นวัตกรรมของห้องสมุดแนวใหม่ | คมชัดลึก

               ที่สร้างสรรค์ได้แตกต่างจากเดิมไปเยอะมากการเรียนรู้ใหม่ได้เกิดขึ้นแล้ว ผ่านสื่อแนวใหม่ ที่หลากหลาย แต่หนังสือก็ยังคงเป็นอมตะ การอ่านหนังสือยังคงดำรงมิติแห่งความลึกซึ้งอยู่เช่นเดิม แม้สื่อหลากหลายจะมาเพื่อให้มนุษย์รับรู้ข้อมูลมากเพียงใดก็ตาม

               หนังสือ และห้องสมุดเอง ก็ควรจะปรับลักษณะบางอย่างให้เชิญชวน ด้วยหลักการบริหาร หลักการสร้างบรรยากาศ ด้วยนวัตกรรมและการออกแบบใหม่!!! การปฏิวัติการเรียนรู้ห้องสมุด จะต้องเกิดขึ้น พร้อมไปกับนวัตกรรมแห่งหนังสือแนวใหม่ ดังนี้

               1. การออกแบบห้องสมุดไม่ให้ตาย รื้อห้องสมุดให้มีบรรยากาศแห่งการเรียนรู้. ทั้งระบบ ตั้งแต่การวางผัง การจัดการแสงสว่าง การออกแบบเทคโนโลยีในระบบการค้นข้อมูล การออกแบบห้องสี่มิติแห่งการเรียนรู้ การออกแบบหนังสือแนวใหม่ การวางโซน กลุ่มหนังสือและหมวดหมู่ การออกแบบCI ทั้งระบบ  สัญลักษณ์บอกรหัสแนวใหม่เป็นต้น

               2. การสร้างเสริมให้เกิดบรรยากาศแห่งการเรียนรู้แนวใหม่ ห้องสมุดแม้จะมีพื้นที่สำคัญคือการจัดเก็บหนังสือแต่การปฏิวัติห้องนี้คือการหาวิธีในการสร้างแรงดึงดูดให้ประชาชนกลับมารักการอ่านเช่นการออกแบบห้องสมุดที่มีไอเดียมัลติมีเดีย การออกแบบบูรณาการห้องสมุดกับประโยชน์ใช้สอยแบบอื่นไปด้วย การออกแบบห้องสมุดกลางคืน หรือ24ชั่วโมง การออกแบบห้องสมุดเคลื่อนที่ที่สามารถแทรกซึมไปตามชุมชนได้ทุกที่ ประยุกต์การออกแบบเป็นรถโมบาย การออกแบบให้น่ารักคล้ายโลกจินตนาการ สิ่งสำคัญคือการส่งเสริมให้ประชาชนตระหนักรู้ถึงคุณค่าแห่งองค์ความรู้และหนังสือนั่นเอง

               3. การออกแบบภาพลักษณ์ใหม่แห่งการบริหารจัดการ เช่นระบบบรรณารักษ์  โครงสร้างองค์กรให้กะทัดรัดทันสมัย มีกลยุทธ์ทางการตลาดและการบริหาร มีการสร้างทีมงาน การแสดงออกแนวใหม่ การนำนวัตกรรมมาใช้ในการบริหาร

               4. การสร้างพลังแห่งการรับรู้ข้อมูลและส่งต่อข้อมูลในวิธีใหม่เพื่อตอบสนองผู้บริโภค ผู้เข้ามาใช้ ให้เกิดประสิทธิภาพ และปัญญาโดยยังคงรักษาความขลังของห้องสมุดเอาไว้ด้วย ในขณะที่จะต้องแยกให้เห็นถึงกลุ่มหนังสือและภารกิจที่แตกต่างของห้องสมุด เช่นห้องสมุดเน้นประวัติศาสตร์  ห้องสมุดเด็กโดยอาจตกแต่งเสมือนสวนสนุก ห้องสมุดวิทยาศาสตร์ก็อาจจะมีการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ด้วยศาสตร์แห่งสื่อประสบการณ์แนวใหม่ ห้องสมุดสำหรับคนตาบอดและผู้พิการ ซึ่งตรงนี้อาจใช้ได้กับทุกห้องสมุดไปแล้ว  ไปจนถึงทุกห้องสมุดควรมีห้องที่เก็บบันทึกประวัติศาสตร์หรือหนังสือเก่าหายากในแต่ละประเภท โดยการออกแบบระดับอุณหภูมิที่พอเหมาะ แสงที่พอดี และการค้นหาด้วยสื่อแทนการเปิดหนังสือเพื่อรักษาป้องกันการสูญเสียและเสื่อมสภาพ โดยเฉพาะที่ควรเน้นที่สุดคือหนังสือแห่งโบราณคดีที่สำคัญๆของชาติ ที่หาไม่ได้แล้วและมีคุณค่าทั้งเนื้อหา และรูปเล่มที่มีคุณค่าสูง สะท้อนอารยะธรรม

               5. ระบบการบริหารการยืมการคืนและการจำหน่ายข้อมูลโดยวิธีที่ทันสมัย ระบบเทคโนโลยีในการสร้างรหัสการเรียนรู้24ชั่วโมง ระบบการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ข้อมูลข่าวสาร ระบบการออกแบบการจัดเก็บข้อมูลแนวใหม่ อาจประยุกต์ไปจนถึงการออกแบบข้อมูลเพื่อจัดจำหน่ายในรูปแบบที่ทันสมัย และเข้าถึงได้ง่าย เช่นข้อมูลภาพ ข้อมูลคำคม ข้อมูลสาระที่บันทึกช่วงเวลาสำคัญๆในเหตุการณ์แต่ละวัน ตลอดจนระบบการสร้างรหัสต่างๆ

               ห้องสมุด ที่ไม่ตายคือห้องสมุดที่มีชีวิต เข้าถึงประชาชน และประชาชนเข้าถึงง่ายๆ ตามระดับแห่งองค์ความรู้ ความลึกความตื้นถึงข้อมูล  ศาสตร์แห่งการปฏิวัติห้องสมุด คือการบูรณาการข้ามศาสตร์เพื่อจุดประสงค์แห่งการสร้างปัญญาเพื่อคนในชาติ  ศาสตร์การออกแบบจะอยู่ทุกที่. ที่มีทั้งสุนทรียภาพและนวัตกรรม ตลอดจนการอำนวยความสะดวกที่สุด  การออกแบบขั้นสูงจึงต้องผสานแนวคิด360องศาเพื่อความสำเร็จในการใช้งานสูงสุด

               บทความดีดี จากคณบดีมัณฑนศิลป์ ผศ. เอกพงษ์ ตรีตรง 31 ตุลาคม 2014   ส่วนหนึ่งของโครงการแรงบันดาลใจแห่งประเทศไทย เพื่อการปฏิวัติระบบการศึกษาชาติ