้าใจ หรือไม่เคารพในชื่อประเทศของตนเอง