ไลฟ์สไตล์

สอนลูกให้ขับถ่าย

สอนลูกให้ขับถ่าย

24 มิ.ย. 2553

ธรรมชาติของทารก เมื่อปวดอุจจาระก็จะถ่ายออกมาเอง เพราะยังควบคุมระบบขับถ่ายไม่ได้ ระบบประสาทไม่สมบูรณ์พอ แต่เมื่อโตขึ้น เด็กจะต้องหัดนั่งกระโถนเมื่อรู้สึกปวดอุจจาระ

 รู้จักบอกว่า “จะถ่าย” รู้จักกลั้น เมื่อคุณแม่เตรียมกระโถน เด็กจะทำได้สำเร็จก็ต่อเมื่อควบคุมระบบอัตโนมัติของร่างกายได้ เขาจะมีความภูมิใจ เชื่อมั่นในตนเอง ภูมิใจที่ทวารหนักไม่เลอะเทอะ เด็กอายุปีครึ่งขึ้นไปจะเริ่มทำสิ่งนี้ได้ ซึ่งจะเป็นพื้นฐานของความสะอาดทั้งร่างกาย เสื้อผ้า
เด็กพร้อมฝึกถ่ายเมื่อใด
 ในขวบปีแรก เด็กยังไม่พร้อมสำหรับการฝึกขับถ่าย ช่วงเด็กอายุประมาณ 7-9 เดือน หลังดูดนมใน 5-10 นาที (มื้อเช้า) เด็กจะถ่ายอุจจาระได้ คุณแม่หรือพี่เลี้ยงอาจจะใช้วิธีจับเด็กนั่งกระโถน เมื่อฝึกให้เด็กทำอย่างสม่ำเสมอประมาณ 2-3 อาทิตย์ ระบบประสาทจะเคยชิน เด็กบางคนอาจจะยังไม่พร้อมที่จะฝึกขับถ่าย เช่น ไม่ยอมนั่งกระโถนหลังกินนม ห้ามบังคับเด็ดขาด จะทำให้เด็กไม่ยอมถ่าย เกิดอาการท้องผูกเรื้อรังได้
 เวลาที่เหมาะสมคือ 18-24 เดือน ระยะนี้เด็กพร้อมที่จะรับการฝึกได้อย่างดี เพราะเด็กๆ จะเริ่มมีความรู้สึกท้องไส้ การเคลื่อนไหวภายใน และความรู้สึกอยากถ่ายอุจจาระแล้ว พ่อแม่ผู้ปกครองควรจะเตรียมกระโถนให้เด็กๆ ในระยะแรกๆ
 เมื่อเด็กอายุ 2-2 ปีครึ่ง จะเริ่มทำด้วยตนเอง เช่น กรณีเด็กท้องผูกจะเป็นปัญหามาก เพราะอุจจาระที่แข็งเป็นลิ่ม เวลาถ่ายอุจจาระจะแสบมาก ทำให้เด็กไม่กล้าถ่าย แก้ไขโดยการให้ดื่มน้ำส้มคั้น น้ำลูกพรุน ให้รับประทานผัก ผลไม้ ธัญพืช บางครั้งอาจต้องให้ทานยาระบายถ่ายก่อนนอน
ข้อควรระวังเมื่อจะฝึกขับถ่ายให้เด็ก
 ปัญหาเกิดจากคุณแม่ไม่กล้าฝึกเด็กเมื่อถึงเวลาแล้ว อาจเป็นเพราะกลัวเด็กโกรธ กลัวเด็กมีสุขภาพจิตไม่ดี ไม่อบอุ่น ดังนั้นแม่ต้องเปลี่ยนทัศนคติใหม่ ต้องรักลูกแต่ไม่ตามใจลูก เข้มแข็งแต่ไม่ดุร้าย พึงระลึกไว้เสมอ การให้กำลังใจ คำชมเชย คำเชียร์ มีส่วนสำคัญมากในการฝึกขับถ่ายให้เด็ก การให้กำลังใจ การให้รางวัลจะช่วยทำให้เด็กๆ ร่วมมือมากขึ้น
จะฝึกเด็กให้ปัสสาวะได้อย่างไร
 โดยปกติเด็กมักจะปวดปัสสาวะหลังจากดื่มนมและน้ำไปแล้ว 1-2 ชั่วโมง คุณแม่ต้องคอยดูว่า เด็กพร้อมจะปัสสาวะหรือยัง โดยการถามและสำรวจดูบริเวณกระเพาะปัสสาวะว่า โต ตึงหรือไม่ เมื่อเด็กพร้อม ให้จับนั่งกระโถน (ทำได้เมื่อเด็กอายุ 18-24 เดือน) เด็กบางคนที่ได้รับการฝึกฝนมาอย่างดี ให้นั่งกระโถนตัวเองจนเคยชิน เมื่อออกไปนอกบ้าน ควรนำกระโถนคู่ใจไปด้วย มิฉะนั้นจะเกิดปัญหาได้ เด็กผู้ชายหลังจากที่ฝึกให้นั่งปัสสาวะกับกระโถนได้แล้ว มักไม่ชอบทำในท่ายืน ต่อมาภายหลัง เขาจะเห็นเด็กชายโตๆ ทำเขาจะทำตามได้เอง
 เมื่อระบบขับถ่ายและกระเพาะปัสสาวะทำงานดีแล้ว เด็กจะไม่สามารถทำเปียกกลางคืนอีก เด็ก 1 ใน 100 คน เมื่ออายุ 12 เดือน จะไม่ปัสสาวะรดที่นอนกลางดึก คุณแม่ไม่จำเป็นต้องปลุกลูกให้ปัสสาวะตอนดึก ถ้าเขาโตพอที่จะไม่ดูดนมตอนดึก เขาจะไม่ปัสสาวะรดที่นอนอีกเลย คุณแม่ควรจะดีใจ และภูมิใจที่ลูกโตพอที่จะควบคุมระบบนี้ได้ ที่สำคัญไม่ต้องซักผ้าปูที่นอนทุกๆ เช้าอีกแล้ว
โรงพยาบาลไทยนครินทร์