ย้อนตำนาน "ลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ" สุโขทัยเมืองมรดกโลก

ลอยกระทงที่ไหนดี แนะที่นี่ งานประเพณี "ลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ จังหวัดสุโขทัย" เริ่มจัดขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2520 ณ บริเวณอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ลำดับขั้นตอนของงานเริ่มต้นด้วยการทำพิธีบวงสรวงพระแม่ย่า หน้าศาลากลางจังหวัดสุโขทัย จากนั้น เคลื่อนขบวนไปประกอบพิธีสดุดีบูรพกษัตราธิราชและบรรพชนสุโขทัย ณ บริเวณลานพระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนรามคำแหงมหาราช อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย โดยการจัดงานครั้งนี้ได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศเป็นจำนวนมาก

ภายหลังจากความสำเร็จในการจัดงานประเพณี "ลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ จังหวัดสุโขทัย" ในครั้งแรก การจัดงานประเพณีดังกล่าวได้รับการสืบสานต่อมาจนกลายเป็นงานเทศกาลประจำปีระดับจังหวัดและระดับประเทศ ซึ่งมีผู้สนใจเข้าร่วมงานมากขึ้นตามลำดับ กิจกรรมต่าง ๆ ที่จัดขึ้นภายในงานจึงมีการปรับปรุงและเปลี่ยนแปลงให้เหมาะสมในแต่ละปี
 

ต่อมาการจัดงานประเพณี "ลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ จังหวัดสุโขทัย" มีการจัดกิจกรรมเพิ่มมากขึ้น เช่น พิธีรับรุ่งอรุณแห่งความสุข ด้วยการทำบุญตักบาตร จากนั้น พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ เจริญชัยมงคลคาถา ประพรมน้ำพระพุทธมนต์ และบวงสรวงบุรพกษัตริย์สมัยสุโขทัยในช่วงเช้า ต่อมาช่วงสายมีพิธีเปิดงาน ต่อด้วยการประกวดกระทง โคมชัก โคมแขวน พนมหมากพนมดอกไม้ กิจกรรมเล่านิทานพื้นบ้านด้วยสำเนียงสุโขทัย การแข่งขันกลองยาวกลองมังคละ การแข่งขันกีฬาพื้นบ้าน การแสดงกระบี่กระของ การสาธิตมวยคาดเชือก ช่วงเย็นมีการแสดงดนตรีไทย กิจกรรมข้าวขวัญวันเล่นไฟ กิจกรรมประเพณีการปั่นฝ้ายทอผ้าจุลกฐิน และการแสดงแสง เสียง วันต่อมา มีกิจกรรมคล้ายวันแรก แต่ในช่วงเช้าจะมีกิจกรรมขบวนแห่ผ้าจุลกฐิน และถวายจตุปัจจัยต่อด้วยขบวนแห่พระเวสสันดร และมีการเทศน์มหาชาติแบบโบราณ 13 กัณฑ์

ในช่วงเช้าของวันสุดท้ายจะมีกิจกรรมขบวนอัญเชิญพระประทีป กระทงพระราชทานแห่รอบเมืองสุโขทัย ช่วงสายมีกิจกรรมประกวดและจัดแสดงสาธิตพระประทีและกระทงพระราชทานของพระบรมวงศานุวงศ์ระบำสุโขทัย บวงสรวงพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ศิลปวัฒนธรรมต่าง ๆ ช่วงบ่ายมีขบวนอัญเชิญพระประทีป กระทงพระราชทาน

ขบวนแห่ประเพณีวัฒนธรรมจาก 9 อำเภอในจังหวัดสุโขทัย และขบวนกิจกรรมประกวดแข่งขันต่าง ๆ เข้าสู่บริเวณสระน้ำวัดสระศรี ช่วงเย็นมีการจัดแสดงดนตรีไทย และมอบรางวัลแก่ผู้ชนะการประกวดในกิจกรรมต่าง ๆ ต่อด้วยกิจกรรมข้าวขวัญวันเล่นไฟ การแสดงประกอบแสง เสียง กิจกรรมอาบน้ำเพ็ง การเล่นสักวา พิธีเผาเทียน กิจกรรมตำนานเรือท้าวศรีจุฬาลักษณ์ พิธีอัญเชิญพระประทีป และกระทงพระราชทานลงลอยเป็นปฐมฤกษ์ ณ สระน้ำวัดสระศรีและสิ้นสุดงานด้วยกิจกรรมการแสดงพลุตะไล ไฟพะเนียงอย่างยิ่งใหญ่ ซึ่งกิจกรรมทั้งหมดนี้จัดขึ้นภายในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย และจัดอย่างต่อเนื่องมาจนถึง

ปัจจุบันงานประเพณี "ลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ จังหวัดสุโขทัย" ถือเป็นงานเทศกาลระดับชาติที่จัดขึ้นภายใต้ความร่วมมือของหน่วยงานภาครัฐและเอกชน ซึ่งได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศที่เข้ามาร่วมกิจกรรมอย่างหนาแน่นทุกปี ถือเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวภายในประเทศ ก่อให้เกิดการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ทั้งยังเป็นการสร้างงานสร้างรายได้แก่ชุมชน และนำไปสู่การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานอื่น ๆ ภายในจังหวัดสุโขทัย เช่น ระบบคมนาคมขนส่ง และวิสาหกิจชุมชน เป็นต้น โดยในแต่ละปีมีการคาดการณ์ว่าการจัดงานเทศกาลนี้เพียงเทศกาลเดียวทำให้เงินหมุนเวียนสะพัดหลายร้อยล้านบาท และที่สำคัญทศกาลดังกล่าวได้ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องยาวนานจนถึงปัจจุบันได้ 44 ปีแล้ว นับเป็นงานเทศกาลที่เป็นเอกลักษณ์และสร้างชื่อเสียง ตลอดจนความภาคภูมิใจให้แก่ชาวสุโขทัยและชาวไทยทั้งประเทศ

สำหรับปีนี้จังหวัดสุโขทัยจัดงาน "ลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ" 2564 ตั้งแต่วันนี้ -20 พฤศจิกายน 2564 แบบเน้นเทศกาลประเพณี ประดับไฟ ไม่มีร้านขายอาหาร / ของที่ระลึก มีแต่ร้านขายกระทงจากชาวบ้านเท่านั้น และจำกัดคนเข้าร่วมงานวันละ 15,000 คนผู้เข้าร่วมงานจะต้องลงทะเบียนก่อนเข้างาน และมาจาก 23 จังหวัดเข้มงวด จะต้องมีผลตรวจ ATK (จากสถานพยาบาล)เท่านั้น และฉีดวัคซีนมาแล้ว 2 เข็ม ส่วนจังหวัดนอกพื้นที่เข้มงวด หรือคนสุโขทัย ต้องลงทะเบียนและฉีดวัคซีน 2 เข็ม

ข้อมูล-ภาพ : กรมศิลปากร / การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย