นกแอ่นใหญ่หัวตาดำ | คมชัดลึก

 

                       เมื่อลมหนาวจากไป ค่อยๆ เปลี่ยนผ่านเข้าสู่ฤดูร้อนแสนอบอ้าวอย่างที่เราคุ้นชิน นกหลายชนิดก็เริ่มทยอยอพยพกลับขึ้นเหนือให้พบเห็นกันบ้างแล้ว ในบรรดานักอพยพทางไกลเหล่านี้ ก็มีเจ้าของสถิตินกบินเร็วที่สุดในโลกอย่างนกแอ่นใหญ่ (Needletails) ที่ในประเทศไทยพบได้ทั้งหมด 3 ชนิดรวมอยู่ด้วย 

 

                       นกแอ่นใหญ่ที่คนดูนกไทยคุ้นเคยดีที่สุดคือนกแอ่นใหญ่หัวตาขาว (Brown-backed Needletail) พี่ใหญ่ของกลุ่มซึ่งเป็นนกประจำถิ่น ที่เหลืออีกสองชนิดเป็นนกอพยพผ่านเสียเป็นส่วนใหญ่ และมีขนาดตัวย่อมลงมาหน่อย ได้แก่ นกแอ่นใหญ่หัวตาดำ (Silver-backed Needletail) และนกแอ่นใหญ่คอขาว (White-throated Needletail) แต่นกแอ่นใหญ่หัวตาขาวที่พบในไทยก็มีบางส่วนเป็นนกอพยพนอกฤดูผสมพันธุ์เช่นเดียวกัน เท่ากับว่าช่วงนี้สามารถพบเจอพวกมันอพยพกลับขึ้นเหนือได้ทั้งสามชนิด

 

                       ใครเจอฝูงนกแอ่นใหญ่หัวตาขาวก็ลองสังเกตดูดีๆ ครับ นี่เป็นช่วงเวลาที่ดีในการมองหานกแอ่นใหญ่หัวตาดำที่มักจะปนอยู่ในฝูง โดยเฉพาะตามป่าทางภาคตะวันออก การดูนกแอ่นใหญ่ให้ได้อรรถรสที่สุดน่าจะเป็นช่วงที่พวกมันรวมฝูงเพื่อโฉบกินน้ำ ซึ่งมักจะเป็นเวลาบ่ายแก่ๆ เพราะพวกมันจะรวมฝูงบินตีวงเหนือบึงน้ำ สถานที่ยอดฮิตในการเฝ้าดูนกพวกมันคือศาลาพรม ตั้งอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว และหนองขิง ใน อช.เขาใหญ่

 

                       แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าตัวไหนเป็นนกแอ่นใหญ่หัวตาดำ? ไม่ยากครับ ดูสีบริเวณหัวตา (lore) ซึ่งอยู่ระหว่างตาและจงอยปากก็ได้ว่าเป็นสีขาวหรือดำ แต่จุดที่สังเกตง่ายที่สุดคือสีหลัง ซึ่งในนกแอ่นใหญ่หัวตาดำจะเป็นสีขาวตัดกับลำตัวสีน้ำตาลเข้มชัดเจนสมชื่อ Silver-backed แต่ต้องรอจังหวะที่มันหักตัวเผยให้เห็นด้านหลัง ส่วนของเจ้าหัวตาขาวนั้นเป็นสีน้ำตาลอ่อนดังชื่อ Brown-backed คอของเจ้าหัวตาดำก็เป็นสีอ่อน แต่หากเจอตัวที่คอขาวโพลนตัดกับสีอก นั่นหมายความว่าคุณเจอเจ้าแอ่นใหญ่คอขาวที่เป็นนกหายากสำหรับเมืองไทยเข้าแล้ว

 

                       นกแอ่นใหญ่ทุกชนิดมีแกนขนหางที่ยื่นยาวออกมาก ในกลุ่มนี้ชนิดที่มีขนาดเล็กบางครั้งถูกเรียกว่า Spinetail ซึ่งคงไม่ผิดนักหากเรียกรวมๆ ว่า “นกแอ่นหางหนาม” แกนขนหางนี้ช่วยประคองตัวขณะเกาะพื้นผิวในแนวตั้ง เช่นเดียวกับในกรณีของนกหัวขวาน (Woodpeckers) แต่ต่างกันตรงที่นกแอ่นสามารถเกาะได้เฉพาะแนวตั้งเท่านั้นเพราะขาสั้นมากและนิ้วเท้าทั้งหมดของมันยื่นไปด้านหน้า

 

 

 

นกแอ่นใหญ่หัวตาดำ

 

ชื่ออังกฤษ Silver-backed Needletail

ชื่อวิทยาศาสตร์ Hirundapus cochinchinensis (Oustalet, 1878)

วงศ์ (Family) Apodidae (วงศ์นกแอ่น)

อันดับ (Order) Apodiformes (อันดับนกแอ่น)

 

 

 

.......................

 

(นกแอ่นใหญ่หัวตาดำ : คอลัมน์นกป่าสัปดาห์ละตัว)