เกาะติดข่าวสาร >> คมชัดลึก ออนไลน์
ฟื้นฟูร้านโชห่วยให้ชนะยักษ์ใหญ่กินรวบ ด้วยนวัตกรรมแห่งการออกแบบและรหัสแห่งอัตลักษณ์ท้องถิ่น : คอลัมน์ แต่งร้านให้ได้ล้าน โดย... ผศ.เอกพงษ์ ตรีตรง
ท้องทะเลที่กว้างใหญ่ต้องพึ่งพาสัตว์ทะเลขนาดเล็ก และสิ่งมีชีวิตบนชายฝั่ง ฉันใด สังคมก็ต้องพึ่งพาหน่วยย่อยที่เล็กที่สุดในสังคม เช่นกัน วงจรชีวิตในท้องทะเลและธรรมชาติจะไม่ผิดเพี้ยนและอุดมสมบูรณ์ที่สุดที่ต่างพึ่งพิงอาศัยซึ่งกันและกันเป็นโครงสร้างทางธรรมชาติที่แข็งแกร่ง สามารถอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข ตราบใดที่ไม่ไปทำร้ายวงจรให้ห่างจากกัน แต่ครั้นเมื่อเราตัดห่วงโซ่วงจร ปล่อยปละละเลยจุดใดจุดหนึ่ง พิษภัยร้ายแรงทางธรรมชาติก็ตามมา เช่น เกิดคลื่นซัดชายฝั่งชนิดรุนแรง โดนกัดเซาะทางทะเลพื้นที่น้ำรุกเข้าสู่แผ่นดิน น้ำท่วมรุนแรง น้ำในแม่น้ำลำคลองเค็มไม่สามารถทำการเกษตรได้ ปลาหลายสายพันธุ์ตายและสูญพันธุ์ ระบบการประมงมีปัญหาจากการสูญเสียพันธุ์ปลา ในที่สุดปลาใหญ่ก็ตายไปด้วยเช่นกัน
ในระบบธุรกิจ วงจรทางการค้ามีความสำคัญมาก การที่ร้านค้ารายย่อยต่างๆ เช่น ร้านทำผม ร้านโชห่วย ร้านเสื้อผ้า ร้านชุดนักเรียน ร้านอาหารชุมชน ร้านจำหน่ายเครื่องใช้ไฟฟ้าชุมชน ร้านขายของที่ระลึกในการท่องเที่ยว ร้านให้บริการต่างๆ และอีกหลายร้านกำลังเกิดวิกฤติ ร้านหลายร้านกำลังสูญพันธุ์ล้มหายตายจากหลายกรณี เช่น ทัศนคติลูกหลานไม่สานงานต่อโดยมองว่าวิธีเดิมๆ ของพ่อแม่เชย ล้าสมัย การขาดองค์ความรู้และนวัตกรรมทางธุรกิจเพียงแต่ใช้วิธีเดิมๆ มาโดยตลอดไม่ยอมเปลี่ยนแปลงบ้าง
แม้วิธีเดิมบางอย่างก็น่าจะประยุกต์ได้ แต่ขาดไอเดียใหม่ในการบูรณาการและสานต่อ การรุกคืบอย่างรุนแรงของธุรกิจยักษ์ใหญ่ต่างถิ่น และต่างชาติ ทั้งที่มาด้วยความจริงใจและไม่จริงใจ อาศัยการต่อรองจากเส้นสายของภาครัฐในอดีต รัฐไม่เห็นภาพรวมที่อาจทำให้เกิดปัญหา โดนแทรกแซงด้วยวิธีทางการตลาดสมัยใหม่ที่ขาดจริยธรรม เสมือนใช้ไฟฟ้าช็อตปลากลางทะเลเพื่อได้ปลาจำนวนมาก แต่ไม่รู้ว่าอาจนำมาสู่หายนะในการตัดวงโคจรทำให้เสียสมดุล อย่าลืมยักษ์ใหญ่หลายๆ รายเติบใหญ่มาถึงวันนี้ได้เพราะเคยเป็นรายย่อยมาก่อนทั้งสิ้น
ยกตัวอย่างไต้หวัน เมื่อ 40-50 ปีก่อน ทางรัฐบาลมีนโยบายให้ทุนและสินเชื่อแก่นักลงทุนรายย่อยและเสริมสร้างให้มีพลังแบบต่อเนื่อง โดยมีเครือข่ายความช่วยเหลือและสนับสนุนโดยองค์กรเอกชนขนาดใหญ่ ซึ่งปัจจุบันนักลงทุนรายย่อยเหล่านั้นวันนี้เป็นยักษ์ใหญ่ระดับโลกที่มีมูลค่าต่อเศรษฐกิจมหาศาลความร่วมมือและช่วยเหลืออย่างจริงใจของนักลงทุนด้วยกัน ระหว่างขนาดใหญ่และขนาดเล็ก คือความสำคัญที่สุดในการพัฒนาธุรกิจอย่างยั่งยืน
