เหยี่ยวนกกระจอกเล็ก | คมชัดลึก

 
          เนื่องจากขณะนี้ตรงกับช่วงกลางฤดูนับนกอพยพผ่านเขาดินสอ ซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีนกล่าเหยื่อนานาชนิดเป็นจุดขาย “นกป่าสัปดาห์ละตัว”จึงยังคงพาไปรู้จักกับเหยี่ยวกันต่อ ในบรรดาเหยี่ยวอพยพจำนวนมากที่สุด 6 อันดับแรกของที่นี่ ซึ่งพบในหลักหมื่นหรือแสนตัว มีถึงสามชนิดได้ชื่อว่าเหยี่ยวนกเขา แต่ไม่ใช่เหยี่ยวนกเขาทุกชนิดจะพบได้ดาษดื่นที่นี่นะครับ ในบรรดาเหยี่ยวนกเขาที่พบได้ที่นี่ ก็มีนกที่นักดูนกจำนวนมากปรารถนาจะได้เห็นอย่างเหยี่ยวนกกระจอกเล็ก (Besra) และเหยี่ยวนกกระจอกใหญ่ (Eurasian Sparrowhawk) เพราะพวกมันเป็นชนิดที่พบได้ไม่บ่อย แม้จะมีจำนวนพอสมควรในเมืองไทย แต่ก็หาโอกาสเห็นตัวชัดๆ ได้ไม่ง่ายเลย อ่านมาถึงตรงนี้ หลายคนอาจมีคำถามว่า “เหยี่ยวนกเขา” กับ “เหยี่ยวนกกระจอก” ต่างกันอย่างไร

          หากอิงจากชื่อไทย คงต้องบอกว่าไม่แตกต่างครับ “เหยี่ยวนกเขา” น่าจะถูกเรียกเช่นนี้เพราะพวกมันมีหางที่ค่อนข้างยาวคล้ายของนกเขาส่วนใหญ่ ขนาดตัวค่อนข้างเล็ก ดูเผิน ๆ ขณะบินผ่านอาจเข้าใจว่าเป็นนกเขา แทนที่จะเป็นนกล่าเหยื่อ อีกสมมติฐานหนึ่งคือ อาจเป็นเพราะพวกมันหลายชนิดเป็นนักล่าที่มักจับนกกินเป็นอาหารหลัก (ชื่อ sparrowhawk ที่แปลตรงตัวได้ว่า “เหยี่ยวนกกระจอก” นั้นมาจากการที่ชอบล่านกขนาดเล็กเป็นอาหาร) มีเพียงสองชนิดที่ถูกตั้งชื่อไทยว่า “เหยี่ยวนกกระจอก” ซึ่งก็ไม่ได้สอดคล้องทุกกระเบียดนิ้วกับชื่ออังกฤษ ดังจะเห็นว่าแทบทุกชนิดที่มีชื่ออังกฤษว่า sparrowhawk ก็ล้วนถูกตั้งชื่อไทยว่า “เหยี่ยวนกเขา” อย่างไรก็ตาม
 
          เหยี่ยวนกกระจอกเล็กเริ่มมีรายงานที่เขาดินสอตั้งแต่ช่วงปลายเดือน ก.ย.ที่ผ่านมาแล้ว ข้อมูลการอพยพผ่านที่นี่มีความสำคัญมาก เพราะไม่เคยมีรายงานการอพยพทางไกลมาก่อนเหมือนชนิดนี้ แม้จะเป็นที่ทราบกันดีในแวดวงอนุกรมวิธานว่ามันเป็นญาติสนิทของ เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่น (Japanese Sparrowhawk) แต่สีสันของตัวเต็มวัยนั้น ดูละม้ายคล้ายกับของเหยี่ยวนกเขาหงอน (Crested Goshawk) มากจนราวมันการวิวัฒนาการเลียนแบบชุดขนชนิดที่ตัวใหญ่และก้าวร้าวกว่า เพื่อ ซึ่งน่าจะเป็นไปเพื่อความปลอดภัยของมันเอง
 
          เพศผู้มีขนาดตัวเล็กกว่าเพศเมียพอสมควร นอกจากนี้ด้านบนลำตัวยังเป็นสีเทามากกว่า แต่การจำแนกชนิดนกวัยเด็กนั้นไม่ใช่เรื่องง่ายเสมอไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งแต่ละชนิดมีความหลากหลายของชุดขน จำแนกได้จากการที่เหยี่ยวนกกระจอกเล็กมีแถบสีดำที่ใต้ขนปีกและหางหนากว่าชนิดอื่น มีขีดหนาตรงกลางลำคอ นอกตากนี้หางยังยาวกว่าเล็กน้อยและลำตัวด้านบนก็เข้มกกว่า ลายอกของนกวัยเด็กไม่เป็นระเบียบเท่าพันธุ์ญี่ปุ่น

          เหยี่ยวนกกระจอกเล็ก
          ชื่ออังกฤษ  Besra, Besra Sparrowhawk
          ชื่อวิทยาศาสตร์  Accipiter virgatus (Temminck, 1822)
          วงศ์ (Family)  Accipitridae (วงศ์เหยี่ยวและนกอินทรี)
          อันดับ (Order)  Accipitriformes (อันดับเหยี่ยวและนกอินทรี)