ปลูกหญ้าบานา'เลี้ยงช้าง'อาชีพทำรายได้ชาวบ้านรอบศูนย์ฯ | คมชัดลึก

 

                                แม้การปลูกพืชไร่จะเป็นอาชีพดั้งเดิมที่สร้างรายได้ให้แก่ชาวบ้านใน ต.เวียงตาล อํ.ห้างฉัตร จ.ลําปาง แต่ก็ยังมีเกษตรกรอีกกลุ่มหนึ่งหันมายึดอาชีพปลูกหญ้า (บานา)อินทรีย์ส่งให้สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ฯ (ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย) แทน เพื่อใช้สำหรับเป็นอาหารช้างเลี้ยงมากกว่า 100 เชือก ด้วยเหตุผลที่ว่า มีตลาดรอบรับแน่นอน และไม่มีปัญหาในเรื่องราคาที่แปรปรวนไปตามสถานการณ์

 

                                "เมื่อก่อนก็มีอาชีพทำนา ปลูกมันสำปะหลัง แต่ก็มีปัญหาในเรื่องราคาไม่แน่นอน จากนั้นก็หันมาปลูกหญ้าเลี้ยงช้าง เพราะไม่ต้องลงทุนมาก ได้รับการประกันราคาและมีตลาดรองรับที่แน่นอน แต่ต้องได้หญ้าตามมาตรฐานที่ทางสถาบันคชบาลฯ กำหนด"

 

                                สังคม จิตรมา เกษตรกรอาชีพปลูกหญ้าเลี้ยงช้างส่งจำหน่ายให้สถาบันคชบาลฯ มากว่า 10 ปี โดยเป็นหนึ่งในสมาชิกกลุ่มเครือข่ายปลูกหญ้าเลี้ยงช้างของสถาบันคชบาลฯ มีพื้นทีปลูกประมาณ  7-8 ไร่ มีรายได้จากการจําหน่ายหญ้าสดครั้งละ 100 มัด มัดละ 8 กิโลกรัม สนนราคากิโลกรัมละ 2 บาท โดยส่งจำหน่ายเดือนละ 2 ครั้ง ในทุกต้นเดือนและกลางเดือน ซึ่งสมาชิกจะรวมกลุ่มกันเพื่อนำผลผลิตที่เก็บเกี่ยวทั้งหมดไปส่งให้สถาบันคชบาลฯ

 

                                เขายอมรับว่า การปลูกหญ้าไม่มีปัญหาเหมือนการทำนาหรือปลูกพืชไร่ชนิดอื่น เนื่องจากไม่มีต้นทุนและไม่ต้องดูแลมาก ไม่มีการใช้สารเคมี และต้องอยู่ในการควบคุมดูแลของเจ้าหน้าที่ด้วย ที่ผ่านมาไม่มีปัญหาแต่อย่างใด สมาชิกในเครือข่ายได้ทำตามข้อกำหนดอย่างเคร่งครัดและมีรายได้ที่แน่นอน จึงไม่ต้องกังวลความผัวผวนในเรื่องราคาเหมือนการปลูกพืชชนิดอื่นๆ

 

                                ขณะที่ สรวิชญ์ มายะ พนักงานพัฒนาการท่องเที่ยวและการตลาด สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ฯ (ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย) องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ (อ.อ.ป.) ซึ่งรับผิดชอบดูแลอาหารช้างว่า ทางสถาบันคชบาลฯ ได้สนับสนุนชาวบ้านให้ปลูกหญ้าบานามาตั้งแต่มีการจัดตั้งหน่วยงานขึ้นมา โดยนำไปส่งเสริมให้ชาวบ้านรอบๆ ศูนย์ ปัจจุบันมีเกษตรกรที่เป็นสมาชิกในเครือข่ายอยู่ประมาณ 100 กว่าราย 

 

                                "หญ้าที่ใช้เฉลี่ยวันละ 10 ตัน เป็นอาหารสำหรับช้างต้น ช้างของกลาง ช้างศูนย์ช้างไทยและช้างแท็กซี่ รวมถึงช้างที่ปางละ โดยจะรับซื้อในราคากิโลกรัมละ 2 บาท"

 

                                สรวิชญ์ ระบุอีกว่า สิ่งที่เราช่วยเหลือชาวบ้านจะเน้นในเรื่ององค์ความรู้เรื่องอาหารช้างและวิธีการปลูก ซึ่งต้องทำตามมาตรฐานตามที่เรากำหนด โดยส่วนใหญ่จะไม่ค่อยมีปัญหา เพราะมีเจ้าหน้าที่จากสถาบันเข้าไปดูแลให้คำแนะนำอยู่ตลอด แต่ที่มีปัญหาส่วนใหญ่จะเป็นหญ้าแก่เกินไป หรือมีอายุเกิน 90 วัน ก็จะไม่รับ เนื่องจากมีปัญหาเวลาช้างกินเข้าไปท้องจะอืด 

 

                                "หญ้าที่เหมาะสมจะมีอายุประมาณ 60-70 วัน แต่ต้องไม่เกิน 90 วัน เราจะรับซื้อวันต่อวัน และจ่ายเงินทันที โดยหญ้าที่รับมาแต่ละวันเราจะมีการตรวจวิเคราะห์หาสารเคมีก่อน จะมีทีมสัตวแพทย์เป็นผู้ดูแล แต่คนที่ตัดสินใจสุดท้ายก็คือควาญช้าง ถ้าเขาไม่ให้ช้างกินก็คือไม่ให้ เพราะเป็นผู้ดูแลช้างตัวนั้น รู้นิสัยกันดี" พนักงานคนเดิมกล่าว

 

                                เขายอมรับว่า ปัจจุบันสถาบันคชบาล ในพระอุปถัมภ์ฯ (ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย) อ.ห้างฉัตร จ.ลำปาง กลายเป็นศูนย์ต้นแบบในการสร้างเครือข่ายปลูกหญ้าเลี้ยงช้าง ทำให้มีคนเลี้ยงช้างหรือศูนย์ช้างจากที่อื่นมาดูงานอยู่บ่อยครั้ง 

 

                                "ที่นี่มีคนมาดูงานบ่อย ล่าสุดกลุ่มคนเลี้ยงช้างที่ อ.ท่าตูม จ.สุรินทร์ ก็มาดู เขาปลูกเองไม่เพียงพอ จนช้างต้องไปลุยไร่มันสำปะหลังของชาวบ้าน และสั่งสับปะรดจากประจวบฯ มีสารพิษอยู่ พอช้างกินเข้าไปก็มีปัญหา เขาก็มาเอาข้อมูลจากที่นี่เพื่อเป็นต้นแบบการให้อาหารช้าง ที่สำคัญต้องเน้นมวลชนรอบข้างด้วย เขาอยู่ได้ เราก็อยู่ได้ ไม่งั้นอยู่ไม่ได้" สรวิชญ์ กล่าวย้ำ 

 

                                การปลูกหญ้าบานาสำหรับเลี้ยงช้าง นับเป็นอีกทางเลือกในการสร้างอาชีพและรายได้ให้แก่ชาวบ้านรอบศูนย์อนุรักษ์ช้างไทยได้เป็นอย่างดี

 

 

 

 

 

 

----------------------------

 

(ทำมาหากิน : ส่งเสริมปลูกหญ้าบานา 'เลี้ยงช้าง' อาชีพทำรายได้ชาวบ้านรอบศูนย์ฯ : โดย...สุรัตน์ อัตตะ)