
เจ๊ะแจ๊ะวิทยาศาสตร์-เจ้าม้าสัตว์ที่มีนิ้วเพียงนิ้วเดียว
สัตว์อะไรเอ่ย ตีนข้างหนึ่งมีเพียงนิ้วเดียว? เจอคำถามที่น้องๆ ส่งมาให้ พี่ฮัมมิ่งเบิร์ด เอาซะอึ้งเลยค่ะ ก็แหมพี่ไม่ได้เป็นกูรูเกี่ยวกับเจ้าสัตว์หน้าขนแต่อย่างไร แต่เมื่อน้องๆ สงสัย พี่ก็ต้องไปค้นคว้าหาคำตอบมาเฉลยเพื่อน้องๆ
และเพื่อนๆ คนอื่นที่ไม่รู้กันดีกว่าค่ะ จากหนังสือบันทึกสัตว์โลกน่ารัก ที่จัดพิมพ์โดย บริษัท นานมีบุ๊คส์ จำกัด และข้อมูลดีๆ จาก www.baanrimnamsportclub.com ได้อธิบายไว้ค่ะ ว่า เจ้าสัตว์ที่ว่าอะ คือ เจ้าม้า และม้าลาย ค่ะ เอ๋ !!! แล้วทำไมเจ้าม้า หรือม้าลาย ถึงได้มีนิ้วเดียวนะ
ม้าและม้าลาย มีขายาว ซึ่งช่วยให้มันวิ่งได้เร็ว เป็นระยะทางไกลๆ คนเราฝึกม้าไว้ใช้งานมานานกว่า 5,000 ปีแล้ว ส่วนม้าลายเป็นสัตว์ป่า ม้าป่าและม้าลายจะกินหญ้าสด แต่ม้าที่คนเลี้ยงจะกินฟาง หรือหญ้าแห้ง แถมยังได้กินของพิเศษ เช่น แครอท กับแอปเปิ้ลด้วย
ส่วนสาเหตุที่ม้ามีตีนข้างหนึ่งเพียงนิ้วเดียวนั้น จริงๆ แล้ว ม้าในสมัยก่อนตัวเท้ากับสุนัขบ้านเราค่ะ ขาหน้ามี 4 นิ้ว ส่วนขาหลังจะมี 3 นิ้ว แต่ม้าพัฒนามาเรื่อยๆ จากเดิมที่เคยอาศัยอยู่ในป่า ในยุคต่อๆ มาป่าเริ่มหายไป กลายเป็นทุ่งหญ้าโล่ง ม้าจึงปรับตัวให้เข้ากับธรรมชาติ ขาหน้าและขาหลังของม้า จึงเหลือเพียงนิ้วเดียวที่ใช้ในการเดินค่ะ
นักสัตวศาสตร์ ได้จัดม้าไว้ในประเภทสัตว์กินพืชเป็นอาหารและมีนิ้วเท้าเป็นจำนวนคี่ หรือเรียกตามศัพท์วิทยาศาสตร์ว่า พาริโซแดคติลา (Parissodactyla) ซึ่งมีลักษณะทั่วๆ ไป คือ มีจำนวนนิ้วของแต่ละเท้าเป็นเลขคี่ น้ำหนักตัวส่วนใหญ่จะตกลงบนนิ้วกลาง ซึ่งเป็นนิ้วที่ยาวที่สุด และจะเดินโดยใช้กีบหรือนิ้วเท้าเท่านั้น ส้นเท้าจะไม่แตะพื้น และริมฝีปากและฟันมีการพัฒนาให้มีรูปลักษณะที่เหมาะสมในการกินและบดเคี้ยวพืชเป็นอาหาร
ขณะที่หลักฐานจากฟอสซิล (Fossil) พบว่า ในสมัยโบราณมีสัตว์หลายชนิดที่เจริญเติบโตและพัฒนาการมาจากบรรพบุรุษของม้า แต่สัตว์เหล่านั้นหลายชนิดได้สูญพันธุ์ และล้มหายตายจากไปตามกฎเกณฑ์การอยู่รอดของธรรมชาติ คงเหลือเฉพาะสัตว์ตระกูลม้า วิวัฒนาการของสัตว์ชนิดนี้มีต้นกำเนิดในทวีปอเมริกาเหนือในยุคอิโอซีน (Eocene) หรือประมาณ 50 ล้านปีมาแล้ว บรรพบุรุษเก่าแก่ของม้าได้ถือกำเนิดขึ้นมาเป็นครั้งแรกมีขนาดตัวเท่าสุนัขจิ้งจอกหน้าตาคล้ายม้าในปัจจุบัน
ม้าป่ามีเหลืออยูที่มองโกเลียเท่านั้น และใกล้สูญพันธุ์ ขณะที่ม้าลายอาศัยอยู่ตามทุ่งหญ้าในทวีปแอฟริกา พวกมันมักอยู่รวมเป็นผู้ มีตัวผู้ตัวหนึ่งกับตัวเมีย และลูกม้าหลายๆ ตัว ความพิเศษของม้านั้น ลูกม้าจะสามารถลุกขึ้นยืนและเดินได้ทันทีหลังจากออกมาได้หนึ่งถึงสองชั่วโมงเท่านั้น ม้ามักจะยืนหลับ แต่ถ้ารู้สึกปลอดภัยมันจะล้มตัวลงนอน
อย่างไรก็ตาม เรื่องเท้าของม้านั้น กีบเท้าม้างอกยาวอยู่ตลอดเหมือนกับเล็บของคนเรา ม้าที่ใช้ขี่และใช้งานต้องเล็มกีบเท้า แล้วยังต้องใส่เกือกม้าเป็นโลหะป้องกันตรงด้านล่างของกีบด้วย การปรับสภาพตัวเองให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไป นำไปสู่วิวัฒนาการของเจ้าม้า หากน้องๆ อยากเห็นเจ้าม้ามีนิ้วครบต่อไป เราคงต้องรักษาพื้นป่า และอนุรักษ์ม้าเอาไว้ อนาคต เราจะได้มีสัตว์เจ้าขน นามว่า ม้า อยู่ร่วมโลกเดียวกันไงคะ