
แอลกอฮอล์กับสมรรถภาพของการเล่นกีฬา
23 ก.ย. 2557
ดูแลสุขภาพ : แอลกอฮอล์กับสมรรถภาพของการเล่นกีฬา
แอลกอฮอล์เป็นสารที่ใช้ดื่มเพื่อกิจกรรมต่างๆ ในสังคม ซึ่งนักกีฬาโดยเฉพาะเพศชายส่วนใหญ่ก็เคยดื่มในกิจกรรมต่างๆ ทางสังคม แต่ผลดีและเสียที่เกิดจากแอลกอฮอล์ที่เกี่ยวกับสมรรถภาพของการเล่นกีฬาและการฟื้นตัวจากการแข่งขันยังไม่ได้กล่าวให้ชัดเจนทางวิชาการมากนัก
โดยทั่วไปปริมาณแอลกอฮอล์ที่องค์การอนามัยโลก (WHO) จัดว่าปลอดภัยสำหรับคนทั่วไปในการดื่มแอลกอฮอล์ คือ 4 และ 2 หน่วยมาตรฐานสำหรับผู้ชายและผู้หญิงต่อวัน โดยหน่วยมาตรฐานนี้ คือ เครื่องดื่มใดๆ ที่มีส่วนผสมของเอทานอล ไม่เกินกว่า 8 กรัม ขณะที่ประเทศต่างๆ มีหน่วยมาตรฐานแอลกอฮอล์ของแต่ละประเทศที่ต่างกันไป ส่วนมากจะอยู่ระหว่าง 8-14 กรัม
แม้จะมีงานวิจัยเรื่องผลของแอลกอฮอล์ต่อสมรรถภาพการเล่นกีฬาไม่มาก แต่สมาคมเวชศาสตร์การกีฬาแห่งสหรัฐอเมริกา (ACSM, American College of Sports Medicine) สรุปว่า การดื่มแอลกอฮอล์ทันที มีผลทำให้ความแข็งแรง กำลังกล้ามเนื้อ ความอดทนของกล้ามเนื้อ ความเร็วในการแข่งขัน และความอดทนของระบบหลอดเลือดและหัวใจลดลง ขณะที่ไม่มีผลเสียต่อการใช้ออกซิเจนสูงสุด อัตราการเต้นของหัวใจ ปริมาตรการบีบตัวของหัวใจ การไหลเวียนของเลือดภายในกล้ามเนื้อและผลต่อการหายใจ
อย่างไรก็ตามข้อมูลข้างต้นไม่น่าจะมีผลกับนักกีฬามากนัก เพราะนักกีฬาน้อยมากที่จะดื่มแอลกอฮอล์ก่อนหรือระหว่างแข่งขัน แต่ถ้าจะมีมากในทางปฏิบัติจริงๆ ก็คือ การดื่มหลังจากจบการแข่งขัน ซึ่งเป็นช่วงการฟื้นตัวเพื่อที่จะแข่งขันนัดต่อไปมากกว่า ซึ่งมีงานวิจัยที่ทำเพื่อดูผลของแอลกอฮอล์ของการฟื้นตัวของนักกีฬาในระบบต่างๆ ของร่างกายพอสรุปได้ดังต่อไปนี้
1.การดื่มแอลกอฮอล์หลังการแข่งขันแทนที่จะเป็นสารน้ำพวกน้ำเกลือแร่ จะทำให้การชดเชยการขาดน้ำหลังการแข่งขัน และการสะสมไกลโคเจนหรือแป้งในกล้ามเนื้อและตับเพื่อใช้ในการแข่งขันวันต่อๆ ไปไม่มีประสิทธิภาพ นอกจากนั้นระดับแอลกอฮอล์ที่สูงระดับหนึ่งยังมีฤทธิ์ขับปัสสาวะ ทำให้การฟื้นตัวในเรื่องการชดเชยน้ำที่เสียไปแย่ลง
2.การดื่มแอลกอฮอล์สามารถส่งผลให้เม็ดเลือดขาวเคลื่อนตัวไปยังบริเวณที่ร่างกายมีอาการอักเสบลดลง ทำให้ภูมิต้านทานลดลง นอกจากนี้ในกรณีของนักกีฬาที่มีการบาดเจ็บ การเคลื่อนตัวของเม็ดเลือดขาวไปยังบริเวณที่บาดเจ็บช้าลงก็ทำให้การฟื้นตัวจากการบาดเจ็บช้าลงด้วย
3.การดื่มแอลกอฮอล์ส่งผลต่อระยะเวลาและคุณภาพของการนอนหลับ รวมทั้งมีการตื่นกลางดึก ซึ่งจะส่งผลเสียต่อการฟื้นตัวและการลงแข่งขันนัดต่อๆ ไปได้
ดังนั้นนักกีฬาจึงควรให้ความสำคัญกับเรื่องการดื่มแอลกอฮอล์ ควรดื่มแต่น้อยเท่าที่จำเป็นกับกิจกรรมสังคมที่จำเป็นต้องเข้าไปมีส่วนร่วม เพื่อหลีกเลี่ยงผลเสียของแอลกอฮอล์ที่จะมีต่อความสำเร็จของการแข่งขันของตน
ผศ.ดร.นพ.ภาสกร วัธนธาดา
ศูนย์กระดูก ข้อ และการแพทย์กีฬา
โรคพยาบาลสมิติเวช สุขุมวิท