"หอบจากอารมณ์"โรคที่อ.จุฬาฯป่วยหลังภาพล็อคคอนิสิตออกสื่อ | คมชัดลึก

       ศ.นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา อาจารย์สาขาประสาทวิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายว่า เป็นอาการที่มีการหายใจเร็วและลึก แยกเป็น 1.เป็นอาการของคนที่มีอารมณ์ผิดปกติ กังวล และอื่นๆ จะออกมาเป็นครั้งคราว เฉียบพลันได้ แสดงออกมาในรูปของการหายใจดังกล่าวเมื่อหายใจเร็วก็จะทำให้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ถูกขับออกไป ดังนั้น จะทำให้เส้นเลือดในสมองมีการหดตัวบ้าง ทำให้มีอาการเหมือนคล้ายจะเป็นลม ภาวะดังกล่าวจะเห็นกันทั่วไปที่ให้หายใจในถุง เพื่อจะทำให้ระดับคาร์บอนไดออกไซด์กลับมา พบในกรณีวิตกกังวล มีความหดหู่ซึมเศร้า 

       2.อีกภาวะหนึ่งเกิดจากการที่มีความผิดปกติของร่างกายในเลือดเป็นกรดจึงต้องพยายามปรับสมดุลโดยการหายใจเร็วและลึกเช่นในคนที่เป็นเบาหวานและมีภาวะน้ำตาลสูงและมีสารคีโตนสูง และในกรณีที่ได้รับสารพิษ 3.ในอีกภาวะหนึ่งคือมีความผิดปกติของสมองที่ระดับใจกลางสมองต่อกับก้านสมองส่วนบนจะทำให้มีการหายใจเร็วและลึกได้ และ4.มีการติดเชื้อในปอดหรือมีโรคปอดเรื้อรังก็ทำให้มีการหายใจเร็วเพื่อพยายามนำออกซิเจนเข้าร่างกาย

     ผศ.พญ.ธนิตา หิรัญเทพ ได้เขียนบทความ เรื่อง "โรคหอบจากอารมณ์ (Hyperventilation Syndrome)เผยแพร่ในเวบไซต์ของภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดลไว้ดังนี้ 

     โรคหอบจากอารมณ์คืออะไร

    คือ การที่ผู้ป่วยมีอาการหายใจหอบเร็วและลึกอยู่นาน จนทำให้เกิดความผิดปกติของค่าสารเคมีในเลือด ทำให้มีอาการต่างๆ ทางร่างกายติดตามมา อาการดังกล่าว มักสัมพันธ์กับภาวะวิตกกังวล หรือได้รับความกดดันทางจิตใจ ก่อนหน้าที่จะมีอาการ ซึ่งอาการดังกล่าว เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว และไม่มีอันตรายถึงแก่ชีวิต หากไม่ได้เกิดจากสาเหตุทางกายอื่นๆ

    ลักษณะอาการและสาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากอะไร

ลักษณะอาการที่เกิดขึ้น ผู้ป่วยจะมีอาการหายใจหอบเร็ว บ่นหายใจลำบาก หน้ามืด เวียนศีรษะ ใจสั่น อาจพบอาการเกร็ง มือจีบ และอาจมีอาการชาบริเวณรอบปากและนิ้วมือได้ ซึ่งอาการดังกล่าวเกิดจากปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดลดลง ทำให้เกิดการหดตัวของเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย โดยเฉพาะที่สมอง รวมทั้งมีการลดลงของค่าแคลเซียมที่เป็นตัวออกฤทธิ์ในเลือดลดลงด้วย 

     อาการดังกล่าว มักสัมพันธ์กับภาวะวิตกกังวล โดยก่อนเกิดอาการอาจพบว่า ผู้ป่วยมักมีปัญหากดดันจิตใจอย่างเห็นได้ชัด เช่น ทะเลาะกับคนใกล้ชิด หรือที่ทำงาน หรือมีปัญหาการเรียน ต้องสอบ เป็นต้น

    อย่างไรก็ตาม อาการดังกล่าว อาจคล้ายคลึงกับอาการหอบจากสาเหตุทางกายได้หลายสาเหตุ เช่น โรคหอบหืด (asthma) ภาวะหัวใจขาดเลือด ภาวะเป็นกรดในเลือดจากเบาหวาน (diabetic ketoacidosis) และอื่นๆ ดังนั้น ผู้ป่วยจึงต้องได้รับการซักประวัติ การตรวจร่างกาย และส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการที่จำเป็น เพื่อให้ได้รับการวินิจฉัยและการดูแลที่ถูกต้องตามสาเหตุต่อไป

    วิธีการรักษา

    รักษาอาการหายใจหอบ โดยการให้หายใจโดยใช้หน้าท้องซึ่งจะทำให้หายใจช้าลง อาการหายใจลำบากและอาการอื่นๆ บรรเทาลง เดิมจะนิยมให้หายใจในถุงกระดาษที่ครอบทั้งปากและจมูกแต่ปัจจุบันจะไม่ค่อยใช้กันแล้ว เนื่องจากไม่ได้ผลมากนักและหากผู้ป่วยมีภาวะทางกายที่อันตรายและมองข้ามเช่น หัวใจขาดเลือด น้ำท่วมปอดหรือโพรงเยื่อหุ้มปอดมีอากาศอาจเป็นอันตรายได้

