"กระดาษทำมือจากต้นข้าวโพด” นวัตกรรมเสริมรายได้ให้เกษตกร | คมชัดลึก

  สมพร ชัยอารีย์กิจ หัวหน้าโครงการการผลิตกระดาษจากต้นข้าวโพด ภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางภาพถ่าย ได้เดินสายอบรมการทำกระดาษแก่เจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชน หัวหน้ากลุ่มงานส่งเสริมอาชีพ หัวหน้างานสารสนเทศ พัฒนากรอำเภอ ครู สมาชิกสภาตำบล (อบต.) ผู้ประกอบการ ประชาชนทั่วไป ตามโครงการวิทยาเพื่อพืชพื้นถิ่น แผนพัฒนาวิชาการจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่ศูนย์การเรียนรู้และบริการวิชาการ เครือข่ายแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ถ.น่าน-ทุ่งช้าง ต.ผาสิงห์ อ.เมือง จ.น่าน ปรากฏว่ามีผู้สนใจเข้าร่วมอบรมถึง 120 คน หลักสูตรอบรม 2 วัน

 "การผลิตกระดาษจากต้นข้าวโพดนั้น เพราะได้มองเห็นว่าข้าวโพดเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญของประเทศ โดยเฉพาะ จ.น่าน มีพื้นที่ปลูกถึง 80 % ซึ่งหลังจากเก็บเกี่ยวผลผลิตแล้ว เกษตรกรจะเผาทิ้ง ทำให้เกิดมลพิษด้านอากาศรวมถึงทำให้โลกร้อน ก็เลยอยากจะเอาต้นข้าวโพดมาใช้ทำประโยชน์ แทนที่จะนำไปเผาทิ้งมาเพิ่มมูลค่าโดยนำมาทำเป็นกระดาษ" สมพร แจงถึงเหตุผลการผลิตงานชิ้นนี้

 สำหรับกรรมวิธีผลิตกระดาษจากต้นข้าวโพด ก็เหมือนการทำกระดาษสาแต่ค่อนข้างง่ายกว่าตรงที่นำมาผลิตได้ทั้งต้นด้วยการนำสับเป็นชิ้นเล็กๆ ยาวประมาณ 1 นิ้ว แล้วนำไปต้มกับโซดาไฟได้เลย แต่กระดาษสาต้องลอกเปลือกนอกออกก่อนเอาเปลือกชั้นในมาต้มเสียเวลากว่า ที่สำคัญเนื้อกระดาษข้าวโพดที่ได้จะมีเนื้อละเอียด เหมาะนำไปใช้ทำงานหัตถกรรม งานพิมพ์ งานเขียน ความแตกต่างอีกอย่างคือ กระดาษสาเหนียวและหยาบกว่า ส่วนกระดาษข้าวโพดเรียบจึงนำไปใช้ประโยชน์ได้หลายอย่างดังที่กล่าว

 "เมื่อต้นข้าวโพดนำมาใช้ประโยชน์ได้ ต่อไปเกษตรกรจะมีเงิน มีกิน มากขึ้น ที่สำคัญเรามั่นใจว่า กระดาษจากต้นข้าวโพดจะพัฒนาทำเป็นสินค้าโอท็อปได้ หรือทำเป็นบรรจุภัณฑ์งานหัตถกรรม ยิ่งถ้าได้พัฒนามากขึ้นเกษตรกร รวมถึงชาวบ้านก็จะมีรายได้และทุกอย่างก็จะดีขึ้น ต่อไปผู้ประกอบการทำกระดาษสาอาจจะหันมาผลิตกระดาษข้าวโพดแทน หรือทำคู่กันไปก็ได้ เท่ากับว่าเกษตรกรทำไร่ข้าวโพดก็จะมีรายได้ 2 ต่อ ต้นทุนไม่สูงด้วย" สมพร กล่าว

 ด้าน กุศล เกษประสิทธิ์ พัฒนาการจังหวัดน่าน ซึ่งนำคณะเจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชน จ.น่าน และหัวหน้ากลุ่มงานส่งเสริมรวมถึงหัวหน้างานสารสนเทศและพัฒนาการอำเภอทุกอำเภอร่วมโครงการ บอกว่า ผู้เข้าอบรมทุกคนได้รับความรู้ขั้นตอนการผลิต และได้ปฏิบัติจริงทุกขั้นตอน ทั้งเตรียมวัสดุอุปกรณ์ การฟอกสีเยื่อ การขึ้นแผ่นกระดาษ จนได้กระดาษ โดยผู้เข้าอบรมได้แบ่งกลุ่ม แล้วนำกระดาษที่ได้มาระดมความคิดเพื่อประดิษฐ์งานหัตถกรรม และต้องส่งผลงานที่ประดิษฐ์ของแต่ละกลุ่มด้วย

