เรียนรู้เวียงท่ากานตามธรรมชาติชุมชน | คมชัดลึก

 

       เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนการบอกเล่าเรื่องราวในอดีตให้น่าสนใจเป็นเรื่องท้าทายของผู้สืบสาน อีกหนึ่งวิธีที่น่าสนใจและดำเนินไปได้อย่างสมดุลคือการเผยแพร่ประวัติศาสตร์ตามวิถีชุมชน ของโบราณสถานเวียงท่ากาน ต.บ้านกลาง อ.สันป่าตอง จ.เชียงใหม่ ตามพระประสงค์ของ พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์ ที่ต้องการดูแลรักษาศิลปวัตถุและโบราณสถานแห่งนี้ให้อยู่คู่กับชุมชน นอกจากการริเริ่มบูรณะและรวบรวมรักษาของโบราณอย่างถูกวิธี ทรงได้จัดงานส่งเสริมให้เยาวชนและชุมชนโดยรอบ รู้สึกหวงแหน เห็นคุณค่า พร้อมที่จะสืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมในทุกปี ในปี 2558 นี้ ทรงมีพระดำริให้จัดกิจกรรมต่อเนื่องเป็นปีที่ 5 “สานตำนานยิ่งใหญ่ สายใยชุมชนท้องถิ่น สร้างสรรค์ศิลป์ พิพิธภัณฑ์เวียงท่ากาน” เพื่อเผยความคืบหน้าการสร้างพิพิธภัณฑ์ และมอบความสุขในบรรยากาศงานประเพณีโบราณให้กับชุมชน รวมถึงนักท่องเที่ยวที่มาเยี่ยมเยือน

 

       ในการนี้ ได้รับพระกรุณาธิคุณจาก สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี เสด็จมาเป็นองค์ประธานเปิดงานในพิธีการดังกล่าว โดย พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์ เฝ้ารับเสด็จและพาทอดพระเนตรการการแสดงความเป็นมาของเวียงท่ากานจากศิลปะวาดทราย  ต่อด้วยการแสดงแบบจำลองพิพิธภัณฑ์เวียงท่ากาน  การประมูลภาพวาดวัตถุโบราณโดยศิลปินผู้มีชื่อเสียง การจัดกิจกรรมการประกวดการออกแบบจัดห้องนิทรรศการหมุนเวียน และการประกวดการออกแบบยูนิฟอร์มมัคคุเทศก์เยาวชน นอกจากนี้ทรงยังทอดพระเนตรกิจกรรมให้ความรู้เยาวชนเรื่องสถาปัตยกรรมแบบล้านนาในรูปแบบต่างๆ อีกมากมายก่อนเสด็จกลับ

 

       ผศ.วิเชษฎ์ สุวิสิทฐ์ ที่ปรึกษาฝ่ายสถาปัตยกรรมและผู้ออกแบบพิพิธภัณฑ์เวียงท่ากาน กล่าวถึงรูปแบบของพิพิธภัณฑ์ผ่านโมเดลจำลองว่า ต้องการใช้ทั้งชุมชนเวียงท่ากานเป็นการแสดงเรื่องราวประวัติศาสตร์ที่มีชีวิต มีวัฒนธรรมที่มาพร้อมกับชุมชน โดยจัดสร้างอาคารรูปแบบล้านนาบนพื้นที่ 19 ไร่ จัดสรรเป็นสำนักงานบริหาร ร้านค้าโอท็อป นิทรรศการหมุนเวียนให้คนในชุมชนร่วมออกแบบการจัดแสดงเต็มที่ ถัดมาเป็นห้องบรรยายให้นักท่องเที่ยวรู้จักเวียงท่ากาน ก่อนพาเข้าชมนิทรรศการหลักนำเสนอเมืองจำลองทั้งหมดในรูปแบบแสงสีที่น่าสนใจให้เห็นความยิ่งใหญ่ในอดีตกาล พร้อมออกไปสัมผัสพื้นที่จริงด้านนอกที่ตั้งอยู่ในชุมชนปัจจุบันอย่างกลมกลืน

 

       “ทุกกระบวนการคิดและออกแบบพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์ ทรงได้ทำประชาพิจารณ์กับชาวบ้านอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้โครงการเติบโตไปตามธรรมชาติของชุมชน ไม่ขัดกับวิถีชีวิตชาวบ้าน และเมื่อชาวบ้านซึมซับการทำงาน กระบวนการ ระบบการจัดงาน บวกกับความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับเวียงท่ากานที่มีอยู่แล้วก็จะมีความภูมิใจ ที่จะเล่าขานเรื่องราวต่างๆ ในอดีต-ปัจจุบัน กับนักท่องเที่ยว สามารถจัดสรรรักษาต่อไว้ได้อย่างยืนยาว” ผศ.วิเชษฎ์ กล่าว

 

       อีกหนึ่งแรงสร้างสรรค์สำคัญนั้นคือคนภาคเหนือรุ่นใหม่ ที่ได้รับรางวัลชนะเลิศการออกแบบห้องนิทรรศการหมุนเวียนพิพิธภัณฑ์เวียงท่ากาน ในชื่อทีม วัน คัม สตูดิโอ โดย สมบัติ กองรัตน์, ฐาปนันท์ ชมภูงาน และ ทวี จันทร์อินทร์ นักศึกษาจาก คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ม.เทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ภาคพายัพเชียงใหม่ ที่ช่วยกันเล่าคอนเซ็ปต์ว่า ต้องการออกแบบพิพิธภัณฑ์ด้วยหลักการเน้นการแสดงสิ่งของโบราณให้กลับมามีชีวิต ในรูปแบบล้านนากลมกลืนกับชุมชน จัดวางให้มีหลายมิติไปพร้อมกับเครื่องใช้เครื่องจักรสานที่ชาวบ้านยังใช้อยู่ในปัจจุบัน ใช้แสงสีเพิ่มมิติให้สะดุดตา มีองค์ประกอบที่เข้าใจง่าย ตามมุมของคนรุ่นใหม่ที่เห็นพิพิธภัณฑ์ในเมืองไทยนั้นมีค่าเข้าชมถูกมากแต่คนยังเข้าน้อย กลับกันในต่างประเทศแม้ค่าเข้าจะแพงแต่ก็ยังมีคนต่อแถวกันเข้าชมนั้นทำให้ต้องย้อนดูว่าเราขาดอะไร หนึ่งในนั้นก็คือการจัดวางให้เกิดเรื่องราวมีความรู้สึกร่วมกับสิ่งของเหล่านั้น  ซึ่งได้นำมาปรับใช้ในการออกแบบห้องนิทรรศการนี้ด้วย

 

       สามารถร่วมกันสมทบทุนในการจัดสร้างพิพิธภัณฑ์เวียงท่ากานได้ที่ ธนาคารไทยพาณิชย์ ชื่อบัญชี พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์ (เวียงท่ากาน) บัญชีออมทรัพย์ เลขที่บัญชี 067-211-458-6  เพื่อทุกท่านจะได้ร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการจัดสร้างพิพิธภัณฑ์เวียงท่ากาน