แห่งแรกในประเทศไทย โรงเรียนนักเดินป่า อุทยานแห่งชาติ ดอยภูคา จังหวัดน่าน

เมื่อหลายปีก่อน ผมได้มีโอกาสได้เดินป่ากับผู้เชี่ยวชาญการเดินป่ากลุ่มหนึ่ง ซึ่งจัดต่อเนื่องมาถึง 3 ปี จนทำให้ได้ซึมซาบวัฒนธรรมการท่องเที่ยวธรรมชาติที่เรียกกันว่า "เดินป่า" อย่างที่พูดกันอยู่ทุกวันนี้อย่างเข้าใจถึงวัฒนธรรมอันดีงามนี้ สุดท้ายแล้วก็จะเป็นกิจกรรมของกลุ่มคนเล็ก ๆ กลุ่มหนึ่งในสังคม การเข้าถึงวัฒนธรรมการท่องเที่ยวธรรมชาติจึงยังไม่มีการส่งต่อให้กับบุคคลทั่วไปได้เรียนรู้ถึงวัฒนธรรมดังกล่าว จะดีแค่ไหนถ้าหากประเทศไทยมีสถานที่ฝึกอบรมให้ความรู้ความเข้าใจในการใช้ชีวิตท่ามกลางธรรมชาติ ผมเชื่อว่านอกจากจะได้ความรู้ในการใช้ชีวิตแล้ว ประเทศไทยก็จะมีนักอนุรักษ์ธรรมชาติเพิ่มขึ้นอย่างแน่นอน

วันนี้คมชัดลึกออนไลน์ได้มีโอกาสพูดคุยกับคุณใหญ่ – ธำรงรัตน์ ธนภัคพลชัย นักวิชาการป่าไม้ปฎิบัติการ ผู้ช่วยหัวหน้าอุทยานแห่งชาติดอยภูคา  ผู้ริเริ่มเปิดหลักสูตรการเดินป่าแบบมีวัฒนธรรมให้กับบุคคลทั่วไปได้เรียนรู้ถึงการท่องเที่ยวธรรมชาติอย่างแท้จริงว่ามันควรจะเป็นอย่างไร 

โรงเรียนนักเดินป่า อุทยานแห่งชาติดอยภูคา มีความเป็นมาอย่างไร

คุณใหญ่ : เริ่มมาจากผมได้พูดคุยกับคุณงบ – ธัชรวี หาริกุล เจ้าของแบรนด์ Thailand Outdoor ซึ่งพี่เค้ามีประสบการณ์ในการเดินป่าทั้งในและนอกประเทศ จากการพูดคุยนั้นมันได้รับความรู้ และรับทราบถึงวัฒนธรรมอันดีงามของการเดินป่า ไม่ว่าจะเดินคนเดียวหรือเดินเป็นหมู่คณะ ผมเลยปรึกษาว่ามันมีปัญหาของคนที่อยากมาเดินป่าแต่ไม่รู้อะไรเลยในพื้นที่ที่ผมดูแลอยู่ อย่างเช่นคนที่มาเดินป่าแล้วเปิดเพลงเสียงดัง รบกวนคนอื่น ๆ บางคนก็กินเหล้า พูดง่าย ๆ ก็คือย้ายที่กินเหล้าครับ ซึ่งสิ่งเหล่านี้มันเป็นเหมือนระเบิดเวลาให้กับธรรมชาติ และหากวันไหนนักท่องเที่ยวประสบเหตุร้าย สถานที่นั้น ๆ ก็มักจะถูกปิด  ผมมองว่ามันเป็นการแก้ปัญหาที่ผิด มันควรจะแก้ปัญหาที่คนก่อน ว่าจะทำอย่างไรให้นักท่องเที่ยวมีวินัย มีความรู้ที่ถูกต้อง นี่คือแนวคิดเริ่มต้นที่จะเปิดอบรมให้กับบุคคลทั่วไปครับ ยิ่งกระแสการเดินป่าในบ้านเราได้รับการตอบรับที่ดี แต่ยังไม่มีคนสอนพวกเขาเป็นเรื่องราว ผมเลยหาพื้นที่ที่เหมาะสมกับการเรียนรู้เดินป่าง่าย ๆ คือลงมือทำทันทีครับ โดยแบ่งหน้าที่กันทำกับทางภาคเอกชนอย่างทีมของพี่งบ ก็จะมีหน้าที่ประชาสัมพันธ์ทำสื่อการสอน ส่วนทีมเจ้าหน้าที่ก็จะมีหน้าที่ในการสำรวจพื้นที่สำหรับนักเรียน ไม่ว่าคุณจะเดินป่ามานานแค่ไหนคุณก็ต้องเริ่มต้นที่พื้นฐานก่อน