 "ที่ผมนำเจ้าหน้าที่พัฒนาการทุกอำเภอเข้ารับการอบรมรวมด้วยตัวเองในครั้งนี้ เพราะเห็นว่า จ.น่าน ประสบกับการบุกรุกแผ้วถางป่าเพื่อปลูกข้าวโพดเพิ่มขึ้นทุกปี มีปัญหาจากการเผาต้นข้าวโพดจนเกิดม็อบ จากราคาจากปัญหาภัยแล้ง จึงเห็นว่าโครงการการทำกระดาษทำมือจากต้นข้าวโพด ก็จะเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่จะลดปัญหาการเผาต้นข้าวโพด" กุศล กล่าว

 พร้อมกับมีความเห็นว่า ต่อไปเกษตรกรจะมีรายได้เพิ่มจากการขายต้นข้าวโพด และอาจมีการรวมกลุ่มกันทำโรงงานกระดาษทำมือจากต้นข้าวโพดขึ้นก็เป็นได้ โดยมีความหวังว่าเมื่อผู้เข้าร่วมอบรมต่างได้นำความรู้ที่ได้รับไปขยายผลต่อให้เกษตรกรผู้ปลูกข้าวโพดรายอื่นๆ ที่สำคัญ จ.น่าน อาจเป็นแหล่งใหญ่ในการผลิตกระดาษจากต้นข้าวโพดก็เป็นได้

 นับเป็นโครงที่ดีอีกโครงหนึ่งสามารถนำวัตถุดิบในท้องถิ่นอย่างต้นเข้าโพดมาแปรรูปทำเป็นผลิตภัณฑ์ ถือเป็นโครงการที่สร้างอาชีพให้คนในพื้นที่อย่างแท้จริง

มาทำกระดาษจากต้นข้าวโพดกัน
วัสดุและอุปกรณ์ที่ต้องเตรียม
 1.นำต้นข้าวโพด เอาใบออก หั่นเป็นท่อนยาวประมาณ 1 นิ้ว ตากแห้งแล้ว อัตราส่วน 1 กก. 2.โซดาไฟ 2 ขีด 3.ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (ไอโดรเจน) 4.น้ำประมาณ 16 ลิตร 5.หม้อขนาดใหญ่ 6.อ่างน้ำขนาดใหญ่ หรืออ่างน้ำสูบลมสำหรับให้เด็กเล่น 7.ตะแกรง หรือปลอกหมอน หรือถุงผ้า ถ้าหากชิ้นข้าวโพดมาก ก็เพิ่มส่วนผสม
การผลิตและฟอกสี

 1.ละลายโซดาไฟ 2 ขีด ในน้ำประมาณ 13 ลิตร ชั่งต้นข้าวโพดที่หั่นแล้ว 1 กก. แล้วเทลงหม้อ ตั้งไฟ ต้มกวนเป็นระยะ 2 ชม. เทลงตะแกรง หรือลงปลอกหมอน หรือถุงผ้า แล้วล้างด้วยน้ำจนหายลื่น ขยำและแยกส่วนที่ไม่สุกออก บีบน้ำออกพอหมาดๆ นำไปปั่นด้วยเครื่องปั่นผลไม้

 2.การฟอกสี นำเยื่อที่เข้าเครื่องปั่นจนละเอียดแล้วมาเติมน้ำให้พอดีชั่งให้ได้ 8 กก. เทใส่หม้อ ตวงไฮโดรเจน 1 ขวดลิโพ เทใส่ในหม้อเยื่อ คนให้เข้ากันตั้งไฟต้ม 4 ชม.กวนเป็นระยะๆ เพื่อให้ได้สีตามต้องการ ต้มนานก็จะได้สีขาวขึ้น จากนั้นนำไปเทลงตะแกรงหรือถุงผ้าล้างน้ำจนสะอาด บีบพอหมาดๆ

 3.การขึ้นแผ่นกระดาษ นำเยื่อที่ผ่านการฟอกสีแล้ว หรือต้องการย้อมสี ก็นำสีมาย้อมเยื่อตามต้องการ หรือไม่ย้อมก็จะเป็นสีธรรมชาติจะเป็นสีนวลๆ นำเยื่อเทลงในอ่างที่มีน้ำแล้วกวนให้เข้ากัน นำกรอบตะแกรงเช่นเดียวกับทำกระดาษสา มาช้อนเอาเยื่อในอ่างถ้าหากเยื่อบางก็เติมเยื่อลงไป จนได้ขนาดความหนาหรือบางของกระดาษตามที่ต้องการ อาจจะมีการนำกลีบดอกไม้ไบไม้ไบหญ้าประดับลงไปแล้วนำไปตากแดดประมาณครึ่งวัน ก็จะได้กระดาษข้าวโพดนำไปทำสิ่งประดิษฐ์ตามต้องการ
         
"สันติไฌญ จารุพิพัฒน์ "