ที่มา‘ข้าวลืมผัว’ชื่อที่‘บิ๊กตู่’ไม่อยากได้ยิน | คมชัดลึก

              “มีข้าวอยู่ชนิดหนึ่ง ผมอยากให้เปลี่ยนชื่อได้ไหม ข้าวอะไรก็ไม่รู้ ใครตั้งชื่อ ข้าวหลงผัว ลืมผัว อะไรนี่ล่ะ มันไม่ได้นะมันแตกแยกสังคม ทำให้ครอบครัวมีปัญหา ชื่อมันดูไม่ค่อยดี อยากให้รักกัน หลงผัว ลืมผัวอะไร ไม่ดี ไม่ได้ แต่นิสัยคนไทยบังคับไม่ได้นอกจากภรรยาบังคับสามี”

              นี้เป็นคำกล่าวปราศรัยตอนหนึ่งอย่างมีอารมณ์ขันของพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ  ในโอกาสลงพื้นที่พบปะตัวแทนเกษตรกรจังหวัดนครราชสีมา 7 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มข้าวหอมมะลิทุ่งสัมฤทธิ์ กลุ่มมันสำปะหลัง กลุ่มปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ กลุ่มยางพารา กลุ่มอ้อย กลุ่มผลิตภัณฑ์ชุมชน และกลุ่มสหกรณ์การเกษตรพิมาย  ที่สหกรณ์การเกษตรพิมาย ทำให้ผู้เข้าฟังหัวเราะเป็นการใหญ่ ทำให้มีเสียงวิจารณ์ตามธรรมชาติของสังคมออนไลน์

              สำหรับที่มาของ "ข้าวลืมผัว" หรือ "ข้าวเหนียวลืมผัว"นั้น "ดลมนัส กาเจ" หัวหน้าข่าวโต๊ะเกษตรคมชัดลึก ได้ทำรายงานเรื่อง "เปิดตัว 'ข้าวลืมผัว-ข้าวขึ้นน้ำ' ทางเลือก 2 มิติของเกษตรกร" (http://www.komchadluek.net/detail/20120312/125152/ข้าวลืมผัว-ข้าวขึ้นน้ำทางเลือก2มิติ.html) เมื่อปี2555 ความว่า คณะกรรมการพิจารณาพันธุ์ข้าว กรมการข้าว กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ประกาศรับรองพันธุ์ข้าวใหม่แห่งปี 2555 จำนวน 2 สายพันธุ์ คือ ข้าวเจ้าพันธุ์ "ขาวบ้านนา 432" (สี่ร้อยสามสิบสอง) หรือที่รู้จักในนาม "ข้าวขึ้นน้ำ" และข้าวเหนียวดำพันธุ์ "ลืมผัว" และล่าสุดได้เปิดตัวอย่างเป็นการเมื่อจันทร์ที่ 9 มีนาคม 2555 ล่าสุดพร้อมที่จะเดินหน้าเพื่อจะขยายเมล็ดพันธุ์เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรนำไปปลูกต่อไป หลังจากนักวิจัยจากกรมการข้าวทุ่มเทเวลานานสิบปีจนได้พันธุ์ที่บริสุทธิ์ และเพื่อรองรับภัยพิบัติทางธรรมชาติที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

              นายชัยฤทธิ์ ดำรงเกียรติ อธิบดีกรมการข้าว ระบุว่า ข้าวใหม่ที่ประกาศรับรองทั้ง 2 สายพันธุ์ มีความแตกต่างเฉพาะสายพันธุ์ไปคนละทาง เป็นทางเลือกของเกษตรกร อย่างข้าวเจ้าสายพันธุ์ ขาวบ้านนา 432 เป็นข้าวขึ้นน้ำพันธุ์พื้นเมือง ปลูกมากใน จ.ปราจีนบุรี และจ.นครนายก จุดเด่นทางด้านเป็นพันธุ์ข้าวที่สามารถปลูกในน้ำลึกมากกว่า 1 เมตรขึ้นไป สามารถปรับตัวได้ดีกับการขึ้นของระดับน้ำและทนในน้ำท่วมขังนานมากกว่า 1 เดือน มีระยะการเก็บเกี่ยวพอเหมาะกับระยะเวลาที่น้ำลด คือช่วงกลางเดือนธันวาคม ถื่อว่าเหมาะต่อการที่จะปลูกในพื้นที่น้ำท่วม เมล็ดข้าวมีคุณสมบัติเฉพาะที่เหมาะสำหรับแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ เช่น เส้นหมี่ และขนมจีน เนื่องจากมีความนุ่ม จึงเหมาะที่จะปลูกในพื้นที่ท่วมซ้ำซาก

