ศิลป์แห่งแผ่นดิน : บทกวีคัดสรรผ่านห้วงเวลา

 

        “สุญญกาล” บทกวีคัดสรรผ่านห่วงเวลา กวีนิพนธ์ สมพงษ์ ทวี' บรรณาธิการคัดสรรโดย สกุล บุณยทัต

 

        ไม่รู้ว่า การใช้ตัวหนังสือตัวเล็กๆ บนปก ทั้งชื่อหนังสือ ชื่อคนเขียน และคำโปรย เป็นจุดที่ทำให้เกิดความสนใจหรือเปล่า ผมจึงต้องยกหนังสือขึ้นมาดูใกล้ๆ หน้าใกล้ๆ ตา พลางบ่นในใจว่า “สำนักพิมพ์สมมติ” นี่ไม่สงสารคนสูงวัยบ้างเลย แต่ก็ถือว่าได้ผลนะ พอเห็นชื่อ สกุล บุณยทัต เป็นบรรณาธิการคัดสรร ก็ยิ่งสนใจ แล้วยังคำนำโดย แก้ว ลายทอง อีก โดยเฉพาะชื่อหลังนี่มีใครบางคนคิดถึงเขาอยู่ รวมทั้งผมด้วย

 

        เมื่อหยิบหนังสือ สุญญกาล ขึ้นมาก็จึงเปิดอ่าน คำนำ....แด่...ปวง ถ้อยคำอันแปลกเปลี่ยวโดย แก้ว ลายทอง เสียก่อนอื่น

 

        แก้ว ลายทอง ดั่งบ่นพร่ำรำพึงว่า...

 

        "ในโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เราต่างถูกปิดล้อมอยู่ในสงครามของการแข่งขัน อันไร้ที่สิ้นสุด กวีนิพนธ์ ได้กลับกลายไปเป็น “ปวงถ้อยคำแปลกเปลี่ยว” โดดเดี่ยว และถูกกีดกันออกจากโลกสมัยใหม่”

 

        “มนุษย์ถามมนุษย์ว่าตัวอะไร แล้วต่างกลืนกินกันและกัน”

 

        จากนั้นผมอ่านคำนำผู้เขียนจนมาถึงประโยคสุดท้าย สมพงษ์ ทวี' บอกว่า “กระทั่งถึงวันนี้ ได้แค่คำนึงว่า ตนเองได้กลายเป็นบทกวี บทหนึ่งไปเสียแล้ว” แล้วผมก็เริ่มอ่าน สุญญกาล บทกวีคัดสรร ผ่านห้วงเวลากว่า 30 ปี

 

        “ข้านำความทุกข์มามอบ เพียงเพื่อพบสุข ข้านำน้ำตามามอบเพียงเพื่อพบรอยยิ้ม ข้านำความเจ็บปวดมามอบ เพียงเพื่อพบหรรษา ข้านำความจริงมามอบ เพียงเพื่อ.....สิ้นสุด....สู่สูญ” ข้อมูลใต้บทกวีระบุว่า ตีพิมพ์ครั้งแรกปี 2522

 

        บทกวีในเล่มคัดสรรจากบทกวี 9 เล่ม ได้แก่ ไม่มีความหมายตายในหลุมศพ, มิติจิตสำนึก, คนไม่มีชื่อ, มายาในม่านหมอก, ทางผ่านของนก, ลมหายใจของกาลเวลา, แผ่นดินคือการแสวงหา เวลาคือความว่างเปล่า, ความหมายของสายลม, เหมือนไม่สิ้นสุด

 

        การเกิดขึ้นของ สุญญกาล บทกวีคัดสรรผ่านห้วงเวลาเล่มนี้ จึงเป็นการปรากฏของจังหวะท่วงก้าวให้เห็นเส้นทางของคนเขียนบทกวีคนหนึ่ง ซึ่งเป็นคนสำคัญที่จริงจังกับการเขียนบทกวีไร้ฉันทลักษณ์อย่างสม่ำเสมอต่อเนื่องมาในนาม สมพงษ์ ทวี'

 

        ผมอ่าน สุญญกาล อย่างเงียบๆ ความเงียบส่งเสียงระทึก...“จักรวาลเจ็บด้วยคมแห่งศตวรรษ ยุคสมัยหัวเราะ วางก้ามอย่างภาคภูมิ เลือดไหลเป็นทาง ที่บัลลังก์บนซาก แห่งอารยธรรม ....ความงามที่ไม่มี....หากแต่ร้านทุรนในหัวใจยุคสมัย ล่ามโซ่ศตวรรษไว้ เนิ่นนานเพียงใด”.... (เกิดขึ้นและกำลังเป็นและเป็นไป)

 

        ขอบคุณสำนักพิมพ์สมมติ ที่ทำให้คนรักบทกวีได้เห็นท่วงก้าวของกวีคนหนึ่ง สิ่งที่เขามอบให้ “สิ่งที่ขวางกั้นเราไว้” ได้สดับ “บทสนทนารัตติกาลกับลานลม” ได้ยินเสียงหัวใจ “ถามเอามวลดอกไม้” ให้ตระหนักว่า “เราเดินทางมาจากดินแดนที่ไม่มีฤดูกาล” แม้ว่าเราจะ “ผ่านแพ้” แต่ “ฉันจะยังมีชีวิตอยู่ต่อไป” เพื่อเรียนรู้ “ความหมายของวีรบุรุษ”

 

        “อย่าเสียใจอีกเลย ถ้าคำตอบกลายเป็นความร้างเปล่า เดิน จงเดินแม้หัวใจอ่อนล้า.... อย่าตื่นตระหนก...หลับตาลงสู่นิพพานอีกคำรบหนึ่ง นิพพานอีกคำหนึ่ง และนิพพานอีกคำรบหนึ่งด้วยกระสุนปืน”

 

        (จากบทกวี เสียงของความเศร้า)

 

        บทกวีคัดสรรผ่านห้วงเวลากว่า 30 ปี เล่มนี้ แต่ละบทมิได้เรียงตามลำดับ พ.ศ.ที่ตีพิมพ์ ทว่า จังหวะรอยเท้าที่ปรากฏ มิได้ถูกสลับให้สับสน แต่กลับสอดคล้องด้วยท่วงทำนองของเนื้อหาอย่างเป็นเอกภาพ ถ้อยคำที่เต้นเร่า ทุรนทุราย กัดกิน ขูดเขียน ชำแหละ ชำแรก กระแทก กระทบ เย้ยหยัน ปลอบโยน ถากถาง โผงผาง ซ่อนเร้น เป็นถ้อยคำแบบ สมพงษ์ ทวี' ที่ยังถามหาความแปลกแยก จากภาษาของความเป็นอื่น

 

        “ฉันมิได้เป็นอะไรอื่น นอกจากแสงสว่างเพียงครั้งคราวของสายฟ้า”

 

        สุญญกาล บทกวีคัดสรรผ่านห้วงเวลา...สมพงษ์ ทวี' สำนักพิมพ์สมมติ