    ดังนั้นการใช้วิธีการหายใจในถุงกระดาษจะทำต่อเมื่อแพทย์ได้ตรวจแล้วว่าอาการหายใจหอบไม่ได้เป็นจากภาวะทางร่างกายที่อาจเป็นอันตราย ผู้ป่วยที่มีอาการหายใจหอบและยังไม่ได้พบแพทย์มาก่อนไม่ควรใช้วิธีการนี้ หากผู้ป่วยหายใจทางหน้าท้องไม่ได้ หรือให้หายใจแล้วยังไม่ดีขึ้น แพทย์อาจให้กินยากลุ่มยาคลายกังวล จะช่วยให้อาการหายใจหอบทุเลาลง แต่หากผู้ป่วยไม่สามารถกินยาได้ แพทย์อาจพิจารณาให้ยาฉีด ซึ่งจะออกฤทธิ์ได้รวดเร็ว

   มักพบในกลุ่มบุคคลใด

อาการดังกล่าวพบบ่อยในผู้ป่วยหญิง วัยเรียน ถึงผู้ใหญ่ตอนต้น ก่อนเกิดอาการมักมีปัญหากดดันจิตใจ แต่ควรระมัดระวังในผู้ป่วยที่มีอายุมาก มีโรคประจำตัวอยู่เดิม หรือบุคลิกเดิมของผู้ป่วยไม่มีปัญหาในการปรับตัวกับภาวะกดดันมาก่อน หรือผู้ป่วยที่มีอาการโดยที่ไม่มีปัญหากดดันที่ชัดเจน ซึ่งอาการดังกล่าวอาจเกิดจากสาเหตุทางกายที่กล่าวไปข้างต้น

   ถือว่าเป็นโรคที่อันตรายร้ายแรงหรือไม่

ผู้ป่วยควรได้รับการอธิบายเพื่อเข้าใจถึงกลไกการเกิดอาการ รวมทั้งได้รับความมั่นใจว่าอาการดังกล่าวไม่เป็นอันตรายถึงแก่ชีวิต และควรให้มาติดต่อรักษากับแพทย์ตามนัด

    ต้องมีการบำบัดหรือรักษาอาการทางจิตหรือไม่

ผู้ป่วยควรได้รับคำแนะนำเกี่ยวกับการปฏิบัติตัวที่เหมาะสมเมื่อเกิดอาการ และ เนื่องจากอาการหอบทางอารมณ์ มักสัมพันธ์กับความตึงเครียดที่เกิดขึ้น ดังนั้นผู้ป่วยควรได้รับคำแนะนำเกี่ยวกับ การรับมือและการแก้ไขสาเหตุของความตึงเครียด รวมทั้งและได้รับการดูแลด้านจิตใจ เพื่อให้ปรับตัวในการรับมือกับความเครียดได้ดีขึ้น

    สามารถนำไปสู่โรคอื่นได้หรือไม่

ในผู้ป่วยที่สุขภาพร่างกายแข็งแรงดี อาการดังกล่าว จะไม่ได้นำไปสู่โรคอื่นๆที่อันตรายร้ายแรง

    ผู้ป่วยโรคหอบจากอารมณ์จำเป็นต้องพกบัตรประจำคัวผู้ป่วยหรือไม่

การพกบัตรประจำตัวผู้ป่วย จะได้ประโยชน์ในแง่การได้รับความสะดวกเมื่อไปติดต่อกับทางโรงพยาบาล และในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการมาก ไม่สามารถให้ข้อมูลได้

    ผู้ป่วยต้องนำอุปกรณ์ใดติดตัวบ้างเมื่อเกิดอาการกะทันหัน

ผู้ป่วยที่สามารถใช้วิธีการฝึกหายใจโดยใช้หน้าท้องให้ช้าลงในการลดอาการหอบหายใจเร็ว ไม่จำเป็นต้องพกอุปกรณ์ใดๆ

     ว่าที่ร.ต.การันต์ ศรีวัฒนบูรพา หัวหน้างานกลุ่มสารนิเทศและประชาสัมพันธ์ สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ(สพฉ.) แนะนำว่า การปฐมพยาบาลเบื้องต้นสำหรับผู้ที่มีอาการนี้หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าหอบมือจีบ คือ ต้องเพิ่มปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ให้กับผู้ป่วย เนื่องจากผู้ป่วยจะมีก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดลดลง โดยควรหาถุงให้ผู้ป่่วยสวมหายใจ จะทำให้ผู้ป่วยสามารถหายใจเอาก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่ตัวเองหายออกมากลับเข้าไปได้ เพราะในภาวะที่ผู้ป่วยมีอาการเกิดขึ้นเป็นเรื่องยากที่จะหาก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากที่อื่น