ประเพณีคราดนา-ควายดีแห่งท้องทุ่งชลบุรี | คมชัดลึก

              เกษตรกรชาวนาไทยที่คุ้นเคยกับชีวิตการทำนามาแต่โบราณ โดยมี  ควาย  ที่เป็นสัตว์เลี้ยงที่ใช้แรงงานในการพลิกผืนดินเพื่อทำนาปลูกข้าวมาตลอด จนกระทั่งทุกวันนี้วิถีชาวนาไทยได้เปลี่ยนแปลงวิถีของตนเองไปมากมายด้วยเครื่องทุ่นแรงที่สะดวกสบายกว่า นั่นคือ การใช้เครื่องยนต์ประกอบการทำนาที่ทดแทนแรงงานวัวควาย ตลอดจนมีการใช้เทคโนโลยีเครื่องจักรกลมากขึ้น จึงทำให้รูปแบบการทำนาของคนไทยบางพื้นที่สูญหายไป และมีผลต่อเนื่อง ทำให้วัวควายอันเป็นสัตว์เลี้ยงคู่แผ่นดินลดจำนวนน้อยลง

               กระทั่งมีการหวั่นวิตกว่า ควายไทยอาจต้องสูญพันธุ์ไป จึงต้องมีการรณรงค์อนุรักษ์ควายไทยในเวลาต่อมา

               จากวิถีชาวนาไทย ซึ่งได้ก่อให้เกิดรูปแบบประเพณีที่น่าสนใจ คือ ประเพณีคราดนา-ควายดี หรือ  ประเพณีการแข่งขันวิ่งควายน้ำ  ในท้องที่ จ.ชลบุรี ที่จัดให้มีขึ้นในช่วงต้นฤดูฝนอันเป็นช่วงเริ่มต้นฤดูกาลทำนา ด้วยการไถนา คราดนา จึงจัดให้มีการแข่งขันคราดนาด้วยควาย โดยจัดเป็นกิจกรรมขึ้นมา มีการจัดแบ่งรุ่นควายที่นำเข้ามาแข่งขันแล้วนำมาวิ่งแข่งในลานทุ่งนาที่มีน้ำขังเป็นโคลนแฉะ เป็นการแข่งขันที่ให้ความบันเทิงสนุกสนาน ซึ่งปัจจุบันมีสนามแข่งขันอยู่หลายพื้นที่ใน จ.ชลบุรี เช่น พื้นที่ ต.นาป่า ต.มาบไผ่ ต.คลองกิ่ว เป็นต้น

               การแข่งขันคราดนา-ควายดี ต้องจัดขึ้นในพื้นที่นาดำมีน้ำโคลนขังแฉะ สนามแข่งมีความยาวประมาณ 150 เมตร พื้นผิวดินต้องเรียบ ไม่มีหลุมบ่อ หากไม่เรียบอาจก่อให้เกิดอุบัติเหตุขึ้นได้ ส่วนควายที่นำมาวิ่งแข่งจะมีอยู่ 5-6 รุ่น คือ มีรุ่นจิ๋วพิเศษ รุ่นจิ๋วเล็ก รุ่นจิ๋วใหญ่ รุ่นเล็ก และรุ่นใหญ่ บ้างก็แยกย่อยรุ่นลงไปอีก โดยมีกฎเกณฑ์การแบ่งแยกรุ่นควายให้ดูจากฟันของควายว่ามีหักไปกี่คู่ นั่นก็เป็นเกณฑ์อายุของควายด้วย จึงสามารถจัดเข้ารุ่นและได้ขนาดของควายที่เท่าเทียมกัน

               เหล่าบรรดาเจ้าของควายเองก็รักทะนุถนอมเลี้ยงดูควายมาเป็นอย่างดี ควายแต่ละตัวจะมีความสมบูรณ์แข็งแรง มีการฝึกฟิตซ้อมมาก่อนเพื่อความพร้อมในการแข่งขัน มีความเคยชินกับสนามแข่งขัน เพราะควายบางตัวอาจตื่นสนาม ฉะนั้นกรรมการปล่อยควายวิ่งแข่งก็ต้องอาศัยความชำนาญในการปล่อยตัวให้พร้อมกัน ส่วนการวิ่งเข้าเส้นชัยก็ยึดกติกาว่า ทั้งควายและคนวิ่งกับควายต้องเข้าเส้นชัยด้วยกันจะถือว่าเข้าเส้นชัยอย่างสมบูรณ์ หากควายหลุดวิ่งไปแต่คนวิ่งล้มอยู่กลางสนามก็ถือว่าไม่ผ่านจัดให้แพ้ไป

               การแข่งขันควายคราดนา จัดเป็นประเพณีท้องถิ่นที่จัดขึ้นตามช่วงฤดูกาลในท้องถิ่นที่มีการทำนาอยู่เป็นประจำ จึงช่วยให้ชาวนาไทยและทุกคนได้ตระหนักถึงความสำคัญของควายไทยที่หลงเหลืออยู่ไม่มากนัก ช่วยอนุรักษ์และคงเอกลักษณ์ของชาวนาไทยที่อยู่คู่กับควายไทยมาตลอด

               การแข่งขันในรูปแบบนี้จะมีความสนุกสนาน ก็เป็นความสุขที่ชาวนาไทยได้มีความสุขอย่างทั่วถ้วนหน้ากัน

               สนามแข่งควายที่ยังเหลืออยู่ในรอบปีนี้ ได้แก่ วันที่ 20 กรกฎาคม 2557 แข่งที่ อบต.มาบไผ่ จ.ชลบุรี