นกป่าสัปดาห์ละตัว : นกพรานผึ้ง | คมชัดลึก

 

                         หากดูลักษณะภายนอกแบบผิวเผิน นกพรานผึ้ง (Malaysian Honeyguide) เป็นนกสีทึมๆ ดูคล้ายนกปรอดบ้านๆ นอกจากจะงอยปากที่อวบสั้นต่างจากนกปรอด (bulbuls) หน้าตาก็ไม่ได้มีจุดเด่นอะไรเป็นพิเศษ แต่สำหรับนักดูนก นกหน้าจืดๆ ตัวนี้เป็นนกหายากที่ทุกคนใฝ่ฝันจะได้เห็นสักครั้ง ใครอ่านหนังสือเกี่ยวกับพฤติกรรมนกหรือดูสารคดีบ่อยๆ คงทราบมาบ้างว่านกกลุ่มนี้มีพฤติกรรมที่น่าสนใจหลายประการทีเดียว 

 

                         ที่มาของชื่อ honeyguide มาจาก Greater Honeyguide ในทวีปแอฟริกา ซึ่งโปรดปรานการกินรวงผึ้ง ตัวอ่อนผึ้ง ไข่ผึ้ง หรือพูดง่ายๆ ว่ามันชอบกินแทบทุกอย่างที่เกี่ยวกับผึ้ง แต่ที่น่าทึ่งคือบางครั้งมันจะส่งเสียงร้องนำทางสัตว์ในวงศ์เพียงพอนชื่อว่า Ratel ไปยังรวงผึ้ง ซึ่งเจ้าสัตว์ชนิดนี้จะใช้กรงเล็บที่ใหญ่โตเหมือนหมีในการฉีกทึ้งรวงผึ้งออกเป็นชิ้นๆ โดยหมายจะเลียกินน้ำผึ้งเป็นอาหาร เจ้านกพรานผึ้งชนิดนี้ก็จะได้อานิสงส์ในการมารอกินเศษที่เหลือไปด้วย นอกจากนี้ยังพบว่ามันก็ร้องนำทางชนเผ่าพื้นเมืองไปเก็บน้ำผึ้งในลักษณะเดียวกัน เพื่อให้มนุษย์มาจุดไฟใช้ควันไล่ผึ้งและจัดการแกะรวงผึ้งออกให้

 

                         อย่างไรก็ตาม นกพรานผึ้งของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็นชนิดที่ลึกลับและมีข้อมูลน้อยมาก ยังไม่มีรายงานว่ามีพฤติกรรมนำทางสัตว์อื่นไปช่วยทลายรวงผึ้ง แต่ก็คาดว่าอาหารหลักพวกมันน่าจะคล้ายกัน เพราะบ่อยครั้งมันถูกพบเกาะนิ่งใกล้ๆ รังผึ้งหลวง (Apis dorsata) และผึ้งมิ้ม (A. florae) ขณะกำลังส่งเสียงร้องดังคล้ายแมวแต่ลากยาวและสั่นระรัวเป็นเอกลักษณ์ ลำตัวสีน้ำตาลอมเขียวของมันช่วยพรางตัวกับสภาพแวดล้อมได้ดีมาก เพศผู้ต่างจากเพศเมียตรงที่มีหัวปีกสีเหลือง แต่ปกติขนสีเหลืองนี้จะถูกปิดซ่อนไว้ทำให้เห็นได้ยาก

 

                         ผู้เขียนเคยเห็นนกพรานผึ้งบินหนี นกจอกป่าหัวโต (Brown Barbet) ซึ่งน่าจะเป็นนกที่มันไปแอบไข่ไว้ในรัง อย่างที่ได้บอกไปว่านกพรานผึ้งของบ้านเรานั้นเป็นนกหายาก ยังไม่มีใครสามารถเก็บภาพหลักฐานลูกนกพรานผึ้งขณะถูกนกจอกป่าหัวโตเลี้ยง หรือแม่นกพรานผึ้งที่ออกจากโพรงรังของนกจอกป่าไว้ได้ แต่วัยเด็กของนกพรานผึ้งก็มีลวดลายที่อกเด่นชัดและมีวงรอบตาชัดเจนเหมือนลูกนกจอกป่าหัวโต อาจช่วยให้เจ้าของรังตายใจว่าเป็นลูกในไส้ ที่เป็นปริศนาคือป่าต่ำทางภาคตะวันตกของไทยไม่มีนกจอกป่าครับ จึงยังไม่มีใครรู้ว่านกชนิดใดตกเป็นเหยื่อที่ถูกนกพรานผึ้งหลอกใช้ เป็นที่รู้กันว่าลูกนกพรานผึ้งในแอฟริกาจะใช้จะงอยปากจิกไข่หรือลูกเจ้าของรังตายหมด เพื่อให้เหลือมันรอดเพียงตัวเดียวในรัง เห็นหน้าตาธรรมดาๆ แบบนี้ มันมีวัยเด็กที่โหดร้ายน่าดูทีเดียวครับ

 

 

------------------------

 

นกพรานผึ้ง

 

 

ชื่ออังกฤษ Malaysian Honeyguide, Sunda Honeyguide

 

ชื่อวิทยาศาสตร์ Indicator archipelagicus (Temminck, 1832)

 

วงศ์ (Family) Indicatoridae (วงศ์นกพรานผึ้ง)

 

อันดับ (Order) Piciformes (อันดับนกโพระดกและนกหัวขวาน)

 

------------------------