พระปัญจสิงขร | คมชัดลึก

 หลังจากที่ได้เขียนเรื่อง พระปรคนธรรพ ไปก่อนหน้านี้แล้ว และสำหรับฉบับหน้าก็จะเป็นคิวของ...คุณดาวไร้เดือน ที่มีคำถามเกี่ยวกับ เรื่องกรับและการเลือกซื้อระนาด และยังมีของท่านอื่นๆ อีกหลายท่านที่เขียนคำถามเข้ามา  เพราะฉะนั้นเพื่อมิให้เป็นการเสียเวลา ก็ขอเชิญทุกๆ ท่านทัศนากันได้ ณ บัดนี้

 พระปัญจสีขร หรือ พระปัญจสิงขร ซึ่งก็จะมีข้อถกเถียงกันอยู่บ่อยๆ ว่า ที่จริงควรจะเป็นชื่อใดที่ถูกต้อง  สำหรับผมคิดว่าสามารถเป็นชื่อท่านได้ทั้ง 2 ชื่อ เพราะความจริงแล้วชื่อของท่านมาจาก ภาษาบาลี เรียกว่า “ปัญจสิข”  ฉะนั้นใครศรัทธาชื่อใดก็สามารถเรียกได้ทั้ง 2 ชื่อ สำหรับตัวผมนั้นจะคุ้นเคยกับคำว่า “พระปัญจสิงขร” และผมคิดว่า...นักดนตรีไทยส่วนใหญ่ ก็จะเรียกชื่อของท่านเหมือนกับผม เหตุผลก็คือ...ใน โองการไหว้ครู ที่พวกเราจะกระทำพิธีในทุกๆ ปี ก็จะอัญเชิญท่านเสด็จลงมาสู่ยังพิธีในนามของท่านว่า “พระปัญจสิงขร” แต่ต้องปฏิเสธไม่ได้ว่ามีหลายที่หลายสำนักเรียกท่านว่า “พระปัญจสีขร” 

 พระปัญจสิงขร...ซึ่งในบรรดานักดนตรีไทยจะยกให้ท่านเป็น “เทพแห่งเครื่องสาย” ดังนั้นนักดนตรีไทยที่เล่นอยู่ใน วงเครื่องสาย โดยเฉพาะผู้ที่สี ซอด้วง ซออู้ ซอสามสาย จะนับถือพระปัญจสิงขร มากเป็นพิเศษกว่าเทพองค์อื่นๆ โดยแต่เดิมพระปัญจสิงขร เป็นมนุษย์ธรรมดา  เป็นเด็กเลี้ยงโค และได้เสียชีวิตตั้งแต่วัยหนุ่ม แต่ด้วยคุณความดีของท่านสร้างเอาไว้ในตอนมีชีวิต ด้วยการสร้างสิ่งที่เป็นสาธารณประโยชน์หลายต่อหลายอย่าง จึงทำให้ท่านบังเกิดเป็น เทพบุตร ใน ชั้นจาตุมหาราช นามว่า “ปัญจสิขคนธรรพเทพบุตร” โดยบนเศียรของท่านจะมี 5 ยอด เนื่องจากตอนที่เป็นมนุษย์ในวัยเด็กจะไว้ ผม 5 แหยม หรือ 5 ปอย ร่างกายจะเป็นสีทอง ทรงภูษาเป็นสีแดง ซึ่งเราจะเห็นท่านในลักษณะของ...หัวโขน จะมีหน้าเป็น มนุษย์สีขาว เนื่องจากท่านเคยเป็นมนุษย์มาก่อน จะมีความสามารถในการ บรรเลงพิณหรือดีดพิณ รวมทั้ง ขับลำนำ  กล่าวโดยว่าเมื่อ สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เสด็จจากสวรรค์ลงมายังโลกมนุษย์ จะต้องมี ปัญจดุริยางค์ หรือ ดนตรีของสรวงสวรรค์ บรรเลงนำลงมา และพระปัญจสิงขรก็จะเป็นผู้ดีดพิณ รวมถึง ไกวบัณเฑาะว์ นำอยู่ใน วงเครื่องสูง ในการนำเสด็จของพระพุทธเจ้าในทุกๆ ครั้ง

