พิชิตปัญหาสัตว์เลี้ยง - "หงส์หยก"ยกกรงป่วย! | คมชัดลึก

 คุณทรนงเลี้ยงนกหงส์หยกเพื่อหาลำไพ่มากว่า 20 ปีแล้ว จู่ๆ ก็พบเหตุแปลกประหลาดใจเมื่อนกที่เลี้ยงไว้ทยอยป่วยตาย แพร่ระบาดกระจายในฝูงพ่อแม่พันธุ์ไปจนกระทั่งลูกนกรุ่นๆ โดยไม่มีทีท่าว่าจะยุติหรือสลายหายไปอย่างง่ายๆ เอง

 ถ้าปล่อยไว้ก็อาจจะไม่ระบาดอีก เพราะไม่มีนกให้ป่วยตายอีกแล้ว แม้ว่าคุณทรนงจะได้ให้ยาปฏิชีวนะหลายๆ ขนาน ทั้งกินแล้วก็ฉีด (ด้วยตนเองก็แล้ว) ดูเหมือนว่าไม่มีการตอบสนองให้ได้เห็นความหวังบ้างเลย

 เริ่มจากนกพ่อแม่พันธุ์ 5 ตัว และนกรุ่นๆ อีก 3 ตัว คละเพศมาจากกรงเปิดและกรงรวมเริ่มแสดงอาการป่วยให้เห็นคือ ขยอกขย้อนอาหารออกมาบ่อยๆ และผอมลงอย่างเห็นได้ชัด (อกแหลมตอบ) นกยังคงแสดงอาการป่วยอยู่อย่างเรื้อรัง แต่ไม่ตาย ถ้าสังเกตดูลักษณะภายนอกจะเห็นคราบเศษอาหารที่นกสำรอกออกมาเปรอเปื้อนติดแห้งเกรอะกรังอยู่ที่ขนมุมปาก รอบปาก แก้ม และหัว ทั้งนี้เป็นร่องรอยเกิดจากการที่นกสะบัดเศษอาหารที่พยายามสำรอกออกมา และยังพบว่ามีคราบน้ำลายและน้ำลายสดๆ เหนียวๆ เกิดขึ้นในช่องปากอีกด้วย

 จากนั้นเริ่มมีนกบางตัวที่ผอมมาก เพราะอาหารที่กินไปกี่ครั้งกี่ครั้งก็ถูกขย้อนออกไปหมด มันจึงผอมตายเพราะขาดอาหารและเสียน้ำ

 นกป่วยและซากนกถูกส่งไปให้สัตวแพทย์ด้านนกสวยงามตรวจโดยตรง ซึ่งจากการตรวจในช่องปากคุณหมอพบการสะสมตัวของเมือกข้นๆ และก้อนคล้ายหนองสีขาวสะสมที่โคนลิ้นและลำคอ

 คุณหมอทำการดูดเป็นพวกโปรโตซัวชื่อว่า “ทริโคโมแนส” เป็นเชื้อก่อโรคสกุลเดียวกับที่พบในคนเราทำให้เกิดการติดเชื้อของระบบสืบพันธุ์สุภาพสตรี แต่ชนิดที่ก่อโรคในสัตว์ตระกูลนกนั้นก่อโรคในระบบทางเดินอาหาร คือ เริ่มจากช่องปากจนถึงลำไส้ นกจึงแสดงอาการเจ็บป่วยดังข้างต้น

 เนื่องจากเชื้อทริโคโมแนสนั้นจัดเป็นปรสิตจำพวกโปรโตซัว หรือสัตว์เซลล์เดียวเช่นเดียวกับเชื้อบิดในไก่ จึงไม่ตอบสนองต่อยาปฏิชีวนะที่คุณทรนงใช้ เพราะยาปฏิชีวนะจะให้ผลฆ่าเชื้อแบคทีเรียเป็นหลัก

  ฉะนั้นจึงต้องให้ยาที่มีผลต่อเชื้อทริโคโมแนสโดยตรง เพียงผสมยาลงในน้ำดื่มหรืออาหารของนกหงส์หยกกินติดต่อกัน 7 วัน ก็สามารถรักษาโรคนี้ได้ (ในกรณีไม่รุนแรง) และควรให้ยากินป้องกันสำหรับนกอื่นๆ ด้วยครับ    

รศ.น.สพ.ปานเทพ รัตนากร