นัยความต่างบนหนทางแห่งวิถี...
บัวสายอวดดอกงามทายท้าเปลวแดดอย่างอาจหาญ สีชมพูจากกลีบบางนับพันหมื่น ขับเน้นให้ผืนน้ำเบื้องหน้ากลายเปลี่ยนเป็นทุ่งดอกบัวกว้างไกลสุดสายตา...
มิเพียงแผ่นน้ำที่ถูกแต้มด้วยมวลบุปผา หากบนฟ้ายังถูกเติมความงามด้วยฝูงนกเป็ดแดงหลายพันอวดปีกอวดลีลาร่อนถลาเพื่อหาที่ทางอันเหมาะเจาะต่อการพักนอนกลางวันหลังออกหากินมาทั้งคืน...
ในท่ามกอบัว ขณะใบบังพลิกไหว ชีวิตนกน้ำอีกจำนวนไม่ต่างจากบนฟ้าพลันปรากฏกาย ภาพชีวิตเช่นนี้ไม่ว่าใครได้มาพบกับตัวคงมิอาจละสายตาไปอย่างง่ายดาย
ฤ จะเป็นด้วยปริมาณนกน้ำจำนวนมากดังที่ปรากฏเบื้องหน้า จึงทำให้พื้นที่ชุ่มน้ำขนาด 3,500 ไร่แห่งนี้ได้รับการขานนามว่า “ละหานลูกนก”...
“ละหานลูกนก” เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำขนาดใหญ่มีเกาะเล็กๆ กระจายอยู่ทั่วบริเวณ ตามริมตลิ่งหรือเนินดินถูกปกคลุมด้วยต้นธูปฤาษี หรือต้นรำพันตามภาษาถิ่น อาณาเขตของบึงครอบคลุม จ.นครราชสีมา และ จ.ชัยภูมิ ด้วยลักษณะทางกายภาพและความอุดมสมบูรณ์เช่นนี้ “ละหานลูกนก” จึงเป็นแหล่งอาศัยชั้นดีของนกน้ำจำนวนมาก ทั้งนกน้ำที่อพยพหนีหนาวมาจากตอนเหนือของทวีปและนกประจำถิ่นที่หากินอยู่ตลอดปี ดังนั้นในทุกๆ ฤดูหนาวบึงละหานลูกนกจะมีนกเข้ามาอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก...
“นกเอก” เสียงตะโกนดังขึ้นพร้อมกับการแตกฮือของฝูงนกเป็ดแดง เมื่อเรือพายของชายหาปลาแล่นผ่านเข้าไป ผมยกกล้องสองตาไปยังตำแหน่งดังกล่าวอย่างรวดเร็ว และก็พบเพียง “นกอีโก้ง” กำลังเดินหากินอยู่เดียวดาย ขนสีฟ้าอมม่วงที่ตัดกับสีเขียวเข้มของจอกแหนนับว่าเป็นความงามอันน่าประทับใจ แต่สำหรับ “นกเอก” ที่ติดใจยังคงเป็นปริศนาสำหรับผมอยู่เช่นนั้น...
ครั้นสอบข่าวหาความเอากับเด็กๆ ที่เข้าร่วมสำรวจนกน้ำ ก็พบคำตอบว่า “นกเอก” ที่กำลังตามหาแท้แล้วก็คือ “นกอีโก้ง” ตัวนั้นนั่นเอง...
“พ่อ แม่ พาเรียกแบบนี้มาตั้งนานแล้วค่ะ” เด็กหญิงยืนยันถึงที่มาที่ไป จากทรวดทรงอันสง่างาม สีสันบาดตา และมีจำนวนหลายพันตัวในพื้นที่ก็นับว่าเหมาะสมยิ่งแล้วที่ “นกอีโก้ง” จะได้รับฉายาเช่นนี้
“นกเอก หรือ พระเอกแห่งบึงละหานลูกนก” ผมรำพึงออกมาเบาๆ...
