
"มังกรบิน"สูตรสำเร็จกาแฟโบราณ เน้นชาวรากหญ้านำตลาดขายทั่วไทย
หลายปีที่ผ่านมา ไม่ปฏิเสธว่าธุรกิจการเปิดร้านกาแฟสดได้รับการตอบรับจากผู้บริโภคทุกหย่อมหญ้า กิจการทั้งเล็ก-ใหญ่เกิดขึ้นดังดอกเห็ด ทว่าปัจจุบัน "กาแฟโบราณ" ธุรกิจดั้งเดิม กลุ่มเป้าหมายน้อย ถึงวันนี้มีการเติบโตอย่างต่อเนื่อง เพราะกระแสตอบรับของผู้บริโภคที่เพ
ทายาทรุ่น 3 อย่างเอนก หัวเรือใหญ่ผู้นำพาผงกาแฟโบราณปะยี่ห้อดังกล่าว จนประสบผลความสำเร็จในปัจจุบัน เล่าว่า กิจการเริ่มจากคุณปู่ขี่ลิ้ม แซ่จิว ซึ่งเป็นดั่งคนจีนคนหนึ่งที่หอบเสื่อผืนหมอนใบจากเมืองจีนสู่เมืองไทย เพื่อหาช่องทางทำมาหากิน เมื่อราวปี 2490 โดยเข้าหุ้นกับเพื่อนเปิดโรงงานเล็กๆ แถวซอยจินดาถวิล ถนนสี่พระยา กทม. ชื่อ “กาแฟจิตต์เกษม” จำหน่ายผงกาแฟโบราณ และปะยี่ห้อ ตรามังกร ก่อนผ่องถ่ายสู่รุ่นคุณพ่อ วรเทพ จิตตขจรเกียรติ รับช่วงกิจการนี้เมื่อปี 2507
"ผมรับช่วงต่อจากคุณพ่อเมื่อปี 2535 เป็นรุ่น 3 ตอนแรกที่เข้ามารับงานยังจำความรู้สึกได้ดี เพราะหาลูกค้าได้เพียงรายเดียว เนื่องจากผมเป็นคนไม่ค่อยกล้าติดต่อพูดคุยกับใคร แต่ด้วยคุณพ่อที่พยายามใช้คำพูดสร้างกำลังใจและให้นั่งรถไปด้วยเพื่อดูตลาด ออกรถทุกวันเข้าตามซอกซอยต่างๆ จึงทำให้ผมมีกำลังใจขึ้น" เอนก ย้อนอดีต
จากนั้นกิจการเติบโตเรื่อยมา และเปลี่ยนชื่อจาก “โรงงานกาแฟจิตต์เกษม” เพื่อจดทะเบียนในรูปแบบบริษัทในชื่อ “บริษัทขจรเกียรติกาแฟ จำกัด" ทุนจดทะเบียน 1 ล้านบาท แต่ยังคงใช้กรรมวิธีผลิตแบบดั้งเดิม ซึ่งช่วงนั้นผู้ผลิตกาแฟรายใหญ่ๆ ที่ยังเหลืออยู่ต่างปิดกิจการลง เนื่องจากไม่ค่อยมีใครสืบทอดธุรกิจนี้มากนัก
"กิจการช่วงแรกไม่ค่อยราบรื่น เพราะต้องนับหนึ่งใหม่หมด คือ เริ่มสร้างฐานลูกค้าใหม่ เน้นลูกค้ารากหญ้ามากขึ้น คือตามร้านกาแฟทั่วไป รถเข็น ซึ่งตอนนั้นคู่แข่งยังน้อย เนื่องจากคนส่งกาแฟโบราณแทบไม่มีเลย เพราะลูกค้าจะซื้อกาแฟจากยี่ปั๊วที่มีขายตามท้องตลาด เราถือเป็นเจ้าแรกๆ ที่เป็นผู้พลิกฟื้นธุรกิจเม็ดกาแฟโบราณให้กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้งหนึ่ง"
ทว่า ด้วยการทำตลาดแบบถึงลูกถึงคน เพราะการเข้าไปหาลูกค้าที่เป็นร้านขายกาแฟโบราณด้วยตนเอง โดยตัวเขาเองเน้นออกตามต่างจังหวัด ส่วนเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑล ให้น้องชายและน้องสาวดูแล จนปัจจุบันมีลูกค้าที่เป็นร้านค้ารายย่อยกว่าหมื่นราย และตั้งแต่ปี 2543 ก็เริ่มขายกาแฟโบราณผ่านพ่อค้าขายส่ง ซึ่งปัจจุบันมีครอบคลุมทุกจังหวัด จังหวัดละ 40-50 ราย
"ตอนนี้ถือว่าเติบโตเป็นเท่าตัวครับ และตั้งแต่ขยายธุรกิจด้วยการส่งขายผ่านพ่อค้าขายส่ง ทำให้มีลูกค้าเพิ่มขึ้นมาก จากเดิมกำลังการผลิตการคั่วเมล็ดกาแฟจะอยู่ที่วันละพันกิโลกรัม ก็เพิ่มขึ้นเป็นหลักหลายพันกิโลกรัม และบางเดือนช่วงหน้าร้อน ผลิตกาแฟถึงหลักหมื่นกิโลกรัม ส่วนพนักงานจากเดิมมีผมเป็นเซลส์คนเดียว ปัจจุบันมีเซลส์กว่า 30 คน ที่ออกขายสินค้า ส่วนพนักงานรวมทั้งในโรงงานมีกว่า 100 คน" เอนก เล่าประสบการณ์
