คอลัมน์หัวใจไทย-ครูเอื้อกับที่มา...สุนทราภรณ์ | คมชัดลึก

เพื่อจัดคอนเสิร์ตสุนทราภรณ์เฉลิมฉลองที่องค์การยูเนสโก ประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติ ครูเอื้อ สุนทรสนาน เป็นบุคคลสำคัญของโลก สาขาวัฒนธรรมดนตรีไทยสากล ระหว่างวันที่ 22-27 กรกฎาคมนี้ วันนี้เราจะมารู้จักความเป็น “ครูเอื้อ” พอสังเขป

ครูเอื้อ เกิดเมื่อวันที่ 21 มกราคม 2453 ที่ ต.โรงหวี อ.อัมพวา จ.สมุทรสาคร บิดาชื่อ ดี มารดาชื่อ แส มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน 3 คน มีนามเดิมว่า ละออ ต่อมาบิดาให้นามใหม่เป็น บุญเอื้อ เปลี่ยนอีกครั้งสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม เป็น เอื้อ ตลอดระยะเวลาการทำงานกว่า 50 ปี มีผลงานร่วมกับครูเพลงคนอื่นๆ มากถึง 2,000 เพลง เป็นที่รู้จักในชื่อ “เพลงสุนทราภรณ์” ได้รับยกย่องว่ามีความสมบูรณ์ทั้งคีตศิลป์และวรรณศิลป์ ผสมผสานเพลงไทยเดิมเข้ากับเพลงสากลอย่างลงตัว

ผลงานของท่าน ไม่เพียงเป็นที่รู้จักแต่ภายในประเทศไทยเท่านั้น แต่หลายๆ เพลง เช่น เพลงรำวง ลอยกระทง ได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษเผยแพร่ไปทั่วโลก บทเพลงในแต่ละยุคของท่าน เป็นภาพสะท้อนให้เห็นถึงสภาพทางสังคม ศิลปวัฒนธรรม การศึกษาในยุคต่างๆ เน้นความสำคัญในการปลูกฝังสามัคคี สันติภาพ และขันติ สอดคล้องกับอุดมการณ์และเป้าหมายของยูเนสโก

ครูเอื้อยังเป็นหัวหน้าวงสุนทราภรณ์อันโด่งดัง คุณอติพร สุนทรสนาน เสนะวงศ์ เขียนไว้ใน www.websuntaraporn.com ตอนหนึ่งว่า จุดเริ่มต้นของวงดนตรีสุนทราภรณ์ เริ่มขึ้นเมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2482 ซึ่งเป็นวันสถาปนากรมโฆษณาการ เนื่องจากทางกรมได้จัดตั้งวงดนตรีประจำกรมโดยการผลักดันของหลวงสุขุมนัยประดิษฐ์ มีครูเอื้อ สุนทรสนาน เป็นหัวหน้าวง ครูเวส สุนทรจามร เป็นผู้ช่วย และมีนักดนตรีกลุ่มก่อตั้ง เช่น ครูสมพงษ์ ทิพยะกลิน ครูสริ ยงยุทธ ครูเจษฎา เดชอุดม เป็นต้น ประมาณ 1 ปี ทางวงได้รับนักร้องรุ่นแรก คือ จุรี หรือ มัณทนา โมรากุล และรุจี อุทัยกร เป็นต้น ตามด้วยการรับนักร้องชายคนแรก คือ ล้วน ควันธรรม และสุภาพ รัศมิทัต มีลูกศิษย์ลูกหามากมาย

..เนื่องจากการใช้ชื่อวงของราชการออกแสดงอิสระถือว่าเป็นการไม่เหมาะสม อาจารย์ประสิทธิ์ ศิลปบรรเลง ซึ่งสนิทสนมกับครูเอื้อ สุนทรสนาน ได้นำคำ “สุนทร” จากนามสกุล “สุนทรสนาน” มาบวกกับ “อาภรณ์” อันเป็นชื่อของสตรีผู้เป็นที่รักของ ครูเอื้อ จึงได้คำว่า “สุนทราภรณ์”

หลังจากครูเอื้อถึงแก่กรรมในปี 2524 บุตรสาวคือ อติพร และหลานชายคือ พูลสุข สุริยะพงษ์รังษี ได้ดำเนินการสานต่อเจตนารมณ์ของครูเอื้อ ในอันที่ให้โรงเรียนสุนทราภรณ์การดนตรีผลิตนักร้องนักดนตรีให้แก่วงดนตรีสุนทราภรณ์เพื่อเป็นต้นแบบของการบรรเลงเพลงสุนทราภรณ์ต่อไป ...จนถึงบัดนี้ อาจกล่าวได้ว่า วงดนตรีสุนทราภรณ์ ได้เดินทางผ่านกาลเวลาและความเปลี่ยนแปลงมาจนถึงปีที่ 63 ด้วยความมั่นคงยิ่ง และเชื่อมั่นว่าวงสุนทราภรณ์จะยังคงก้าวต่อไปบนถนนดนตรี และอยู่ในหัวใจของประชาชนได้อีกยาวนาน