แต่ถึงกระนั้น แม้ชื่อเรียกจะสวยหรูเพียงใด หากชีวิตจริงกลับหาได้งดงามดังเช่นฉายาที่ได้รับแม้แต่น้อย ด้วยขณะนี้ นกอีโก้ง ในบึงละหานลูกนกกำลังถูกคุกคามจากนักล่านกอย่างหนักหน่วง...
นักล่านกที่เข้ามาในคราบของชาวประมงซึ่งได้รับสัมปทานการหาปลานอกฤดูวางไข่ในพื้นที่ที่ชาวบ้านร่วมกันอนุรักษ์...
“เราให้สัมปทานหาปลานอกฤดูวางไข่แบบนี้เป็นประจำทุกปี เราทำมาตั้งนานแล้ว จะมีก็หลังๆ มานี่แหละที่คนได้รับสัมปทานบางคนตั้งใจจะมาจับนกเพียงอย่างเดียว...” น้าบุญมา ถานอก ผู้ใหญ่บ้านดอนเป้า ต.บ้านเหลื่อม อ.บ้านเหลื่อม จ.นครราชสีมา เล่าถึงต้นธารของปัญหา
การล่านกที่เกิดขึ้นนี่เอง ได้ส่งให้คนดูนกกลุ่มเล็กๆ ร่วมกับสมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย ชมรมเด็กรักนกบ้านท่ามะไฟหวาน วัดป่าสุคะโต และ อบต.บ้านเหลื่อม จัดทำ “โครงการนับนกน้ำในฤดูหนาว ณ บึงละหานลูกนก” ขึ้น เพื่อเป็นการกระตุ้นเตือนให้เยาวชนและชาวบ้านโดยรอบได้มองเห็นถึงความสำคัญของพื้นที่ชุ่มน้ำและนกน้ำที่เข้ามาอาศัย อีกทั้งยังหวังว่า ชาวบ้านและเด็กๆ ที่เข้าร่วมจะช่วยกันเป็นหูเป็นตาสอดส่องดูแลให้ชีวิตที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ชุ่มน้ำแห่งนี้อยู่รอดปลอดภัยจากนักล่าที่ไม่หวังดี...
สภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงตามเวลาที่เปลี่ยนไป หาได้ทำให้เด็กๆ ที่เดินอยู่กลางทุ่งโล่งต้องท้อถอยไปกับตัวเลขของอุณหภูมิที่เพิ่มสูงขึ้น พวกเขายังตระเวนดูนกอย่างตั้งใจ เสียงขานชื่อและบอกจำนวนดังแทรกแซมไปกับเสียงหัวเราะจากการแหย่เย้ากัน รอยยิ้มและความสดใสแห่งวัยส่งให้พื้นที่โดยรอบมีชีวิตชีวาขึ้นในทันที...
ฝูงนกเป็ดแดงแตกฮือขึ้นสู่ท้องฟ้าอีกครั้งเมื่อเรือลำเดิมลอยลำผ่านเข้ามา พวกมันบินวนอยู่ไม่นาน ครั้นเห็นชายหาปลายกลอบตรวจดูว่ามีปู ปลา หลงเข้ามาหรือไม่ นกเป็ดแดงทั้งฝูงจึงร่อนถลาคืนสู่ผิวน้ำ พวกมันลอยคอไปมาชั่วครู่ก่อนจะหลับตาพักเพื่อเก็บแรงเอาไว้ออกหากินในยามค่ำคืน...
“นกเอกอีกแล้ว...” เด็กชายตะโกนสุดเสียงก่อนจะชี้ชวนให้เพื่อนๆ มองตาม พลันที่ผมยกกล้องขึ้นดู “นกเอก” ตัวนั้นกำลังเดินหากินไม่ไกลจากฝูงนกเป็ดแดง
จากท่วงท่าที่เจ้าตัวแสดงออกถึงความสบายใจนั้น “นกเอก” คงรับรู้แล้วว่า นับจากนี้ชีวิตของพวกมันและผองเพื่อนจะไม่ดำรงอยู่อย่างเดียวดายอีกต่อไป...