
ปัญญา เพ็ชรชู'ครูของเรา'
ปัญญา เพ็ชรชู'ครูของเรา' : ศิลป์แห่งแผ่นดิน โดยศักดิ์ศิริ มีสมสืบ
ผมเข้าเรียนศิลปะ ที่ ร.ร.เพาะช่างเมื่อปี พ.ศ.2515 ปีเดียวกับที่ อาจารย์ปัญญา เพ็ชรชู เข้าบรรจุเป็นข้าราชการ ครูหนุ่มคนหนึ่ง อายุมากกว่าผม 7-8 ปี สำหรับลูกศิษย์แล้ว ท่านเป็นเสมือนพีชายที่แสนดี
ท่านสอนวิชาสีน้ำ และวาดเส้น ในยุคนั้นมีอาจารย์หนุ่มๆ บรรจุใหม่หลายท่าน สุดแท้แต่ศิษย์คนใด กลุ่มไหน หากว่าใฝ่ใจในการเรียนแล้วก็ย่อมเข้าหาครูบาอาจารย์ ประมาณว่าคุกเข่าขอฝากตัวเป็นศิษย์ชิดใกล้
ช่วงปีนั้น ผู้อำนวยการเพาะช่างคือ ท่านอาจารย์เฉลิม นาคีรักษ์ ที่เพิ่งรับตำแหน่งต่อจากท่านอาจารย์จิตร บัวบุศย์ ผมยังทันได้เรียนวิชากายวิภาค (ANATOMY) กับอาจารย์ปรีชา เถาทอง เรียนศิลปะไทยกับอาจารย์จุลทรรศน์ พยาฆรานนท์ เรียนสีน้ำกับอาจารย์สันติ สายพุฒิกสิกร
สำหรับอาจารย์ปัญญานั้น ผมยังจดจำภาพความ “นิ่ง” ของท่าน ในห้องเรียน “สีน้ำ” ท่านมักจะลงมือวาดให้ศิษย์ได้ดู ชมเป็นขวัญตา ฝีมือสีน้ำของท่านถือเป็นต้นแบบการวาดสีน้ำแบบ เพาะช่าง” ในยุคนั้น คือใช้สีสด ปรากฏร่องรอยฝีแปรง น้ำหนักแม่นยำ ทิศทางของแสงและเงาชัดเจน ท่านชอบใช้สี “Sap green” “yellow oak” และ “Rose madder” ในห้องเรียนท่านมักสาธิตการวาดหุ่นนิ่ง ดอกไม้ ผลไม้ โดยจัดหุ่นไว้กลางห้อง ปูผ้าให้เกิดลอนคลื่น วางสิ่งของต่างๆ ลงไป ผมยังจำได้ถึงภาพที่ท่านวาด แตงโมผ่าซีกที่มีสีแดงฉ่ำเห็นน้ำเห็นเนื้อ ครูหนุ่มคนหนึ่งดวงหน้าสงบนิ่ง เยือกเย็น หน้าผากกว้าง คิ้วเข้ม ดูคมคาย หรี่ตามองแสง-เงา ผสมสีอย่างช้าๆ พิจารณารูปทรงแสงเงาก่อนบรรจงปาดป้ายอย่างแม่นยำ
ในวิชาวาดเส้น (Drawing) ท่านพาศิษย์ออกวาดรูปนอกสถานที่ ไปวาดรูปนกกันที่สวนสัตว์เขาดิน ครูและศิษย์เดินเคียงข้างกันไป ด้วยวัยที่ไม่ต่างกันมาก เรารู้สึกเหมือนท่านเป็นพี่ชาย
นั่นเพราะแม้นอกเวลาเรียน ก็ยังผูกพัน ไม่เฉพาะเรื่องศิลปะ แต่ทั้งเรื่องสุขทุกข์ เรื่องชีวิต ซึ่ง ครูคนหนึ่งได้เกื้อ, เอื้อ, อำนวย, ช่วยเหลือ ทั้งที่เป็นนามธรรมและรูปธรรม
ท่านมีฝีมือในการเขียนภาพสีชอล์คคนเหมือน (Portrait) ระดับเอกอุ ผลงานของท่านเป็นที่ประจักษ์และในฐานะครูคนหนึ่ง ท่านเป็นครูทั้งกายทั้งใจ ทั้งชีวิต เกือบ 40ปี ชีวิตครูท่านเป็นครูที่อยู่ในดวงใจของศิษย์ทุกรุ่น บรรดาเพื่อนๆ รุ่นแรกๆ อย่างพวกผม (ช่วงปี 2515-2519) ไม่มีใครไม่เคยได้รับความเมตตากรุณาจากท่าน สายตาที่อ่อนโยนถ้อยคำที่นุ่มนวล สุภาพอ่อนโยน อ่อนน้อม...
ท่านอาจารย์ปัญญา ได้รับพระราชทานนามนำหน้า “ศาสตรเมธี” จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สำหรับผองศิษย์ท่าคือ “ปัญญา เพ็ชรชู” ครูของเรา บัดนี้ท่านจากไปแล้ว
ลูก “ดำ-แดง” ไม่ว่ารุ่นไหน ยังคงแวะเวียนเข้าไปเยี่ยมเยือนถิ่นเหย้าที่หล่อหลอมเรามา ..ผมเองก็ยังเข้าไปที่เพาะช่าง อยู่เสมอ ไปนั่งที่โรงอาหาร ไปยืนมองเสาหกต้นที่อาคารหลังงาม เดินไปตึกโน้นตึกนี้ หลับตารำลึกถึงเรื่องราวที่ผ่านเลย คิดถึงเพื่อน คิดถึงวันเวลาที่แสนงาม
คิดถึง อาจารย์ทุกท่าน คิดถึงอาจารย์ปัญญา เพ็ชรชู ครูของเรา