สัตว์เลี้ยง -‘สุนัข-แมว’ จดจำได้แค่ไหน?

                   ‘สุนัข-แมว’ จดจำได้แค่ไหน? สัตว์เลี้ยงเช่นสุนัขและแมวจดจำตำแหน่งชามอาหารของตัวเองได้ แต่พวกมันจะจำรายละเอียดต่างๆ ในแต่ละวันได้ดี (หรือแย่) แค่ไหนกัน? ผู้เชี่ยวชาญบอกว่า ขึ้นอยู่กับว่า ความจำเหล่านี้มีประโยชน์ต่อสัตว์อย่างไรบ้าง ตัวอย่างเช่น ความเข้าใจในการเคลื่อนย้ายสิ่งของพื้นฐาน ช่วยในการคุ้ยเขี่ยขยะ หากใครสักคนเดินผ่านถังขยะแล้วโยนแฮมเบอร์เกอร์ลงถัง คุณอาจไม่เห็นแฮมเบอร์เกอร์ แต่สุนัขรู้ว่ามีแฮมเบอร์เกอร์อยู่ และจะมองหาจากตำแหน่งที่มองเห็นครั้งสุดท้าย ยิ่งถ้ามีอาหารเข้ามาด้วยแล้ว สุนัขจะยิ่งจำแม่น

                   นอกจากนั้น สุนัขยังใช้ความจำระยะยาวในการจดจำเทคนิคต่างๆ เช่น หมุนตัวตามคำสั่ง เป็นไปได้ว่าเมื่อเวลาผ่านไป สุนัขที่มีสัมพันธ์ใกล้ชิดกับมนุษย์ (นั่นคือตอบสนองต่อคำสั่งเสียง) จะได้ประโยชน์เพื่อดำรงชีวิตสืบทอดลูกหลานต่อไป โมนิก ยูเดลล์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านสัตวศาสตร์จากมหาวิทยาลัยรัฐออริกอนของสหรัฐ บอกว่า สุนัขจำสิ่งต่าง ๆ ได้เป็นเวลานาน แต่สิ่งที่จดจำและระยะเวลานั้นเกี่ยวข้องกับบริบทโดยรอบด้วย หากเจ้าของสุนัขไปรับใช้ทหาร สุนัขจะจำเจ้าของได้อีกหลายปี ชี้ว่าสายสัมพันธ์ระหว่างเจ้าของมีความสำคัญต่อสุนัข แต่ถ้าคุณถามว่า “ลูกบอลอยู่ไหน?” พวกมันอาจจะลืมภายในไม่กี่นาที

                   ทีนี้มาดูความจำของแมวบ้าง แมวก็เหมือนกับสุนัขที่มีความสามารถในการจดจำรายละเอียดต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับการดำรงชีวิต อย่างเช่น แมวมีความจำดีเมื่อออกล่าหาอาหาร จากการทดลอง 2 ครั้งเมื่อเดือนม.ค. พบว่า แมวเกือบ 50 ตัวจำได้ว่าชามที่ใส่อาหารอยู่ที่ไหน แม้พวกมันจะอยู่นอกห้องทดลองเป็นเวลาราว 15 นาทีก็ตาม ผลลัพธ์ชี้ว่า แมวมีความจำระยะสั้นที่แปลงข้อมูลเกี่ยวกับ “สถานที่” และ “สิ่งของ” ในเวลาอันสั้น อย่างน้อยที่สุดเมื่อมีอาหารร่วมด้วย

                  งานวิจัยอีกชิ้นหนึ่งที่เผยแพร่ในวารสาร “แอพพลาย แอนิมอล บีแฮฟวิเออร์ ไซแอนซ์” เมื่อปี 2551 เปิดเผยว่า แมวมีความจำด้านตำแหน่งที่ดี มันรู้ว่า ถ้วยชามที่มันกินข้าวคือถ้วยไหน ท่ามกลางถ้วยอีกหลายใบที่วางเรียงอยู่ในตู้ อย่างไรก็ตาม แมวที่อายุแก่กว่ามักจะพลาดกว่าแมวที่อายุน้อยกว่า ยิ่งอายุมากขึ้นเท่าไร ความจำก็ยิ่งลดน้อยลงเท่านั้น ซึ่งความจำชนิดนี้ช่วยให้แมวรู้ตำแหน่งหาเหยื่อได้ ไม่ว่าคืนนั้นจะออกลาดตระเวนหาอาหารหรือไม่

                   ยูเดลล์ กล่าวว่า เป็นเรื่องยากในการวัดความจำในสัตว์ทั้งสองชนิดนี้ เหมือนกับถามว่า เกิดอะไรขึ้นในสมองของสัตว์ แต่เรามองไม่เห็นจึงต้องใช้พฤติกรรมเพื่อตีความว่า สมองสั่งการอะไรบ้าง ยิ่งนักวิทยาศาสตร์ค้นหาด้านความจำของสัตว์เท่าไร ยิ่งเป็นผลดีมากขึ้นเท่านั้น เพราะนักวิจัยบางคนเริ่มใช้สุนัขเป็นโมเดลศึกษาความสูงวัยของมนุษย์ โรคสมองเสื่อม และอัลไซเมอร์ ซึ่งยูเดลล์บอกว่า เราต้องเข้าใจว่า สุนัขมีความสามารถในการจดจำอะไร เพื่อดูว่า มันเสื่อมไปตามเวลาอย่างไรบ้าง