"ควันธูป" เสี่ยง มะเร็งปอด "ตรุษจีน 2566" ใช้ ธูป อย่างไร ให้ปลอดภัย

“เทศกาลตรุษจีน” ถือว่าเป็นเทศกาลสำคัญของชาวไทยเชื้อสายจีน ที่จะต้องทำพิธีบูชาเทพเจ้า และแสดงความเคารพต่อบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว ซึ่งตามธรรมเนียมจะมีการจุดธูป ,เผากระดาษเงิน กระดาษทอง ,และการจุดประทัด แต่รู้หรือไม่ว่า ควันธูป มีความเสี่ยงทำให้เกิดโรค “มะเร็งปอด” ไม่แตกต่างจากควันบุหรี่

 

นายแพทย์ธเนศ เดชศักดิพล อายุรแพทย์เฉพาะทางด้านมะเร็งวิทยา โรงพยาบาลเวชธานี กล่าวว่า การสูบบุหรี่ และการได้รับควันบุหรี่ ถือเป็นปัจจัยสำคัญหลักในการเกิดโรคมะเร็งปอด แต่ในช่วงเทศกาลตรุษจีน ที่จะมีการจุดธูป จุดประทัดและเผากระดาษเงิน กระดาษทองกันจำนวนมาก ซึ่งนับว่าเป็นปัจจัยเสี่ยงเทียบเท่ากับควันบุหรี่เช่นกัน

เนื่องจากการเผาไหม้ของควันธูป ประทัด และกระดาษ จะทำให้เกิดอนุภาคฝุ่นละอองขนาดเล็กกว่า 10 ไมครอน ประกอบกับในธูป ยังพบสารก่อมะเร็งมากถึง 3 ชนิด ได้แก่ เบนซีน บิวทาไดอีน และเบนโซเอไพรีน ผู้ที่ได้รับสัมผัสเป็นเวลานานจึงเสี่ยงต่อการเกิดโรคร้าย โดยเฉพาะโรคมะเร็งปอดได้

 

นอกจากนี้ยังมีสารที่เป็นมลพิษอื่น ๆ เช่น ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์ ก๊าซคาร์บอนมอนออกไซด์ ผู้ที่สูดดมเข้าไป จะเกิดการระคายเคืองในระบบทางเดินหายใจ เกิดการจาม ไอ ระคายคอ หายใจลำบาก ปวดศีรษะ หรือแม้แต่ควันธูปเข้าตา ก็อาจทำให้แสบตา น้ำตาไหลได้

 

ถึงแม้งานวิจัยทั่วไปจะระบุไว้ว่า ต้องมีการสัมผัส หรือสูดดมเป็นระยะเวลานานติดต่อกัน 10 ปี แต่ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น พันธุกรรม หรือระบบการระบายอากาศในสถานที่จุดธูป ประทัด และเผากระดาษ หากระบบการถ่ายเทอากาศไม่ดี ก็ยิ่งเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง

 

เคสตัวอย่าง จุดธูป 6 ปี เจอมะเร็งปอด

 

ก่อนหน้านี้ "หมอมนูญ" นพ.มนูญ ลีเชวงวงศ์ แพทย์เฉพาะทางด้านโรคระบบการหายใจ โรงพยาบาลวิชัยยุทธ เคยให้ข้อมูลเรื่องของโรคมะเร็งปอด โดยยกเคสของผู้ป่วยรายหนึ่ง ซึ่งเป็นผู้ป่วยหญิงอายุ 65 ปี เมื่อ 7 ปีก่อน ตรวจร่างกายประจำปี และเอ็กซเรย์ปอดทุกปี พบก้อนเล็ก ๆ ที่ปอดข้างซ้ายด้านบน ผ่านไป 1 ปี ก้อนนี้โตขึ้น จึงมาปรึกษา ผู้ป่วยไม่มีอาการ ไม่ไอ ไม่มีไข้ ไม่เหนื่อย ไม่เจ็บหน้าอก น้ำหนักไม่ลด เป็นโรคความดันโลหิตสูง ไม่สูบบุหรี่ แต่จุดธูป 20 ดอก ในที่ทำงานทุกวันพฤหัสบดีต่อเนื่อง 6 ปี

 

สรุป : ผู้ป่วยรายนี้ไม่มีอาการ ไม่เคยสูบบุหรี่ แต่หายใจควันธูปต่อเนื่อง เป็นมะเร็งปอดระยะ 2A (มะเร็งปอดระยะ 2A คือมะเร็งขนาด 4-5 ซ.ม.และไม่แพร่กระจายเข้าต่อมน้ำเหลือง หลังผ่าตัดมีโอกาสรอดชีวิตที่ 5 ปี ร้อยละ 60) ติดตามผู้ป่วย 7 ปีหลังผ่าตัด ไม่พบมะเร็งปอดกลับมาใหม่ ถือว่าหายขาดจากโรคนี้ ผู้ป่วยได้เลิกจุดธูปหลังผ่าตัดปอด

 

กลุ่มเสี่ยงที่ต้องระวังเป็นพิเศษ

 

1. เด็ก
2. หญิงตั้งครรภ์
3. ผู้สูงอายุ
4. ผู้ที่ป่วยเป็นโรคระบบทางเดินหายใจ เช่น โรคปอด โรคถุงลมโป่งพอง หรือหลอดลมอักเสบเรื้อรัง เพราะบุคคลกลุ่มนี้มีกลไกการต่อต้านสิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกายไม่เหมือนปกติ ทำให้มีโอกาสเกิดอาการผิดปกติได้มากกว่าในกลุ่มคนที่มีสุขภาพดี

 

นายแพทย์ธเนศ แนะนำว่า ควรหลีกเลี่ยงการจุดธูปในที่ที่อากาศถ่ายเทไม่สะดวก หันมาใช้ธูปที่มีขนาดสั้นลง ดับ หรือเก็บธูปให้เร็วขึ้น ก็จะช่วยลดโอกาสสัมผัสหรือสูดดมในระยะเวลานานได้ นอกจากนี้ควรใช้ผ้าเช็ดหน้า หรือหน้ากากอนามัย ปิดปากและจมูก เพื่อป้องกันการรับฝุ่นควันโดยตรง 

 

 

ทางเลือกใหม่ "ตรุษจีน 2566" ธูปศิลปากรรังสรรค์ สั้นกว่าธูปทั่วไป

 

ทีมวิจัยจากคณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ได้นำผลกระทบจากควันธูป มาออกแบบ ‘ธูปศิลปากรรังสรรค์’ เพื่อแก้ปัญหามลพิษจากควันธูป

 

ความแตกต่าง

 

ธูปศิลปากรรังสรรค์ จะมีลักษณะสั้นกว่าธูปทั่วไป เพื่อลดการเผาไหม้และใช้วัตถุดิบในการผลิตให้น้อยลง ทำให้มีต้นทุนต่ำลง ลดของเสียจากการจุดธูป และลด PM 2.5 ที่เป็นปัญหามลภาวะทางอากาศ โดยทางทีมวิจัย และศาลเจ้าเล่งบ๊วยเอี๊ยะ จะนำผลิตภัณฑ์ต้นแบบของธูปศิลปากรรังสรรค์นี้ ไปทดลองใช้ในพื้นที่ของศาลเจ้าเล่งบ๊วยเอี๊ยะ ย่านเยาวราช ในช่วงเทศกาลตรุษจีน ระหว่างวันที่ 21 – 22 มกราคม 2566 

 

 

 

ขอบคุณ รพ.เวชธานี, ภาพจากเพจ Creative city