สำหรับประเทศไทย การที่เราปล่อยให้ธุรกิจขนาดย่อมประสบปัญหาอย่างรุนแรงถือเป็นสัญญาณบอกเหตุถึงปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต เช่น การผูกขาดสินค้าแห่งความมั่นคงของประชาชน อาจเกิดสภาวะขาดแคลนปัจจัยในการดำรงชีพอย่างรุนแรงในกรณีเกิดภัยธรรมชาติเพราะต้องพึ่งพาการขนส่งจากส่วนกลาง การขยายรุกคืบจากยักษ์ใหญ่โดยขาดการบูรณาการประสานด้วยจริงใจและใจจริง ในขณะที่ร้านค้าปลีกและธุรกิจย่อยต่างๆ ก็ควรปรับปรุง มีนวัตกรรม มีวิธีใหม่ มีการออกแบบ และเน้นสิ่งที่ยักษ์ใหญ่ไม่สามารถทำได้ดีเท่าองค์กรเล็ก ดังนี้ครับ
1.ร้านค้าที่ใกล้ชิด การเข้าถึงประชาชน ชุมชนพื้นถิ่น ของร้านค้าย่อย ความสัมพันธ์ลึกซึ้ง ทำให้เป็นเสน่ห์ที่แตกต่าง เกิดความหวงแหน รักษาไว้ ความภาคภูมิใจของชุมชน เรื่องนี้ยักษ์ใหญ่ทำยาก ถ้าขาดความจริงใจ
2.ร้านค้าปลีกที่มีอัตลักษณ์ชุมชน ส่งเสริมการเป็นแหล่งท่องเที่ยวชุมชน ส่งเสริมให้เกิดเป็นย่านค้าขายของชุมชนมีการพัฒนาองค์ความรู้ เช่น การตลาด การพัฒนาสินค้าต้นแบบประจำชุมชน การบริหารจัดการ การส่งเสริมการขาย และจริยธรรม
3.ความร่วมมือชุมชน ความแข็งแกร่ง ในการรวมตัวกัน เช่น สหกรณ์ประจำชุมชนและจังหวัด เพื่อสร้างความร่วมมือต่างๆ เช่น นโยบายการจัดการให้เกิดแลนด์มาร์คของชุมชน ศูนย์การค้าของชุมชน โดยมีการออกแบบแผนแม่บทเอาไว้อย่างต่อเนื่องระยะยาว
4.การสร้างแบรนด์ และการออกแบบ ส่งเสริมสินค้าต้นแบบของชุมชน การก่อร่างสร้างนวัตกรรมการออกแบบทั้งระบบ โดยมีการสร้างกิจกรรมร่วมกัน บ่มเพาะให้เกิดธุรกิจต้นน้ำ ก่อร่างสร้างแบรนด์ที่แข็งแกร่ง การออกแบบภาพลักษณ์องค์กร การออกแบบภาพรวมทั้งระบบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการออกแบบลงลึกจากอัตลักษณ์ชุมชนแปรรูปอย่างมีชั้นเชิงและรสนิยม
5.การบริหารจัดการและการตลาด ความร่วมมือระหว่างเอกชนกับภาครัฐ โดยเฉพาะการผลักดันให้เกิดกิจกรรมส่งเสริมการขายทั้งในประเทศและต่างประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งความพยายามสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ สินค้าใหม่ การให้บริการใหม่ นวัตกรรมใหม่ๆ เพื่อนำเสนอสู่ตลาดที่กว้างขึ้น ตลอดจนการออกแบบภาพลักษณ์ในการนำเสนอผ่านสื่อสมัยใหม่ เพื่อตอบสนองพฤติกรรมผู้บริโภคยุคใหม่ในอนาคต ให้สามารถทันต่อการเปลี่ยนแปลงของสังคม คือแทนที่สังคมจะมีแรงต้านเพียงอย่างเดียว แต่ควรมีภูมิคุ้มกันในตัวเองไปพร้อมกันด้วย ในขณะที่ภาครัฐก็ควรมองภาพแบบเบิร์ดอายวิว และแก้กฎหมายที่ยังเป็นอุปสรรค โดยมองทุกทิศในผลกระทบทั้งระบบ แก้ปัญหาอย่างตรงเป้า
บริษัทยักษ์ใหญ่ก็เช่นกัน ธุรกิจที่ยั่งยืนโดยไม่ล่มสลายจะต้องมีความจริงใจต่อชุมชน ความเสียสละสำคัญมาก การช่วยเหลือสังคมต้นน้ำสำคัญที่สุด และยักษ์ใหญ่ข้อเสียก็มีมากหลายประเด็น ที่องค์กรเล็กมีข้อดีกว่าหลายประเด็น ยักษ์ใหญ่อย่าคิดแต่ได้ จะไม่ได้อะไรเลยในที่สุด ในบั้นปลาย
.........................................
(หมายเหตุ ฟื้นฟูร้านโชห่วยให้ชนะยักษ์ใหญ่กินรวบ ด้วยนวัตกรรมแห่งการออกแบบและรหัสแห่งอัตลักษณ์ท้องถิ่น : คอลัมน์ แต่งร้านให้ได้ล้าน โดย... ผศ.เอกพงษ์ ตรีตรง )
ข่าวที่เกี่ยวข้อง