 พระปัญจสิงขรจะเป็นเทพที่มีความสนิทสนมกับพระพุทธเจ้ามากกว่าเทพองค์อื่นๆ หรือที่เรียกว่า “พระพุทธอุปัฎฐาก” แม้แต่พระอินทร์ ก่อนเมื่อจะทูลถามปัญหาถึงพระพุทธเจ้า เมื่อครั้งเสด็จประทับอยู่  ณ อินทสาลคูหา กรุงราชคฤห์ ก็ต้องให้พระปัญจสิงขรเป็นผู้นำเข้าเฝ้า ทูลขอโอกาสให้ก่อน  และในครั้งนั้น พระปัญจสิงขรได้บรรเลงพิณและขับลำนำพรรณนา ในเรื่องของ...พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์  เป็นข้ออุปมา ซึ่งพระพุทธองค์ก็ทรงชมเชยว่า...เสียงพิณและเสียงขับกล่อมของพระปัญจสิงขร มีความกลมกล่อมไม่ต่างกัน เสียงพิณก็มีลีลาละมุนละม่อมเสมอสมานเป็นอันหนึ่งอันเดียว และหลังจากนั้นพระปัญจสิงขรจึงทูลขอโอกาสให้พระอินทร์ และพระพุทธองค์ก็ทรงพุทธานุญาต พระอินทร์และบริวารจึงได้เข้าเฝ้าและทูลถามปัญหาต่อพระพุทธองค์

 หลังจากที่พระอินทร์ได้ทูลถามปัญหา รวมถึงฟังพระธรรมเทศนาแล้ว ได้ทราบซึ้งถึงคุณูปการต่อพระปัญจสิงขร จึงได้ประทาน นางสุริยวัจฉสา ซึ่งเป็น เทวธิดา ให้เป็นมเหสีรวมถึงตัวของท่านก็เป็น สมเด็จพระเจ้าปัญจสิขคนธรรพเทพบุตรราช

 พิณของพระปัญจสิงขร จะมีพรรณเลื่อมเหลืองดุจ ผลมะตูมสุกสะอาด คันของพิณก็จะเป็น แก้วอินทนิลมณี  มีทั้งหมด  50 สาย (ทำด้วยเงิน) ส่วน ลูกบิด (เวทกะ)  ที่สำหรับสอดสายพิณก็จะทำด้วย แก้วประพาฬ  พระปัญจสิงขรถือว่าเป็น 1 ใน 3 เทพเจ้าแห่งดุริยางคศิลป์ ซึ่งจะประกอบไปด้วย พระวิษณุกรรม...ซึ่งถือว่าเป็นเทพที่สร้างเครื่องดนตรีทุกชนิด พระปรคนธรรพ...เทพที่มีความชำนาญในดนตรีมีหน้าที่ขับกล่อมให้เทพยดาและพวกเราจะนับถือเป็น ครูแห่งตะโพน  และสุดท้ายก็คือ พระปัญจสิงขร...เทพแห่งเครื่องสายนั่นเอง

 วันนี้ผมต้องขอแสดงความอาลัย เนื่องจากเมื่อวันที่  15 กรกฎาคม ที่ผ่านมา วงการดนตรีไทยได้สูญเสียนักดนตรีไทยไปอีก 1 คนก็คือ...อาจารย์ธีระ ภู่มณี ซึ่งท่านนี้ในวงการดนตรีไทยจะทราบดีว่าท่านเป็นผู้รอบรู้ และ มีฝีมือในการสีซอ มากที่สุดในยุคนี้ก็ว่าได้ ผมขอให้พระปัญจสิงขร เสด็จลงมารับดวงวิญญาณของท่านอาจารย์ธีระ ภู่มณี ไปสู่สรวงสวรรค์ด้วยเทอญ

"ขุนอิน"