              ส่วนข้าวเหนียวดำพันธุ์ลืมผัว เป็นข้าวเหนียวดำที่กลุ่มชาวไทยภูเขาเผ่าม้ง เป็นข้าวไร่ที่ปลูกบนที่สูง ไม่มีน้ำท่วมขัง มีจุดเด่นและตลาดต้องการมาก ล่าสุดมีบริษัทเอกชนหลายรายที่มาติดต่อขอเมล็ดพันธุ์เพื่อนำไปขยายพื้นที่ แต่ไม่สามารถที่จะผลิตทันตามความต้องการ เนื่องจากข้าวลืมผัวมีลักษณะเด่นเมื่อไปหุงสุกเมล็ดข้าวมีกลิ่นหอม ผิวมัน นุ่มเหนียว นำไปทำเป็นผลิตภัณฑ์อาหารได้หลากหลาย อาทิ ข้าวผัด อาหารญี่ปุ่นจำพวกซูชิ ขนมปัง และขนมหวานอื่นๆ ที่สำคัญมีคุณค่าทางโภชนาการสูง มีสารต้านอนุมูลอิสระ ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็ง ช่วยลดคอเลสเตอรอล มีสารแกมมา-โอไรซานอล ที่ช่วยลดคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ มีโอเมก้า 3 ที่ช่วยบำรุงสมอง หรือป้องกันภาวะเสื่อมของสมองและช่วยความจำ นอกจากนี้มีโอเมก้า 6 และโอเมก้า 9 จึงเป็นที่ต้องการของตลาด แต่กว่าจะได้สายพันธุ์บริสุทธิ์ต้องเวลาทดลองนานถึง 17 ปี

              ด้าน ดร.อัจฉรา ณ ลำปาง เนินพลับ นักวิชาการเกษตรชำนาญการพิเศษ ศูนย์วิจัยข้าวพิษณุโลก สำนักวิจัยและพัฒนาข้าว กรมการ กล่าวว่า ข้าวเหนียวพันธุ์ “ลืมผัว” เดิมเป็นข้าวเหนียวนาปีของชาวไทยภูเขาเผ่าม้ง ที่บ้านรวมไทยพัฒนาที่ 3 ต.รวมไทยพัฒนา อ.พบพระ จ.ตาก ปลูกในสภาพไร่ ที่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 650 เมตร เป็นข้าวที่มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีม่วงดำ หรือที่เรียกกันว่า “ข้าวเหนียวดำ” เป็นข้าวเหนียวที่มีกลิ่นหอม รสชาติอร่อย เมื่อเคี้ยวจะรู้สึกมันและนุ่มแบบหนุบๆ รสชาติอร่อย เหมาะที่จะปลูกในสภาพภูมิอากาศหนาว แต่ให้ผลผลิตไม่มากนัก อยู่ราวไร่ละ 343-455 กิโลกรัม แต่เมื่อนำมาปลูกในพื้นราบ ผลผลิตที่ได้อยู่ระหว่าง 200-350 กิโลกรัมต่อไร่

