เพิ่มค่า 'ส้มจี๊ด' สู่ผลิตภัณฑ์ หนุนเกษตรกรปลูกแปรรูป | คมชัดลึก

 

                    ส้มจี๊ด เป็นส้มขนาดเล็ก รสเปรี้ยวจัด โดยทั่วไปคนส่วนใหญ่จะรู้จักในโหมดไม้ประดับกระถาง แต่สำหรับพื้นที่ภาคตะวันออกโดยเฉพาะ จ.จันทบุรี ระยอง และตราด มีการปลูกมานานเพื่อการบริโภคในครัวเรือน ใช้ปรุงรสแทนมะนาว เช่น ทำน้ำพริกกะปิ น้ำพริกเกลือ น้ำส้มจี๊ดคั้นสด ซึ่งในท้องถิ่นจะเรียกว่า “ส้มมะปี๊ด” 

 

                    กมลภัทร ศิริพงษ์ นักวิชาการเกษตรชำนาญการ ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรจันทบุรี สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตร เขตที่ 6 กล่าวว่า ส้มจี๊ด ในประเทศไทยยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จักทำให้มีการนำไปใช้ประโยชน์ในวงแคบ ต่างจากประเทศเพื่อนบ้านในอาเซียนที่ใช้แทนมะนาวอย่างแพร่หลาย โดยเฉพาะในรูปของน้ำส้มจี๊ดคั้นสด น้ำส้มจี๊ดบรรจุกล่อง แยมส้มจี๊ด ฉะนั้นการปลูกส้มจี๊ดในประเทศเหล่านี้จึงมีลักษณะเป็นเชิงพาณิชย์ 

 

 

 

 

                    “ในบ้านเราจะมีการปลูกอยู่ตามบ้านเรือนของชาวบ้านโดยเฉพาะพื้นที่ทางภาคตะวันออก ปลูกเพื่อการบริโภคเองในครัวเรือน เหลือจึงจำหน่ายในท้องถิ่นเท่านั้น ทั้งที่ส้มจี๊ดเป็นพืชที่มีศักยภาพตัวหนึ่งของพื้นที่ภาคตะวันออก เนื่องจากนำมาใช้แทนมะนาวได้ และยังแปรรูปเป็นอาหารได้หลากหลายชนิด สามารถปลูกแซมพืชอื่น เพื่อสร้างรายได้เสริมให้แก่เกษตรกรได้อีกด้วย”

 

                    ขณะที่การปลูกและดูแลรักษาจะคล้ายกับมะนาว มีโรคและแมลงรบกวนน้อยกว่ามาก ทั้งยังทยอยออกดอกติดผลตลอดทั้งปี แต่จะออกดอกมาก 2 ช่วง คือมกราคม-กุมภาพันธ์ และกรกฎาคม-สิงหาคม ใช้ระยะเวลาตั้งแต่ออกดอกจนผลสุกแก่ 5 เดือน โดยเฉพาะช่วงธันวาคม-มกราคม และช่วงมีนาคม-เมษายน ซึ่งเป็นช่วงที่มะนาวมีราคาแพง ส้มจี๊ดจะเป็นที่ต้องการของตลาดมากขึ้นตามไปด้วย โดยอาจมีราคาถึงกิโลกรัมละ 50-60 บาท 

 

                    อย่างไรก็ตามด้วยส้มจี๊ดเป็นพืชที่ให้ผลผลิตตลอดปีแต่ได้รับความนิยมนำไปใช้ทดแทนมะนาวแค่เพียงเฉพาะหน้าแล้งเท่านั้น ส่งผลให้ช่วงฤดูฝนหรือช่วงอื่นของปีส้มจี๊ดจะไม่ได้นำไปใช้ประโยชน์ จึงสูญเสียผลผลิตไปโดยไม่เกิดมูลค่าใดๆ ดังนั้นศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรจันทบุรี จึงศึกษาวิจัยเทคโนโลยีด้านการแปรรูปและนำส้มจี๊ดไปพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เพื่อเพิ่มมูลค่าการผลิตในท้องถิ่น สร้างองค์ความรู้ในการนำไปพัฒนาต่อยอดและสนับสนุนเป็นพืชทางเลือกให้เกษตรกรสร้างรายได้ต่อไปในอนาคต

 

 

 

 

                    “ศูนย์วิจัยเกษตรจันทบุรี จึงร่วมกับกองวิจัยและพัฒนาวิทยาการหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลผลิตเกษตร กรมวิชาการเกษตร และสาขาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก วิทยาเขตจันทบุรี ศึกษาวิจัยเรื่องการแปรรูปและการใช้ประโยชน์จากส้มจี๊ด จนพบว่านำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อาหารได้ถึง 7 รูปแบบ ได้แก่ น้ำส้มจี๊ดพร้อมดื่ม แยมส้มจี๊ด มาร์มาเลดส้มจี๊ด เยลลี่ส้มจี๊ด ส้มจี๊ดแช่อิ่มอบแห้ง ไอศกรีมเชอร์เบทส้มจี๊ด และเค้กส้มจี๊ด ทั้งยังพบว่าเปลือกส้มมีสารสกัดต่างๆ ที่นำมาใช้ประโยชน์ได้ ทั้งสกัดน้ำมันหอมระเหยจากเปลือกส้มจี๊ด หรือนำไปใช้ร่วมกับน้ำมันหอมระเหยชนิดอื่นๆ เพื่อพัฒนาเป็นโลชั่นป้องกันยุง เป็นต้น"

 

                    จากสรรพคุณของส้มจี๊ดที่นำมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย ทั้งผลสด แปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ กระทั่งเปลือกส้มจี๊ด จึงนับเป็นพืชที่มีศักยภาพอีกตัวหนึ่งที่น่าจับตา ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรจันทบุรี จึงเร่งส่งเสริมถ่ายทอดความรู้ให้แก่เกษตรกรหันปลูกส้มจี๊ดเชิงการค้าเพิ่มขึ้น อีกทั้งเปิดหลักสูตรอบรมการแปรรูปเค้กส้มจี๊ดและไอศกรีมส้มจี๊ดให้แก่เกษตรกรและกลุ่มแม่บ้านในพื้นที่ซึ่งได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี

 

 

 

----------------------------