การเรียนการสอน

คุณใหญ่ : สำหรับนักเรียนที่มีความประสงค์อยากเรียนคุณต้องลงทะเบียนออนไลน์ เรียนทฤษฎีและสอบทางออนไลน์ก่อน เมื่อสอบผ่านแล้วก็จะได้ใบประกาศ เมื่อได้ใบประกาศแล้วจึงนำใบประกาศนั้นมาสมัครภาคปฏิบัติในพื้นที่ต่อไป เรียนฟรี ไม่มีค่าบริการ จะมีก็แต่ค่าธรรมเนียมการเข้าอุทยานแห่งชาติปกติเหมือนทุกครั้งที่เรามาใช้พื้นที่ครับ ปัจจุบันเปิดมา 7รุ่นแล้วครับ กับเสียงตอบรับที่ดีมาก ๆ รุ่นหนึ่งจะรับแค่ 20คนเท่านั้น

จุดประสงค์ของโรงเรียนเดินป่า

คุณใหญ่ : ในฐานะของคนที่ทำงานอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และเจ้าของพื้นที่ ผมอยากให้เป็นสถานที่เริ่มต้นของคนที่อยากเดินป่า และอยากให้ทุกคนเดินป่าได้ถูกต้อง และสิ่งที่สอนเราไม่ได้คิดขึ้นมาเอง แต่มันเป็นหลักของการเดินป่าสากลที่ทั่วโลกเขานำมาปฏิบัติใช้กันอยู่ เมื่อคนที่มาเรียนที่นี่ แล้วนำความรู้ไปเผยแพร่ต่อมันจะเกิดเป็นวัฒนธรรมที่ดีต่อไปครับ

สองวัน หนึ่งคืน ที่อุทยานแห่งชาติดอยภูคา สถาบันที่จะช่วยให้คุณใช้ชีวิตท่ามกลางธรรมชาติได้ถูกต้องมากขึ้น ถือเป็นการส่งต่อวัฒนธรรมการใช้ชีวิตร่วมกับคน ร่วมกับธรรมชาติอย่างยั่งยืนและน่าชื่นชมอย่างยิ่ง หากคุณผู้อ่านสนใจอยากออกนอกบ้านมาสัมผัสประสบการณ์ที่หาไม่ได้ในเมือง ก็สามารถติด ติดตามได้จากรายละเอียดด้านล่างนี้เลยครับ 

สรุปขั้นตอนการสมัครร่วมกิจกรรม “โรงเรียนนักเดินป่า” การเตรียมตัว และกำหนดการ

1. เรียนผ่านระบบ Online

- สมัครเป็นสมาชิกผ่าน https://nationalparkoutdoor-edu.com/

- เรียนรู้ 3 หัวข้อ ได้แก่ ข้อมูลเส้นทาง ภู1700, 7 ข้อปฏิบัติ เพื่อการเดินป่าอย่างมีความสุข (Leave no trace), การเตรียมตัวเพื่อไปเดินป่า (Prepare)

- เมื่อเรียนครบทั้งหมด ท่านจะสามารถดาวน์โหลดใบ Certificate เพื่อนำมาประกอบการสมัครร่วมกิจกรรม “โรงเรียนนักเดินป่า”

หมายเหตุ :

- ควรดาวน์โหลดใบ Certificate ผ่านคอมพิวเตอร์

- ใบ certificate ไม่มีวันหมดอายุ

2. ติดตามประกาศรับสมัครนักเดินป่าจากช่องทาง Facebook เพจ “โรงเรียนนักเดินป่า อุทยานแห่งชาติดอยภูคา”

3. สมัครร่วมกิจกรรมนักเดินป่า ผ่านช่องทาง Line official “Outdoor Education” ช่องทางเดียวเท่านั้น (ID line : @outdooreducation)

โดยแจ้ง ชื่อ-สกุล อายุ เบอร์ติดต่อ และรุ่นที่สนใจสมัคร

หรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่

ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว อช.ดอยภูคา

โทร : 080-6936937 (คุณกิ๊ก)

ติดต่อและสมัครได้ในวันและเวลาราชการ

นัดหมายนักเดินป่า ในวันที่จะเข้าร่วมกิจกรรม (ตามรอบที่สมัคร)

เวลาไม่เกิน 10.30 น. ณ ที่ทำการอุทยานแห่งชาติดอยภูคา https://goo.gl/maps/GEHKg7af42dvRX2C8

ตลอดกิจกรรมโรงเรียนนักเดินป่า

ฟรี !!! ไม่มีค่าใช้จ่าย

มีค่าใช้จ่ายเฉพาะอัตราค่าบริการสำหรับเข้าไปในเขตอุทยานแห่งชาติ

ดังนี้

- ค่าบริการสำหรับบุคคล

จำนวน 40 บาท/ท่าน

- เด็ก/นักเรียน/นักศึกษา

จำนวน 20 บาท/ท่าน

- ค่ากางเต็นท์ในพื้นที่อุทยานฯ

จำนวน 30 บาท/ท่าน

- ค่าบริการสำหรับยานพาหนะ

รถยนต์ 30 บาท/คัน

จักรยานยนต์ 20 บาท/คัน

***อุปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับนักเดินป่ามือใหม่

ในเส้นทางภู 1,700 อุทยานแห่งชาติดอยภูคา จ.น่าน

* การเดิน

1. เป้เดินป่า

2. รองเท้าเดินป่า

3. ขวดน้ำ (แบบใช้ซ้ำได้)

