“อโรวานา” ปลาสวยงาม ประดับตู้เลี้ยงคนเงินหนา | คมชัดลึก

เรื่องราวของ "อโรวานา” หรือที่บ้านเรารู้จักกันเป็นอย่างดีในนาม “ปลามังกร” นับเป็นปลาสวยงามประดับตู้ของบรรดาเหล่าเศรษฐีที่นิยมเลี้ยงกันไว้ในหลากหลายเหตุผล ทั้งเสริมบารมี เพื่อความเพลิดเพลิน คลายเครียด ก็ว่ากันไป

ทว่ามูลค่าแต่ของละตัวนั้นน่าตกใจพอสมควร เพราะค่อนข้างสูงมากอยู่ระดับหลักพันยันหลักแสน ตามแต่ลักษณะเด่นของแต่ละตัว ดังที่ รศ.ดร.พีรเดช ทองอำไพ เคยข้อสังเกตไว้ว่า การเพาะเลี้ยงปลาชนิดนี้น่าจะเป็นอีกธุรกิจหนึ่งที่น่าสนใจ เพราะที่เลี้ยงกันอยู่ในบ้านเราขณะนี้ส่วนใหญ่นำเข้าจากต่างประเทศ ส่วนปลาของไทยเราเองสีจะไม่ค่อยสวย ที่รู้จักกันคือ ปลาตะพัดสีเขียว ตะพัดสีเงิน

สำหรับอโรวานานิยมนำเข้ามาเลี้ยงกันเป็นพวกสีทอง จากมาเลเซียจึงเรียกทองมาเลเซีย ซึ่งราคาแพงมาก แต่ถ้าเป็นปลาที่นำเข้ามาจากอินโดนีเซียราคาจะย่อมเยาลงมา เรียกทองอินโดนีเซีย

ที่ผ่านมาการเพาะพันธุ์ปลาอโรวานานี้ โดยทั่วไป รศ.ดร.พีรเดช บอกว่า จะเพาะเลี้ยงกันตามธรรมชาติ คือปล่อยให้อยู่รวมกันหลายตัวเป็นฝูงในบ่อขนาดใหญ่ แล้วให้จับคู่ผสมพันธุ์กันเอง ที่ต้องทำอย่างนี้เพราะยังไม่มีวิธีแยกเพศปลาที่ชัดเจนจึงต้องปล่อยให้อยู่รวมกันหลายตัวเพื่อสร้างโอกาสให้ผสมพันธุ์

จะว่าไปแล้วก็มีปัญหาตามมาคือ บางครั้งปลาเหล่านี้จะมีนิสัยก้าวร้าวและสร้างอาณาเขตของตัวเอง อีกอย่างคือไม่สามารถกำหนดสัดส่วนที่เหมาะสมระหว่างตัวผู้และตัวเมียได้ ซึ่งในเมืองไทยเราที่ผ่านมาก็มีความพยายามเพาะเลี้ยงปลาอโรวานาเช่นกัน แต่ก็ยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร

ทำไมไม่ประสบผลสำเร็จ จุดนี้กลายเป็นโจทย์ให้นักวิจัยหาทางแก้ปัญหาโดยทีมนักวิจัยศูนย์วิจัยโรคสัตว์น้ำ คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นำโดย รศ.ดร.นันทริกา ชันซื่อ หรือหมอหนิ่ง  ผอ.ศูนย์ ใช้วิธีการตรวจสอบทางดีเอ็นเอใช้แยกเพศปลาให้ได้แม่นยำเพื่อจัดสัดส่วนปลาที่จะปล่อยลงในบ่อได้เหมาะสม ประหยัด คุ้มทุน อีกทั้งวิธีใช้ก็ง่ายโดยไม่ทำให้ปลาช้ำหรือบาดเจ็บ เพราะเก็บตัวอย่างจากเมือกปลาหรือสิ่งขับถ่ายต่างๆ จากระบบกรองน้ำหรือจากเมือกปลาโดยตรง

โดยชุดตรวจสอบที่ว่านี้จะเป็นกล่องที่ติดตั้งในระบบกรองของตู้ปลา ซึ่งจะกรองน้ำที่มีเมือกและสิ่งขับถ่ายของปลาที่ถูกดูดเข้าผ่านช่องกรองทำให้เมือกและสิ่งขับถ่ายติดอยู่กับแผ่นใยแก้วภายในกล่อง แล้วนำแผ่นใยนี้มาวิเคราะห์ต่อว่าเป็นเพศผู้หรือเพศเมีย ตรวจวัดได้แม้กระทั่งปลายังไม่โตเต็มที่ถึงวัยเจริญพันธุ์ ที่ตอนนี้สามารถแยกเพศปลาทองมาเลเซีย และแดงอินโดนีเซียได้ 100%

วิธีนี้ รศ.ดร.พีรเดช บอกว่า ปลาไม่เครียด และเมื่อทราบเพศของปลาแล้วก็ทำให้บริหารจัดการได้ง่ายขึ้น โดยนำปลาเพศผู้กับเพศเมียมาใส่ในบ่อตามสัดส่วนที่ต้องการ ไม่จำเป็นต้องปล่อยเลี้ยงในบ่อใหญ่ครั้งละมากๆ เหมือนแต่ก่อน

กระนั้นก็ตามชุดตรวจสอบนี้นับเป็นชุดแรกของโลกที่ทำขึ้นด้วยฝีมือของคนไทย ซึ่งมีโอกาสผลิตและนำไปขายต่างประเทศได้ โดยเฉพาะประเทศที่มีการเพาะเลี้ยงปลาอโรวานามากๆ อย่างมาเลเซีย อินโดนีเซีย หรือแม้กระทั่งในเมืองไทยเราเองก็ตาม