พร้อมยอมรับว่า ผลิตภัณฑ์ผงกาแฟโบราณ "ตรามังกรบิน" จุดเด่นอยู่ที่เป็นของดี ราคาถูก รสชาติเข้มข้น แต่ราคาไม่ได้แตกต่างจากทั่วไป เพราะอาศัยว่าผลิตปริมาณมาก แต่กาแฟโบราณของบริษัทจะมีหลายชนิด หลายเกรด รวมแล้วขณะนี้มีถึง 10 สูตร ขณะที่สนนราคาก็จะแตกต่างกันไป แล้วแต่ลูกค้าที่เป็นร้านกาแฟจะเลือกซื้อผลิตภัณฑ์แบบใด
เนื่องจากแนวโน้มด้านการตลาดของผลิตภัณฑ์กาแฟโบราณที่ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นนี้ เอนกจึงมีเป้าหมายปี 2553 นี้ว่า บริษัทจะมีการเติบโตที่ 30% และยังมองว่าธุรกิจกาแฟโบราณยังไม่อิ่มตัว เพราะจะมีคนขายกาแฟรายใหม่เพิ่มขึ้นทุกวัน ขณะเดียวกันก็จะมีทั้งที่ปิดตัวเองไปทุกวัน และมีเปิดใหม่ทุกวันเช่นกัน หรือที่เลิกไปแล้วก็กลับมาขายใหม่ เหตุผลสำคัญก็คือ คนจะมองว่าการขายกาแฟโบราณเป็นอาชีพอิสระ ดีกว่าทำงานรับจ้างในโรงงาน อย่างไรก็ตาม เอนกบอกว่า การจะมาทำอาชีพนี้ได้ก็ต้องเป็นคนขยันด้วยเช่นกัน
“ตลาดกาแฟโบราณยังไม่อิ่มตัว ยังขยายตัวได้อีก เพราะเราเน้นรากหญ้า และชนชั้นกลาง ซึ่งตลาดค่อนข้างกว้างเท่าๆ กับตลาดกาแฟสด ถึงตอนนี้กาแฟของเราถือเป็นเจ้าใหญ่ที่สุด มีครอบคลุมทั่วประเทศ ยกเว้นทางใต้ที่ไม่ได้ขยายตลาด ส่วนลูกค้ามากที่สุดคือภาคอีสาน ตอนนี้ยังมองไม่เห็นคู่แข่งในตลาด แต่เราก็ไม่ประมาท ซึ่งการขยายตลาดของบริษัทจะเน้นในไทยก่อน เพื่อให้แข็งแกร่งมากกว่านี้ ก่อนขยายสู่ต่างประเทศ ปัจจุบันก็รับจ้างผลิตให้แก่แบรนด์ไทยที่ไปดังในหลายประเทศด้วย" เอนก กล่าว
พร้อมยอมรับว่า สิ่งสำคัญที่ทำให้ธุรกิจผลิตภัณฑ์กาแฟโบราณของครอบครัวไปได้สวย คือ หลักการดำเนินธุรกิจที่ว่า การขายไม่มีคนเก่ง มีแต่คนขยัน และต้องตรงต่อเวลา
อีกทั้งความที่เขาคุ้นเคยกับกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งส่วนใหญ่เป็นกลุ่มคนระดับล่าง บวกนิสัยส่วนตัวชอบความเรียบง่าย สบายๆ จึงพัฒนามาเป็นกลยุทธ์หลักในการทำตลาด ที่นอกจากลุยเข้าถึงตัวแบบถึงลูกถึงคนดังกล่าวแล้ว การขายแบบลูกทุ่ง เน้นจุดเด่นที่ “รสชาติดี ราคาถูก” ทำให้ปัจจุบันผลิตภัณฑ์กาแฟโบราณ "ตรามังกรบิน" จึงครองใจลูกค้าที่เป็นร้านพ่อค้าส่งในเกือบทุกจังหวัดทั่วประเทศ
ขั้นตอนการผลิตกาแฟ ตรามังกรบิน
1.นำเม็ดกาแฟที่ต้องการไปคั่วในเตาอบที่อุณภูมิอันเหมาะสม ใช้เวลาประมาณครึ่งชั่วโมง
2.จากนั้นเทออกจากเครื่องอบกาแฟ
3.ก่อนนำเม็ดกาแฟที่ผ่านการอบแล้วไปพักไว้ในถังสักพักเพื่อรอการผสม
4.นำกาแฟที่ผ่านการอบแล้วไปบดให้ละเอียดตามสูตร ซึ่งเป็นสูตรเฉพาะของบริษัท
5.ก่อนนำกาแฟที่บดแล้วมาผสมกับน้ำตาลทรายขาว และนำไปเคี่ยวให้สุกจนเป็นสีดำ
6.แล้วไปผสมกับธัญญาพืชต่างๆ ตามความต้องการ ทิ้งไว้สักพัก ก่อนบรรจุถุง
7.จากนั้นนำผลิตภัณฑ์ที่บรรจุแพ็กเกจแล้ว ภายใต้แบรนด์ "กาแฟโบราณมังกรบิน" เตรียมส่งจำหน่ายให้แก่ลูกค้าต่อไป
"ธานี กุลแพทย์"