นกป่าสัปดาห์ละตัว : นกปากซ่อมหางเข็ม

 

                      ตั้งแต่ต้นเดือนธันวาคมเป็นต้นมา มีการจัดแสดงภาพวาดสวยๆ ของนกในธรรมชาติ ณ ใจกลางเมืองกรุงเทพ ผู้ที่ชื่นชอบศิลปะธรรมชาติและแฟนๆ ผลงานของอายุวัต เจียรวัฒนกนก (เจ้าของเพจ Ayuwat’s Artworks) ไม่ควรพลาด นิทรรศการ “The Endangered Wings” ยังคงจัดให้ชมที่ร้านอาหารเฮือนอีแหม่ สยามแควร์ ซอย 8 จนถึงสิ้นเดือนกุมภาพันธ์ 2559 ใครสนใจครอบครองภาพวาดก็สามารถซื้อได้ด้วยครับ มีภาพนกสีสันสวยงามมากมายให้ชมกันในงาน ประกอบกับฉากหลังเป็นสภาพแวดล้อมธรรมชาติแบบที่นกแต่ละชนิดอาศัยอยู่จริงๆ

 

                      นกประจำสัปดาห์นี้อยู่ในกลุ่มที่ผู้เขียนทราบมาว่าเป็นหนึ่งในนกที่คุณอายุวัตชื่นชอบเป็นการส่วนตัว นกปากซ่อมหางเข็ม (Pintail Snipe) เป็นนกน้ำตัวสีน้ำตาลลายๆ วิวัฒนาการเพื่อให้กลมกลืนกับสภาพแวดล้อมสำหรับพรางตัว แม้จะสีสันไม่สดสวย แต่ลวดลายบนลำตัวของนกปากซ่อมทุกชนิดนั้นเต็มไปด้วยรายละเอียดซับซ้อนชวนลายตา ใช้ลีลาการบินและเสียงร้องเกี้ยวพาราสีดึงดูดเพศตรงข้าม นกปากซ่อมหลากหลายชนิดที่มีหน้าตาคล้ายกันถูกถ่ายทอดลงบนกระดาษในสารพัดอิริยาบถได้อย่างยอดเยี่ยมในภาพหนึ่งที่จัดแสดงในงาน

 

                      นกปากซ่อมหาเหยื่อโดยใช้ปากเป็น “ส้อม” จิ้มลงไปในดินเลน แล้วจึงใช้ปลายปากที่ไวต่อการสัมผัสคีบสัตว์เล็กๆ กิน 6 ชนิดที่มีการพบในประเทศไทยล้วนเป็นนกอพยพนอกฤดูผสมพันธุ์ วางไข่ในประเทศเขตหนาว มีเพียงนกปากซ่อมหางเข็มและ นกปากซ่อมหางพัด (Common Snipe) เท่านั้นที่พูดได้เต็มปากว่าพบมากในเมืองไทย แม้ขนหางจะเป็นลักษณะเด่นที่ใช้จำแนกชนิด แต่ส่วนที่มีลักษณะเรียวเล็กเป็น “เข็ม” นั้นเป็นกลุ่มเส้นขนที่อยู่ด้านนอกเท่านั้น ยากต่อการใช้จำแนกในภาคสนาม อย่างไรก็ตาม ขนหางเป็นจุดเดียวที่ใช้จำแนกจาก นกปากซ่อมสวินโฮ (Swinhoe’s Snipe) ได้อย่างไร้ข้อกังขา โดยชนิดหลังนั้นมีเส้นขนบริเวณที่เป็นเข็มหนากว่า

 

                      โดยทั่วไปการจำแนกชนิดนกปากซ่อมต้องใช้รายละเอียดหลายส่วนควบคู่กัน นกปากซ่อมหางเข็มมีปากและหางสั้นกว่านกปากซ่อมหางพัด หน้าผากลาดน้อยกว่า ลายบนหัวสีอ่อนกว่า แถบคาดบริเวณหัวตาบางกว่า ไม่มีแต้มสีอ่อนที่ขนคลุมปีกตัดกับพื้นหลังเหมือนนกปากซ่อมหางพัด นอกจากนี้บริเวณขอบขนคลุมหลังเป็นแถบสีอ่อนหนาเท่าๆ กันทั้งสองด้าน ในขณะที่นกปากซ่อมหางพัดมีขอบสีอ่อนด้านนอกหนากว่าด้านในมาก จริงๆ แล้วลายใต้ปีกที่มีแถบหนาสีขาวของนกปากซ่อมหางพัดก็เป็นจุดที่ใช้จำแนกมันได้ชัดเจน แต่พวกมันบินเร็วจนยากที่จะเห็นรายละเอียด ซึ่งเสียงร้องขณะบินก็จะสามารถช่วยในการแยกชนิดได้มากทีเดียวครับ

 

 

--------------------

 

 

 

 

ชื่ออังกฤษ  Pintail Snipe, Pin-tailed Snipe

 

ชื่อวิทยาศาสตร์  Gallinago stenura (Bonaparte, 1831)

 

วงศ์ (Family)  Scolopacidae (วงศ์นกอีก๋อย นกชายเลน และนกปากซ่อม)

 

อันดับ (Order)  Charadriiformes (อันดับนกชายเลนและนกนางนวล)

 

 

--------------------