* การนอน

4. เต็นท์ + แผ่นรองนอน

หรือ เปล + fly sheet

5. ถุงนอน

6. เสื้อผ้าและของใช้ส่วนตัว

เช่น เสื้อกันหนาว**เสื้อ กางเกง ลำลอง ผ้าเช็ดตัว แปรงสีฟัน ยาสีฟัน

* การกิน

7. อาหารสำหรับ 2 มื้อ ควรเป็นอาหารแห้ง น้ำหนักเบา (เย็นและเช้า)

8. ถ้วย ช้อน/ส้อม แก้วน้ำ มีด ไฟแช็ค

9. อุปกรณ์ประกอบอาหาร (หม้อสนาม เตาและแก๊สสำหรับเดินป่า)

* อุปกรณ์อื่น

10. ไฟฉาย (ควรเป็นไฟฉายคาดหัว)

11. ถุงขยะ (ควรเป็นถุงที่สามารถใช้ซ้ำได้)

12. ยารักษาโรค (สำหรับผู้ที่มีโรคประจำตัว)

อุปกรณ์ที่ควรจะเตรียมไปด้วย

13. เสื้อกันฝน

14. พลั่วขุดดิน (สำหรับเข้าห้องน้ำในป่า)

15. เชือก

16. อุปกรณ์ปฐมพยาบาลเบื้องต้น (อช.จัดเตรียมไว้แล้ว)

*** การแต่งกาย กางเกงขายาว ควรใส่เสื้อแขนยาว

หากท่านใด ไม่สะดวกเตรียมอุปกรณ์ ได้แก่

1. เต้นท์

2. เป้เดินป่า

ทาง อช.ดอยภูคา มีให้บริการ (จำนวนจำกัด) แต่ต้องแจ้งความประสงค์ก่อนเดินป่า

ทั้งนี้การเดินป่า ไม่ใช่การเดินเพื่อไปลำบาก แต่เป็นการแสวงหาความสุข จากการสัมผัสธรรมชาติด้วยตัวเอง โดยคำนึงถึงการลดผลกระทบต่อทรัพยากรธรรมชาติให้มากที่สุด

กำหนดการ

วันที่ 1 ของการเดินทาง

10.00 – 10.30 น. นักเดินป่าลงทะเบียน ณ ที่ทำการอุทยานฯ

10.30 – 11.30 น. พูดคุยแนะนำโรงเรียนนักเดินป่า และทบทวนบทเรียน

11.30 – 12.30 น. รับประทานอาหารกลางวัน และเตรียมตัวเดินทางไปจุดเริ่มเดิน

12.30 – 13.00 น. เดินทางไปจุดเริ่มเดิน (จุดชมวิว 1715) / เจ้าหน้าที่แนะนำเส้นทาง

13.00 – 15.30 น. เริ่มต้นเดินป่า

- เรียนรู้ความหลากหลายของพันธุ์ไม้และสัตว์ ตลอดเส้นทาง

15.30 น. ถึงจุดตั้งแคมป์ (นักเดินป่าทุกท่านถึงจุดตั้งแคมป์)

- แนะนำสถานที่ (อธิบายรายละเอียดกิจกรรมและนัดหมายเวลา)

- เรียนรู้วิชาการดำรงชีพในป่า

- การเลือกพื้นที่ตั้งแค้มป์ (กางเต็นท์/ผูกเปล)

- การขับถ่ายในป่า

- การจัดการขยะ และเศษอาหาร

- การปฏิบัติตัวเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน (แผนเผชิญเหตุ)

17.00 น. นักเดินป่า ชมวิวพระอาทิตย์ตกและดื่มด่ำกับธรรมชาติ (จุดชมวิว ภู 1700) - เรียนรู้การอยู่กับธรรมชาติอย่างสมดุล

18.00 น. เป็นต้นไป กิจกรรมช่วงเย็น

- กิจกรรมประกอบอาหารเย็นและทานอาหารร่วมกัน

- กิจกรรมแลกเปลี่ยนประสบการณ์ และถามคำถาม

นักเดินป่าแยกย้ายพักผ่อนตามอัธยาศัย

วันที่ 2 ของการเดินทาง

ช่วงเช้า ชมวิวพระอาทิตย์ขึ้น

ประกอบอาหารเช้าและรับประทานอาหารร่วมกัน

- เรียนรู้การผูกแปล

- เรียนรู้ การจัดการพื้นที่หลังพักแรม

เก็บสัมภาระเตรียมตัวเดินทางออกจากพื้นที่

ช่วงสาย สรุปบทเรียนและข้อเสนอแนะ (เวลาออกจากแคมป์ 10.00 น.)

#โรงเรียนนักเดินป่า

#อุทยานแห่งชาติดอยภูคา

ขอบคุณ : ธำรงรัตน์ ธนภัคพลชัย นักวิชาการป่าไม้ปฎิบัติการ ผู้ช่วยหัวหน้าอุทยานแห่งชาติดอยภูคา 

ภาพประกอบ : เพจโรงเรียนนักเดินป่า อุทยานแห่งชาติดอยภูคา shorturl.at/ewHNS