"ดอกดาวเรือง"มีสรรพคุณทางยา | คมชัดลึก

      ขณะนี้ทั่วประเทศ ดอกดาวเรืองกำลังบานสะพรั่งเพื่อน้อมส่งเสด็จพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ซึ่งในแง่สรรพคุณของดาวเรือง สามารถนำมารับประทานได้ และมีฤทธิ์ทางยา โดยเฉพาะช่วยบำรุงสายตา 

    ดร.ภญ.สุภาภรณ์ ปิติพร รองผู้อำนวยการด้านการแพทย์แผนไทย รพ.เจ้าพระยาอภัยภูเบศร เคยให้สัมภาษณ์คมชัดลึกว่า ดาวเรือง ช่วยปกป้องดวงตา โดยนำดอกดาวเรืองไปต้มน้ำกินหรืองชงในน้ำร้อนจัดกิน สามารถกินได้ทั้งน้ำและเนื้อ โดยสารสีเหลืองในดาวเรืองคือสารลูทีน ซึ่งเป็นสารชนิดเดียวกับที่มีอยู่มากบริเวณจุดโฟกัสของจอประสาทตา ช่วยดูดซับแสงสีฟ้าและแสงยูวี จากงานวิจัยพบว่าผู้ที่มีสารลูทีนและซีแซนทีสะสมที่จอประสาทตามาก จะมีความเสี่ยงต่ำที่จะเกิดต้อกระจกและโรคจอประสาทตาเสื่อม 

     ภญ.กฤติยา ไชยนอก สํานักงานขอมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตรมหาวิทยาลัยมหิดล เผยแพร่บทความ"ปลูกดาวเรืองดวยน้ําตาไหลริน...นอมสงเสด็จพระภูมินทรสูสวรรคาลัย"ในเวบไซต์สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลตอนหนึ่งว่า ดาวเรืองใหญ (Marigold) เปนไมลมลุก สูง 15 - 60 ซม. ใบประกอบแบบขนนก เรียงตรงขาม ใบยอยรูปวงรี ขอบใบหยักฟนเลื่อย ดอกชอออกที่ปลายกิ่ง ดอกยอยมี2 ลักษณะ คือ ดอกไมสมบูรณเพศอยูรอบนอกจํานวน มากสีเหลืองหรือเหลืองสม ลักษณะคลายลิ้นบานแผออก ซอนกันหลายชั้น ปลายมวนลง ดอกสมบูรณเพศมี ลักษณะเปนหลอดเล็กๆ จํานวนมาก รวมกลุมอยูบริเวณกลางชอดอก ผลเปนผลแหง ไมแตก

      สรรพคุณ แผนโบราณระบุวา ตน ขับลมในลําไสแกปวดทอง แกจุกเสียด ใบ แกฝหนอง ดอก แกปวดฟน แกตาเจ็บ บํารุงตับ ขับรอน ขับลม ละลายเสมหะ แกเวียนหัว แกตาแดงตาเจ็บเนื่องจากลมและไฟ แกแผลมีหนอง ขับ ของเสีย

     สารสําคัญที่พบในดอกดาวเรืองเปนสารใหสีในกลุมแคโรทีนอยดคือ ลูทีน (lutein) พบประมาณ 88% และซีแซนทีน (zeaxanthin) พบประมาณ 5% ซึ่งทั้ง2 ชนิดเปนแคโรทีนอยดที่ไมสามารถเปลี่ยนเปน วิตามินเอในรางกายได เรียกกลุมยอยนี้วา แซนโทฟลล นอกจากนี้ยังพบสารสําคัญในกลุมฟลาโวนอยด์, เทอพีนอยด์ และสเตรอยด์ ซึ่งมีฤทธิ์ทางเภสัช วิทยามากมาย 

        การใชในอาหารและผลิตภัณฑเสริมอาหาร ดอกดาวเรืองเปนดอกไมที่สามารถนํามารับประทานไดซึ่งอาจนํามาโรยในสลัด ทําเปนเมี่ยงดอกไม ยําดอกไมหรือนํามาชุบแปงทอด นอกจากนี้ ยังนิยมนําน้ําคั้นจากสวนดอกที่มีสีเหลืองสมมาแตงสีใหกับอาหาร เครื่องดื่ม และขนมของหวานตางๆ เนื่องจากมีความปลอดภัยสูง แตสิ่งที่ตองระมัดระวังเปนพิเศษสําหรับการ นําดอกดาวเรืองมาใชกับอาหารก็คือ ควรเปนดอกดาวเรืองที่ไมใชยาฆาแมลงหรือเปนดอกดาวเรืองที่ปลูกเอง เพื่อหลีกเลี่ยงสารพิษจากยาฆาแมลงที่อาจปนเปอนมาได

     นอกจากนี้ ยังมีผลิตภัณฑเสริมอาหารที่ใชเพื่อการ บํารุงสายตา ซึ่งมีสวนประกอบของสารลูทีนและซีแซนทีนดวย เนื่องจากลูทีนและซีแซนทีนมีบทบาทสําคัญใน การปกปองดวงตา โดยเชื่อวาสารประกอบทั้งสองนี้ ทําหนาที่เปนสารตานออกซิเดชันเพื่อปองกันเซลลรับแสง จากอนุมูลอิสระที่เซลลสรางขึ้นเนื่องมาจากมีปริมาณออกซิเจนสูง และจากการถูกแสง และยังเชื่อวาสารประกอบทั้งสองนี้มีหนาที่ในการกรองคลื่นแสงสีฟาที่ เปนคลื่นแสงที่มีพลังงานสูง โดยมีการประมาณวาจะสามารถกรองคลื่นแสงสีฟาลงไดถึง 40% กอนที่แสงจะตก ถึงแมคูลา ซึ่งเปนจุดโฟกัสของดวงตา เนื่องจากลูทีนและซีแซนทีนจะมีแถบดูดกลืนแสง อยูที่ใกลๆ สวนปลายของแถบสีที่คนมองเห็นคือสวนปลายที่เปน สีฟาถึงสีมวง ทําใหมีคุณสมบัติในการกรองคลื่นแสงสีฟาไดดีดังนั้นจะสามารถลดสภาวะความเครียด ออกซิเดชันตอจอประสาทตาไดอยางมีนัยสําคัญ   

       ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่นาสนใจ การศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของดอกดาวเรืองมีเปนจํานวนมาก โดยพบวาดาวเรืองมีฤทธิ์ตานอนุมูล อิสระ ยับยั้งการแบงตัวของเซลลมะเร็งหลายชนิด มีฤทธิ์ขับพยาธิตัวกลม และยับยั้งการวางไขของพยาธิดังกลาว ตานอาการซึมเศรา ชวยให หลับ คลายความกังวล ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียหลายชนิด ตานเบาหวานลดไขมัน ฆาแมลง กําจัดยุง ตาน อักเสบ และบรรเทาปวด แมวาการศึกษาทั้งหมดจะยังอยูในระดับเซลลและหลอดทดลอง แตก็นับวา ดอกดาวเรืองและสารสําคัญตางๆ มีแนวโนมที่ดีในการนํามาพัฒนาเปนผลิตภัณฑเสริมอาหารหรือผลิตภัณฑที่ จะชวยบรรเทาอาการของโรคตางๆ ไดในอนาคต แมพอจะไมไดอยูกับเราแลว แตคําสอนของทานจะยังคงอยูตลอดไป เพื่อใหเราทุกคนไดนอมนํามา ปฏิบัติเพื่อใหเกิดประโยชนกับทั้งตนเอง ผูอื่น และประเทศชาติของเราคะ