'วิชัยกุล' เครื่องเขินล้านนา ผลิตผลล้ำค่าวิกฤติฟองสบู่ | คมชัดลึก

 

                            เครื่องเขินแบรนด์ "วิชัยกุล" หัตถกรรมล้านนาที่มีมายาวนานกว่า 100 ปี จนถึงรุ่นที่ 6 ต้องประสบวิกฤติเศรษฐกิจของประเทศทำให้จากเดิมที่เคยมีโรงงานใหญ่โตจำต้องปิดตัวลง แต่ก็ไม่ละทิ้งความพยายามทำเครื่องเขินเรื่อยมา ด้วยความพยายามต่อสู้ฝ่าฟันอุปสรรคต่างๆ จนสามารถพลิกฟื้นธุรกิจให้มามีชีวิตอีกครั้งได้ 

 

                            เครื่องเขินนับเป็นหัตถกรรมล้านนาของทางภาคเหนือที่มีความสวยงามทางรูปทรงและโดดเด่นที่ลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวไทยมายาวนาน จากสมัยก่อนนิยมทำเป็นภาชนะเครื่องใช้ในครัวเรือน เช่น แจกัน ถาด ตลับ ขันน้ำ โถ โดยจะทำขึ้นจากไม้ไผ่สานแล้วทาด้วยรักสีดำตกแต่งลวดลายด้วยเปลือกหอยมุก ทองคำเปลว เงินเปลว เพื่อให้เกิดลวดลายที่สวยงามน่าชม ทว่าปัจจุบันได้ผลิตจากพลาสติก กระดาษอัด ไม้อัด เหล็ก อะลูมิเนียม ดินเผา เพื่อให้ผลิตภัณฑ์มีความทันสมัยสามารถนำมาใช้ได้ในหลากหลายโดยเน้นให้มีความสวยงามมากขึ้นทำให้ผู้คนในยุคปัจจุบันนิยมซื้อเครื่องเขินไปเป็นของที่ระลึกในวาระโอกาสต่างๆ 

 

                            นางพัชรา ศิริจันทร์ชื่น ผู้จัดการ หจก.วิชัยกุลเครื่องเขิน ต.หายยา อ.เมือง จ.เชียงใหม่ เล่าว่า เส้นทางการทำเครื่องเขินแบรนด์ "วิชัยกุล" ได้สืบทอดธุรกิจจากบรรพบุรุษรุ่นต่อรุ่นเป็นระยะเวลากว่า 100 ปี กระทั่งถึงรุ่นของตนเองซึ่งเป็นรุ่นที่ 6 

 

                            "เริ่มตั้งโรงงานสมัยแม่อุ้ยเป็ง วิชัยกุล ที่มีความชำนาญในการทำเครื่องเขินมาก โดยได้ว่าจ้างแรงงานฝีมือชาวบ้านในบริเวณใกล้เคียงและหาช่างฝีมือให้มาช่วยกันทำงานทำให้เครื่องเขินประสบความสำเร็จเรื่อยมามีชื่อเสียงโด่งดังใน จ.เชียงใหม่ และสืบทอดมารุ่นต่อรุ่นจนถึงปัจจุบัน" นางพัชรา แจง

 

                            กระทั่งปี 2540 ไทยประสบปัญหาทางการเงินในยุคเศรษฐกิจฟองสบู่ ทำให้ธุรกิจทั่วประเทศรวมถึงเครื่องเขินที่เคยเฟื่องฟูซบเซาอย่างหนัก ทำให้จากเดิมที่มีโรงงานทำเครื่องเขินขนาดใหญ่ ก็จำต้องปิดโรงงานไปเพื่อลดต้นทุนการผลิต ลดการว่างจ้างแรงงานที่มีฝีมือจำนวนมาก แต่ยังคงการผลิตบางส่วนไว้อยู่เพื่อไม่ให้ธุรกิจปิดตัวลง โดยได้เปลี่ยนรูปแบบการผลิตให้ผลิตที่บ้าน และเมื่อรูปแบบเสร็จก็จะส่งให้ชาวบ้านที่มีฝีมือวาดลวดลายต่อที่บ้านของชาวบ้านเอง

 

                            "ปี 2545 กระทรวงวัฒนธรรม ได้เล็งเห็นให้มีการอนุรักษ์ไว้ไม่ให้สูญหาย จึงได้จัดโครงการรวมตัวของช่างฝีมือเครื่องเขิน เพื่อจัดสร้างพิพิธภัณฑ์เครื่องเขินขึ้นที่วัดนันทาราม จ.เชียงใหม่ และจัดตั้งกลุ่มอาชีพเครื่องเขินนันทารามขึ้นมา โดยมี หจก.วิชัยกุล เป็นฝ่ายการตลาด เพื่อจำหน่ายสินค้าให้ชาวบ้านที่ไม่สามารถหาแหล่งกระจายสินค้าได้ นั่นจึงทำให้กิจการเครื่องเขินของ "วิชัยกุล" เริ่มฟื้นตัวดีขึ้น"

 

                            จากนั้นปี 2555 จึงได้จดทะเบียนพาณิชย์เป็น หจก.วิชัยกุล ภายใต้แบรนด์ "วิชัยกุล" โดยมีแนวคิดที่จะสนับสนุนสินค้าเครื่องเขินให้สามารถกระจายได้ครอบคลุมตลาดในทุกพื้นที่ ซึ่งยังคงว่าจ้างแรงงานฝีมือจากชาวบ้านในละแวกใกล้เคียงเป็นแรงงานหลัก เนื่องจากลวดลายของเครื่องเขินต้องมีความประณีตและเน้นการผลิตแบบแฮนด์เมดเป็นหลัก จวบจนปัจจุบันนี้การผลิตเครื่องเขินแบรนด์วิชัยกุลมีผลิตภัณฑ์กว่า 100 ชนิด ที่มีราคาตั้งแต่หลักร้อยจนถึงหลักหมื่น มีตลาดทั้งในและต่างประเทศ 

 

                            ปัจจุบันเครื่องเขินนับเป็นสินค้าหตถกรรมล้านนาที่ค่อนข้างหาซื้อได้ยากตามท้องตลาด และมีราคาที่สูง เนื่องจากต้องใช้เวลาในการทำนานและต้องใช้ความละเอียดอ่อนในทุกขั้นตอนบวกกับช่างฝีมือที่มีความชำนาญหายาก จึงทำให้เครื่องเขินนับได้ว่าเป็นสิ่งควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ไม่ให้สูญหายไป โดยตนเองได้ถ่ายทอดวิชาความรู้ให้ลูกชายเพื่อที่จะมาต่อยอดธุรกิจนี้ต่อไป

 

 

 

 

 

------------------------

 

(ทำมาหากิน : 'วิชัยกุล' เครื่องเขินล้านนา ผลิตผลล้ำค่าวิกฤติฟองสบู่ : โดย...อายุทัย นนท์นิติรัตน์)