นกกิ้งโครงแก้มขาว : นกป่าสัปดาห์ละตัว
สำหรับประเทศเขตร้อนอย่างเมืองไทย ฤดูหนาวเป็นช่วงที่เหมาะแก่การออกไปดูนกมากที่สุด เพราะราวๆ ครึ่งหนึ่งของชนิดนกที่พบในไทยนั้นเป็นนกอพยพ “หนีหนาว” จากประเทศทางเหนือ แต่ถึงแม้ทุกภาคจะเข้าสู่ช่วงพีคของฤดูกาลดูนกเหมือนๆ กัน นักดูนกก็ดูจะหลั่งไหลไปเที่ยวภาคเหนือมากที่สุด คงเพราะอากาศทางเหนือนั้นเย็นสบายแตกต่างจากฤดูอื่นชัดเจน แหล่งดูนกภาคเหนือที่มาแรงที่สุดสำหรับฤดูกาลนี้เห็นจะไม่พ้นทุ่งนาดอยหล่อ จ.เชียงใหม่ ซึ่งมีพาเหรดนกหายากค่อยๆ ทยอยปรากฏตัวให้สะเทือนวงการนักดูนกเป็นระยะๆ ตั้งแต่ต้นฤดูกาลอพยพ สัปดาห์นี้ขอแนะนำให้รู้จักกับ นกกิ้งโครงแก้มขาว (White-cheeked Starling) หนึ่งในนกหายากชนิดล่าสุดที่ถูกพบในบริเวณนี้
ชี้แจงนิดนะครับว่า “นกหายาก” ในที่นี้หมายถึงนกที่พบยากในเมืองไทย ไม่ได้หมายความว่าประชากรโลกของมันเป็นนกหายากหรือใกล้สูญพันธุ์ อันที่จริงนกกิ้งโครงแก้มขาวเป็น “นกสามัญประจำบ้าน” พบชุกชุมทางตะวันออกของจีน มองโกเลีย รัสเซีย ญี่ปุ่นและคาบสมุทรเกาหลี เยอะพอๆ กับนกเอี้ยงสาลิกาในไทยเลยก็ว่าได้
แต่สำหรับเมืองไทย นกกิ้งโครงแก้มขาวมีสถานภาพเป็นนกอพยพพลัดหลงที่นานๆ ทีจะมีคนเจอสักครั้ง อาจเจอเป็นรายตัว หรือหากินปะปนกับนกเอี้ยง-นกกิ้งโครงชนิดอื่น รายงานส่วนใหญ่ก็ดูจะไม่มีภาพประกอบเป็นหลักฐานมัดตัวเสียด้วย นอกจากรอบนี้จะมีภาพถ่ายชัดเจนโดยคุณ Thammarat Kaosombat ในเฟรมเดียวกันยังมีนกหายาก (สำหรับเมืองไทย) อีกชนิดหนึ่งอย่าง นกกิ้งโครงพันธุ์ยุโรป (Common Starling) บินอยู่ด้วย!
นกกิ้งโครงแก้มขาวที่ถูกถ่ายภาพได้ที่ทุ่งนาดอยหล่อเป็นนกเพศผู้ มีลำตัวสีน้ำตาลอมเทาเข้ม บริเวณหน้าผากและแก้มสีขาว จะงอยปากสีส้มเข้ม ปลายปากดำ เพศเมียมีสีสันโดยรวมอ่อนกว่า ปากสีเหลือง ส่วนนกวัยเด็กมีลำตัวสีน้ำตาล ลำตัวด้านล่างและแก้มเป็นสีน้ำตาลอ่อน
ชมรมอนุรักษ์นกและธรรมชาติล้านนาเพิ่งมีกิจกรรม bird walk ไปเมื่อเร็วๆ นี้ที่ทุ่งนาดอยหล่อ แต่ทราบหรือไม่ครับว่านกกิ้งโครงแก้มขาวนั้นมีรายงานในกรุงเทพฯ ด้วย โดยถูกพบหากินบนสนามหญ้าที่สวนลุมพินี! ใครไปร่วมกิจกรรม bird walk ของสมาคมอนุรักษ์นกฯ (BCST) ในสวนสาธารณะกลางกรุง ลองสอดส่องฝูงนกเอี้ยงดูดีๆ นะครับ อย่างไรก็ตาม การพบในกรุงเทพฯ มีโอกาสเป็นนกหลุดกรง เพราะนกกิ้งโครงแก้มขาวและญาติสนิทอย่าง นกกิ้งโครงปากแดง (Red-billed Starling) จำนวนมากถูกจับและนำเข้ามาขายที่ตลาดจตุจักรด้วย
นกกิ้งโครงแก้มขาว
ชื่ออังกฤษ White-cheeked Starling, Grey Starling
ชื่อวิทยาศาสตร์ Spodiopsar cineraceus (Temminck, 1835)
วงศ์ (Family) Sturnidae (วงศ์นกเอี้ยงและนกกิ้งโครง)
อันดับ (Order) Passeriformes (อันดับนกเกาะคอน)