              ต่อมาทางนักวิจัยจากศูนย์วิจัยข้าวพิษณุโลกได้พบและสนใจข้าวพันธุ์นี้ และคัดเลือกพันธุ์ให้บริสุทธิ์มาขยาย ระหว่างปี 2534-2538 ต่อมานำไปปลูกทดลองในโครงการตามพระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ที่ จ.เพชรบูรณ์ ล่าสุดกรมการข้าวมีการปลูกในพื้นที่ภาคเหนือ ที่ จ.เชียงราย และจ.เพชรบูรณ์ ในพื้นที่ราว 2,000 ไร่ และกำลังขยายปลูกที่ จ.เลย อีกด้วย

              "ทางศูนย์วิจัยข้าวพิษณุโลกเรานำเมล็ดพันธุ์มาทำการขยาย เพื่อให้เกษตรกรสามารถนำไปปลูกบริโภคกันอย่างทั่วถึง เนื่องจากประโยชน์ของข้าวเหนียวลืมผัวมีมากมาย อาทิ โอเมก้า 3, 6, 9 วิตามินบี 3 วิตามินอี เกลือของกรดไฟติก และธาตุเหล็ก หลังจากที่ได้ขยายพันธุ์แล้ว ทางศูนย์วิจัยข้าวพิษณุโลกมีการนำมาแปรรูปเป็นอาหารต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นข้าวเหนียวมะม่วง ข้าวเหนียวไก่ถัง ขนมปัง ซูชิ สาโท ปรากฏว่ารสชาติดีมาก ทั้งผู้หญิงและผู้ชาย ตอนนี้ราคาขายตกที่กิโลกรัมละ 60-80 บาท น่าส่งเสริมมาก" ดร.อัจฉรา กล่าว

              ขณะที่ นายอุดมพันธุ์ พรหมนารถ หัวหน้าโครงการวิจัยพัฒนาข้าวขึ้นน้ำ ศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี กล่าวเสริมข้าวเจ้าสายพันธุ์ ขาวบ้านนา 432 ว่า เป็นสายพันธุ์ที่คัดเลือกแบบคัดพันธุ์บริสุทธิ์มาจากแปลงนาของเกษตรกรในพื้นที่ ต.วัดโบสถ์ อ.เมือง จ.ปราจีนบุรี ลักษณะเด่น เป็นข้าวเจ้าขึ้นน้ำไวต่อช่วงแสง ที่ให้ผลผลิตสูงเฉลี่ย 449 กิโลกรัมต่อไร่ สามารถขึ้นน้ำและยืดปล้องได้ดีถึงดีมาก ปลูกได้ดีในนาน้ำลึกที่มีระดับน้ำมากกว่า 100 ซม. เมล็ดข้าวมีคุณสมบัติเหมาะสำหรับการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เส้น เช่น เส้นหมี่ เส้นขนมจีน เพราะมีลักษณะเหนียวนุ่ม ปัจจุบันเกษตรกรปลูกในพื้นที่ราว 1 ล้านไร่ เหมาะในพื้นที่ราบลุ่มภาคกลางและภาคตะวันออก โดยเฉพาะเขตพื้นที่ จ.ปราจีนบุรีและจ.นครนายก ในพื้นที่ราว 1 ล้านไร่ มีช่วงการเก็บเกี่ยวกลางเดือนธันวาคมของทุกปี

              พันธุ์ข้าวทั้ง 2 สายที่กรมการข้าวประกาศรับรองพันธุ์ไปนั้น นับเป็นทางเลือกของเกษตรกร โดยเฉพาะ "ขาวบ้านนา 432" เหมาะกับพื้นที่น้ำต่ำ โดยไม่ต้องกังวลเกี่ยวกับน้ำท่วม ขณะที่ข้าวพันธุ์ลืมผัวก็เหมาะแก่ผู้ที่อยู่บนที่สูง แม้จะมีผลผลิตต่อไร่ไม่มาก แต่ราคาสูงพอสมควร 

              จากข้อมูลที่มาของ" ข้าวลืมผัว" ดังกล่าวคงจะเปลี่ยนชื่อยากเสียแล้ว ตามที่พล.อ.ประยุทธ์ระบุช่วงท้ายของการปราศรัย