นกคัคคูพันธุ์อินเดีย : นกป่าสัปดาห์ละตัว | คมชัดลึก

            แม้นกอพยพที่มาอาศัยในช่วงฤดูหนาวส่วนใหญ่จะทยอยกลับขึ้นเหนือไปเยอะแล้ว แต่เมษายนก็เป็นเดือนที่นักดูนกส่วนใหญ่พยายามออกทริปกันมากที่สุด เพราะเป็นช่วงที่จะพบนกอีกกลุ่มหนึ่งอพยพจากแถบเส้นศูนย์สูตรและซีกโลกใต้ ผ่านเมืองไทยขึ้นเหนือไปผสมพันธุ์ หลายชนิดยังคงพบได้จนถึงเดือนพฤษภาคม พื้นที่สีเขียวใจกลางเมืองเป็นจุดแวะเติมพลังที่สำคัญมากของพวกมัน สุดสัปดาห์หน้าสมาคมอนุรักษ์นกฯ (BCST) ก็จะมีกิจกรรม เบิร์ดวอล์ก (bird walk) พาชมนกในสวนที่สวนรถไฟ (วันเสาร์) และสวนหลวง ร.9 (วันอาทิตย์) ใครยังว่างไม่ควรพลาดนะครับ เบิร์ดวอล์กครั้งนี้เป็นโอกาสสุดท้ายที่จะมีนกอพยพให้เห็นเป็นจำนวนมากในฤดูกาลนี้แล้ว

            อพยพผ่านกลุ่มที่มีความหลากหลายทางชนิดพันธุ์มากที่สุดคงไม่พ้นนกคัคคู (cuckoos) และนกจับแมลง (flycatchers) โดยกลุ่มแรกนั้นมักพบหลายชนิดหากินในบริเวณเดียวกัน เพราะนกคัคคูแทบทุกชนิดโปรดปรานหนอนผีเสื้อ ซึ่งมักจะถูกไข่ไว้บนพืชอาหารของพวกมันเป็นจำนวนมากเช่นกัน ชนิดแรกที่มีรายงานพบขณะอพยพขึ้นเหนือคือ นกคัคคูพันธุ์หิมาลัย (Himalayan Cuckoo) โดยเริ่มพบได้ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ แต่สัปดาห์นี้ขอแนะนำให้รู้จักกับนกคัคคูพันธุ์อินเดีย (Indian Cuckoo) ซึ่งมักสร้างความสับสนในการจำแนกชนิดกัน

            แม้เสียงร้องจะต่างกันชัดเจน แต่นกคัคคูสกุลนี้ล้วนมีหน้าตาคล้ายกันมาก นอกจากสองชนิดที่ว่า ยังมีนกคัคคูพันธุ์ยุโรป (Common Cuckoo) และนกคัคคูเล็ก (Lesser Cuckoo) เป็นนกที่จับคู่ผสมพันธุ์ทางภาคเหนือ แต่พวกมันอพยพไปอยู่ในแอฟริกาช่วงฤดูหนาว ไม่ได้อพยพผ่านเมืองไทยลงใต้แบบสองชนิดแรก

            ในการจำแนกชนิด เราสามารถฟันธงว่าเป็นคัคคูพันธุ์อินเดียจากแถบหนาสีเข้มที่ปลายหางด้านบน ปีกสั้น ลำตัวดู “สมส่วน” ไม่อวบใหญ่และมีสัดส่วนหัวเล็กแบบคัคคูพันธุ์หิมาลัยและยุโรป นอกจากนี้ยังมีม่านตาสีเข้มกว่าด้วย หลังมีสีอมน้ำตาลมากกว่าชนิดอื่น เพศเมียมีสีสันคล้ายเพศผู้มาก ต่างกันเพียงที่อกมีสีน้ำตาลเรื่อๆ ลายอกจางกว่า และหางมีสีออกน้ำตาลมากกว่า ส่วนนกที่ยังโตไม่เต็มวัยจะมีลายขอบขนสีน้ำตาลบนลำตัว

            นกคัคคูพันธุ์อินเดียที่พบในไทยมีทั้งที่เป็นประจำถิ่นและนกอพยพนอกฤดูผสมพันธุ์ เสียงร้องของชนิดย่อยอพยพจะทุ้มกว่าและมีขนาดตัวใหญ่กว่านกประจำถิ่นเล็กน้อย มีรายงานอพยพผ่านเมืองไทยมากที่สุดช่วงกลางเดือนเมษายน มักวางไข่ในรังนกแซงแซว (drongos) แต่ก็มีรายงานไข่ในรังนกเกาะคอนกลุ่มอื่นด้วย

นกคัคคูพันธุ์อินเดีย

            ชื่ออังกฤษ  Indian Cuckoo, Short-winged Cuckoo

            ชื่อวิทยาศาสตร์  Cuculus micropterus (Gould, 1838)

            วงศ์ (Family)  Cuculidae (วงศ์นกคัคคู)

            อันดับ (Order)  Cuculiformes (อันดับนกคัคคู)