"เครื่องเขิน"เสริมใยหางม้า ภูมิปัญญาดั้งเดิมชาวพุกาม | คมชัดลึก

 "ที่จริงมันก็มีหลายร้านในพุกาม แต่ร้านอุบาเนียน (U BA NYEIN) จะได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวมากที่สุด โดยเฉพาะคนไทยจะนิยมมาร้านนี้กันมาก จนเจ้าของร้านและเด็กในร้านสามารถพูดภาษาไทยได้คล่องแล้ว ก็เป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งในการดึงดูดลูกค้าเข้าร้านด้วย" สมชาย หรือชาย แสง เรียล ไกด์ชาวไทยใหญ่ เผยเคล็ดลับการดึงลูกค้าของร้านอุบาเนียน ผลิตและจำหน่ายผลิตภัณฑ์หัตถกรรมเครื่องเขินในเมืองพุกาม สหภาพเมียนมาร์

 เขาบอกว่า ความน่าสนใจของร้านนี้ ไม่เพียงเป็นร้านที่ผลิตและจำหน่ายผลิตภัณฑ์เครื่องเขินโบราณ สูตรต้นตำรับที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษเท่านั้น แต่ยังมีการโชว์ขั้นตอนการผลิตอย่างละเอียดให้นักท่องเที่ยวชมอีกด้วย ในขณะที่ร้านอื่นๆ ส่วนใหญ่จะผลิตจากที่อื่นแล้วนำมาจำหน่ายที่ร้านเท่านั้น ทำให้ไม่ได้รับความสนใจจากลูกค้าเท่าที่ควร

 "จุดเด่นที่เป็นเอกลักษณ์ของเครื่องเขินที่นี่ ของแท้จะทำจากไม้ไผ่แล้วเสริมใยด้วยหางม้าเพื่อความแข็งแรง แต่ต้องซื้อที่ร้านเท่านั้นนะ เพราะถ้าซื้อจากเด็กๆ ที่นำมาเร่ขายอาจจะได้ของปลอม คือทำจากกระดาษแข็ง แค่มองด้วยตาเปล่าจะดูไม่ออกเลยว่าของแท้หรือของเทียม เพราะลวดลายสีสันต่างๆ เหมือนกันมาก จึงแนะนำให้เลือกหาซื้อตามร้านดีกว่า แม้ว่าจะแพงหน่อยก็ตาม ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับความนิยมจากลูกค้าส่วนใหญ่ก็จะเป็นที่รองแก้ว ขวดโหล แจกันใส่ดอกไม้ กล่องทิชชู ที่เขี่ยบุหรี่" ไกด์คนเดิมแนะนำ

 ขณะที่ ทวีศักดิ์ สุทิน นายกสมาคมการค้าผู้ผลิตปุ๋ยไทย มีโอกาสเยี่ยมชมกระบวนการผลิตเครื่องเขินของร้านอุบาเนียน ระหว่างนำคณะกรรมการบริหการสมาคมเดินทางเยือนสหภาพเมียนมาร์ กล่าวยอมรับว่า เป็นศิลปหัตถกรรมโบราณของเมียนมาร์ที่มีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์เฉพาะ ทั้งในเรื่องความสวยงาม การวาดลวดลายที่ละเอียดประณีต โดยเฉพาะการเสริมด้วยหางม้าจะเพิ่มความแข็งแกร่งมากขึ้น ในขณะที่เครื่องเขินที่พบเห็นทั่วไปจะสานด้วยไม้ไผ่อย่างเดียว

 "ยอมรับว่าทึ่งมาก สวยงามจริงๆ เครื่องเขินที่เชียงใหม่บ้านเราก็ไม่งดงามเท่านี้ ผมก็ซื้อมาหลายชิ้นเหมือนกัน มีทั้งที่เขื่ยบุหรี่ แจกันใส่ดอกไม้ กล่องใส่กระดาษทิชชู ที่รองแก้วน้ำ ราคาค่อนข้างแพงกว่าบ้านเราเมื่อเทียบชิ้นต่อชิ้นที่เหมือนกัน แต่ก็สวยกว่ามาก มีทั้งแต่ไม่กี่ร้อยจ๊าด จนถึงหลักแสนจ๊าด (อัตราแลกเปลี่ยน 1 บาทต่อ 28 จ๊าด)" ทวีศักดิ์ยืนยัน

 ส่วนวิธีการทำเครื่องเขินโดยสังเขป เริ่มจากสานไม้ไผ่เป็นรูปทรงภาชนะตามต้องการเสริมด้วยหางม้า แล้วลงสมุก (ดินสอพองผสมน้ำ) รอจนแห้งแล้วลงรักควักลาย นำใบข่อยมาขัดให้เรียบ ลงสมุก (ดินสอพองผสมน้ำ) แล้วเช็ด ทำซ้ำสัก 2-3 ครั้ง จากนั้นจึงตกแต่งให้งดงาม ปัจจุบันมีการใช้แล็กเกอร์ลงเงาแทนการลงรักและมีการนำไม้สักมากลึงเป็นรูปภาชนะแทนการสานไม้ไผ่

 "เครื่องเขิน" ไม้ไผ่เสริมหางม้าของชาวเมืองพุกาม สหภาพเมียนมาร์ นับเป็นหัตถกรรมต้นตำรับโบราณขึ้นชื่อที่เต็มไปด้วยฝีมือทางด้านศิลปะอันทรงคุณค่าที่หาชมได้ยากในปัจจุบัน

"สุรัตน์ อัตตะ"