วิสาหกิจชุมชน "ผ้าเขียนเทียน" ฝีมือ "เผ่าม้ง" แห่งแรกในโลก | คมชัดลึก

  นางประ เฟื่องฟูกิจการ ชาวบ้านดอยปุย ต.สุเทพ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ วัย 58 ปี เล่าให้ฟังว่า เดิมทีครอบครัวของตนประกอบอาชีพเพาะปลูกฝิ่นเหมือนเช่นครอบครัวม้งที่อาศัยอยู่ในบ้านม้งดอยปุยแห่งนี้ แต่ด้วยพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่เสด็จฯ เยือนและปรารภไม่ต้องการให้หมู่บ้านแห่งนี้ลดการปลูกฝิ่นและจำหน่ายฝิ่น จึงพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์จำนวน 2 แสนบาท เพื่อใช้พลิกฟื้นแผ่นดิน

 ดังนั้นครอบครัวจึงหันมาปลูกพืชผักผลไม้เมืองหนาวทำมาหาเลี้ยงชีพ เช่น ลิ้นจี่ ผัก สมุนไพร ลูกพลับ ฯลฯ ควบคู่กับการเปิดหมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงนิเวศให้นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างประเทศได้ร่วมยลโฉมความงดงามทั้งสภาพภูมิประเทศและสภาพอากาศที่หนาวเย็นตลอดทั้งปี ไม่เพียงเท่านั้น บรรพบุรุษของตนยังสรรค์สร้างอาชีพเสริมด้วยการสร้างผลงานผ้าเขียนเทียนที่เป็นเอกลัษณ์ของชนเผ่าม้งให้ควรค่าแก่การสืบทอดจนถึงปัจจุบัน

 นางประ บอกว่า ตั้งแต่จำความได้ตนก็พบเห็นพ่อแม่บรรจงวาดลวดลายบนผ้าใยกัญชงด้วยเทียน จึงซึมซับและทดลองทำมาตั้งแต่อายุ 7 ขวบ ปัจจุบันนี้อายุกว่า 58 ปีแล้ว จึงเกิดความชำนาญเป็นอย่างมาก โดยตลอดระยะเวลา 51 ปีที่ผ่านมา ทำผ้าเขียนเทียนแล้วจำนวนหลายร้อยหลายพันผืน ลวดลายไม่ต่ำกว่า 100 แบบ จำหน่ายให้นักท่องเที่ยวที่เดินทางมาเที่ยวชมบ้านม้งดอยปุยแห่งนี้

 "ผ้าแต่ละผืนต้องใช้เวลาในการวาดลวดลายไม่ต่ำกว่า 1 สัปดาห์ โดยผ้าแต่ละผืนจะมีลวดลายที่แตกต่างกันไปตามแต่ความชำนาญของผู้วาด หากเพิ่งเริ่มหัดทำใหม่ก็อาจจะทำตามลวดลายเดิม แต่หากมีความชำนาญแล้วก็จะสามารถจดจำลวดลายได้เป็นอย่างดี หรือบางครั้งก็จะมีการออกแบบลวดลายใหม่ เมื่อเสร็จสิ้นกระบวนการออกแบบและเขียนผ้าเทียนแล้วก็จะไปสู่ขั้นตอนกระบวนการย้อมสีจากธรรมชาติบนผ้าจะเป็นผ้าฝ้าย หรือผ้าใยกัญชงก็ได้ โดยส่วนใหญ่จะเป็นสีครามบนผ้าขนาด 4-5 ฟุต ใช้เวลาประมาณ 15 วัน จึงจะได้ผ้าเขียนเทียนพร้อมจำหน่าย" นางประ กล่าว

 แต่ละเดือนจะผลิตผ้าเขียนเทียนได้ 2-3 ผืน เพราะต้องใช้เวลาแต่ละขั้นตอนค่อนข้างนาน สำหรับราคาหากเป็นผ้าฝ้ายจะเฉลี่ยผืนละ 1,500 บาท หากเป็นผ้าใยกัญชงราคาจะอยู่ที่ผืนละ 1,800 บาท สาเหตุที่ทำให้ผ้าใยกัญชงราคาสูงกว่าผ้าฝ้าย เนื่องจากมีความทนทานมากกว่า โดยชาวบ้านบางรายอ้างว่ามีอายุการใช้งานยาวนานกว่า 100 ปี ยิ่งไปกว่านั้น เนื้อผ้าใยกัญชงยิ่งซักเนื้อผ้ายิ่งเหนียวนุ่ม ใส่สบายอีกด้วย

 ทั้งนี้เด็กและเยาวชนผู้ที่จะสืบทอดงานศิลปหัตถกรรมผ้าเขียนเทียนเริ่มลดน้อยลง เนื่องจากเป็นงานที่มีความละเอียดอ่อน ต้องใช้ระยะเวลานานในการทำ จึงไม่เป็นที่สนใจของวัยรุ่นมากนัก อย่างไรก็ตาม ขณะนี้โครงการขยายผลโครงการหลวงดอยปุยเข้ามาส่งเสริมการทำผ้าเขียนเทียนให้เป็นเอกลักษณ์ท้องถิ่น พร้อมกับให้มีการจดทะเบียนจัดตั้งเป็นวิสาหกิจชุมชนผ้าเขียนเทียนแห่งแรกของโลกเพื่อเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมที่สวยงามให้มีชื่อเสียงก้องโลกอีกด้วย
    
"วรัทยา ไชยลังกา"