นกป่าสัปดาห์ละตัว : นกพญาไฟพันธุ์เหนือ | คมชัดลึก

 

                      ต้องบอกเลยว่าทุ่งนาภาคเหนือปีนี้มาแรงจริงๆ ครับ หนึ่งในนกหายากที่ทำให้นักดูนกแห่กันไปตามและได้เห็นกันถ้วนหน้าคือ นกกระเรียนพันธุ์ยุโรป (Common Crane) สองตัวที่หากินในทุ่งนา ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ ใครไปดูนกกระเรียนน่าจะได้เจอนกสีสวยๆ อย่าง นกพญาไฟพันธุ์เหนือ (Long-tailed Minivet) ฝูงใหญ่ตระการตาเป็นของแถมด้วย แม้จะพบได้ไม่ยากเป็นประจำทุกฤดูหนาวอยู่แล้ว แต่เป็นไปได้ว่าฤดูหนาวปีนี้อาจมีนกพญาไฟพันธุ์เหนืออพยพมามากกว่าปกติ เช่นเดียวกับที่นกอพยพหายากหลายชนิดปรากฏตัวในปีนี้เยอะเป็นพิเศษ คาดว่าเป็นเพราะสภาพอากาศทางเหนือที่แล้งมาก ภาวะขาดแคลนอาหารอาจบีบให้นกอพยพลงมาไกลขึ้น

 

                      บนดอยภาคเหนือมีนกพญาไฟที่ตัวผู้สีดำสลับแดงสดอาศัยอยู่ถึงสามชนิด เป็นนกสีเจ็บๆ ที่ท้าทายต่อการจำแนกมากเพราะดูเผินๆ พวกมันหน้าตาคล้ายกันหมด นกพญาไฟพันธุ์เหนือนั้นพบได้ง่ายตามป่าสนเขา มักพบในป่าโปร่ง ไม่ชอบป่าดิบเหมือน นกพญาไฟใหญ่ (Scarlet Minivet) และ นกพญาไฟแม่สะเรียง (Short-billed Minivet) ตามปกติหากินเป็นคู่หรือฝูงเล็กๆ แต่ในช่วงฤดูหนาวอาจพบรวมฝูงใหญ่หลายร้อยตัว โดยเฉพาะทางภาคเหนือตอนบน ไม่ว่าจะเป็นบนภูเขาหรือตามทุ่งที่มีไม้ยืนต้นประปรายในที่ราบ โดยนกที่พบในลักษณะที่ว่านี้น่าจะเป็นชนิดย่อยหลัก (ethologus) เกือบทั้งหมด

 

                      ชนิดย่อยหลักมีสถานภาพเป็นนกอพยพนอกฤดูผสมพันธุ์ในประเทศไทย ต่างจากชนิดย่อยประจำถิ่น (ripponi) ตรงที่เพศเมียมีสีเหลืองบริเวณหน้าผากน้อยกว่า แต่ก็อย่างที่ได้กล่าวไปข้างต้นว่ามีนกพญาไฟหน้าตาคล้ายกันอีกสองชนิด เมื่อเทียบกับชนิดอื่นนกพญาไฟพันธุ์เหนือมีสัดส่วนหางที่ยาวและแคบที่สุด แถบปีกของเพศผู้มีขีดสีแดงลากยาวต่อเนื่องไปยังขนปีกชั้นใน (tertials) เพศเมียซึ่งลำตัวเป็นสีเหลืองสลับเทานั้นจำแนกจากนกพญาไฟใหญ่และนกพญาไฟแม่สะเรียงได้ไม่ยากนัก เพราะสองชนิดดังกล่าวมีหน้าผากสีเหลืองสด ส่วนนกพญาไฟพันธุ์เหนือเพศเมียมีสีเหลืองที่หน้าผากน้อยกว่ามาก จะเห็นได้ชัดบริเวณแถบคิ้วเท่านั้น

 

                      ด้วยเหตุนี้มันจึงดูคล้ายกับเพศเมียของ นกพญาไฟสีกุหลาบ (Rosy Minivet) และ นกพญาไฟคอเทา (Grey-chinned Minivet) ชนิดแรกนั้นมีสีเหลืองอ่อนกว่านกพญาไฟอื่นๆ ชัดเจน ส่วนชนิดหลังนอกจากจะชอบหากินตามกิ่งไม้ต่ำกว่าชนิดอื่นแล้ว ยังมีลำตัวป้อมกว่านกพญาไฟพันธุ์เหนือ และไม่มีสีเหลืองที่หน้าผากเลย ใครพบนกพญาไฟทางภาคเหนือลองสังเกตดูนะครับ มีรายละเอียดที่น่าสนใจเกี่ยวกับพวกมันมากมายทีเดียว

 

 

--------------------

 

 

 

 

ชื่ออังกฤษ  Long-tailed Minivet, Flame-coloured Minivet

 

ชื่อวิทยาศาสตร์  Pericrocotus ethologus (Bangs & Phillips, 1914)

 

วงศ์ (Family)  Campephagidae (วงศ์นกพญาไฟ นกเฉี่ยวบุ้ง และนกขี้เถ้า)

 

อันดับ (Order)  Passeriformes (อันดับนกเกาะคอน)

 

 

--------------------